1 сұрақ Зат алмасу туралы жалпы түсінік және ондағы ферменттердің рөлі Зат алмасу



бет45/48
Дата08.12.2022
өлшемі93,68 Kb.
#55792
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   48
94Транскрипцияның кезеңдері қандай
Транскрипция үш кезеңнен тұрады: инициация, элонгация жəне терминация.
Инициация (синтездің басталуы) ДНҚ молекуласында транскрипция басталатын жерге жақын тұрған ДНҚ молекуласында нуклеотидтерімен, промотормен, РНҚ-полимеразаның байланысуымен басталады. Бірінші нуклеотидтің транскрипт синтезіне кіретін жері "бастау нүктесі" деп аталады. Мутантты бактериялардың ген транскрипциясын зерттегенде промотордың ұзындығы 30-60 жұп нуклеотидтерден тұратындығы анықталды. Сигналды тану қызметін 10 ж.н. атқарады, оның орталығы бастау нүктесінен 10 ж.н. шамасындай қашықтықта болады. Мысал үшін глюкоза оперонының промотор
Элонгация (тізбектің ұзаруы). Сигма-суббөлік ферменттен бөлініп шығысымен, минималдық фермент транскрипция процесін жалғастыра береді. ДНҚ-матрицада түзіліп жатқан РНҚ тізбегі ұзара береді. Фермент ДНҚ молекуласының бойымен жүреді, түзіліп жатқан РНҚ тізбегінің нуклеотидтік реттілігі ДНҚ молекуласымен анықталады. Элонгацияның ең үлкен жылдамдығы бір секундта 50 нуклеотид шамасындай тізбекке кіреді. Бір геннен көптеген РНҚ көшірмесін алады.
Терминация (синтездің аяқталуы). РНҚ тізбегінің ұзаруы ДНҚ молекуласындағы аяқтаушы нуклеотидтерге жеткенше жүре береді. Одан кейін фермент нуклеотидтерді тізбекке кіргізбейді, РНҚ ДНҚ-матрицадан бөлініп шығады. Ал ДНҚ тізбектері бірігіп қалыпты қос спираль түзіледі. Транскрипцияны тоқтататын ДНҚ молекуласындағы нуклеотидтер терминатор деп аталады. Транскрипцияны тоқтату үшін жəне РНҚ-полимеразаны ДНҚ-матрицадан айыру үшін ерекше ақуыз болады, ол Þ(по) ақуыз деп аталады, ол тетрамер М 200 000. Ақуыз þ РНҚ-полимеразаны РНҚ-ның соғынан шығарып тастайды, РНҚ-транскрипттың босанып шығуына себепші болады нуклеотидтерінің реттілігі жəне бастау нүктесі (А) келтірілген.

95Промотор қызметі
Бактериялық промотор құрамында -35 аймақта және -10 аймақта екі канондық реттілік бар (Прибнова кірістірісін қараңыз). РНҚ полимеразасымен танылған эукариоттық ген промоторы екі негізгі реттеуші элементті қамтиды: TATA тізбегі (-25 позиция) (Хогнесс қорабын, TATA қорабын қараңыз) және -75 позициясында пиримидиндермен байытылған арнайы нуклеотидтер тізбегі (TSAAT қараңыз). қорап). Промоутер ұғымын алғаш рет 1961 жылы Ф.Якоб пен Дж.Моно тұжырымдаған. E. coli-дегі лак оперонды талдау кезінде.
Сонымен, промотор - бұл РНҚ-полимераза ферментімен танылатын геннің алдындағы нуклеотидтер тізбегі. Промотордың негізгі элементі РНҚ синтезі басталғанға дейін алып жатқан РНҚ-полимеразаны байланыстыру орны болып табылады. Промоторлар сонымен қатар реттеуші белоктарды байланыстыратын жерлерді қамтуы мүмкін.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   40   41   42   43   44   45   46   47   48




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет