1-тарау. ҚАзақстанда жер қатынастарын реформалау жер меншігі және жерді пайдалану
Мемлекеттің ауылшаруашылық тауарлы өндірісіне беретін жер учаскелерінің кадастрлық (бағалау) құнын анықтау ерекшеліктері
жүктеу/скачать 2,93 Mb.
|
лекц.каз.ЖРБ.17г.
| Мемлекеттің ауылшаруашылық тауарлы өндірісіне беретін жер учаскелерінің кадастрлық (бағалау) құнын анықтау ерекшеліктері:
1. Жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құны ауылшаруашылық алқаптар бойынша (суғарылатын, суғарылмайтын егістік, шабындық, жайылым) және топырақтың негізгі үлгісі мен типіне байланысты анықталады. 2. Егер бағаланатын ауылшаруашылық алқабы топырақ үлгісіне немесе типінің бір түрінің үстінде орналаспай, бірнеше учаскелік контурдың (массивтердің) үстінде болса, онда әрбір жеке массивтің кадастрлық (бағалау) құны есептелінеді. Содан кейін, бұл учаскелердің бағалық құнын бір-біріне көбейту арқылы бағаланып жатқан ауылшаруашылық алқабының жалпы құны шығарылады. 3. Ауылшаруашылық алқабының және топырақтың түріне байланысты жерге базалық ставкалар қолданылады. Бұл Қазақстан Республикасының Үкіметінің 2 қыркүйек 2003 жылдың №890 «Ауылшаруашылық мақсаты үшін жерді жеке меншікке беру кезінде жер учаскесіне базалық ставкалар төлемі туралы» қаулысына сай. 4. Жер учаскелері үшін төленетін төлемнің базалық ставкаларына түзетушілік коэффиценттер (арттыратын немесе кемітетін) ҚР Жер кодексінің 11 бабына сәйкес қолданылады: топырақтың сапалық жай-күйі; орналасқан орны; суландырылуы; шаруашылық орталығынан және қызмет көрсету орталықтарынан қашықтығы. 5. Егістік құрамында пайдаланылатын жер учаскесінің құнын белгілеу үшін оның мелиорациялық жай-күйі мен жер бетінің еңістігіне байланысты. (ҚР ЖК 11бап, 3 тармақ, 1-тармақша) 6. Жердің мелиорациялық жай-күйі топырақтың тұздалынуына, сортаңдануына, тастылығына, эрозияға ұшырау дәрежесіне, жер асты суларының тереңдігіне, оның минералдануына байланысты келесідей коэффиценттердің үш тобына бөлінеді: Жақсы – 1,2; Қанағаттанарлық - 0,9; Қанағаттанғысыз – 0,6; Егер бағаланатын егістік алқабының мелиоративтік жағдайы әр түрлі болса, түзету коэффиценттері орташа салмақтық үлесіне байланысты анықталады. 7. Табиғи жем-шөп алқаптары (шабындық, жайылым) құрамында пайдаланылатын жер учаскелерінің құнын анықтау үшін учаскенің сапалық жай-күйі мен жер бетінің еңістігіне қарай мынадай түзету коэффиценттері қолданылады: Көп жылдық шөп егіліп, түбегейлі жақсартылған – 1,2; Өсімдік жамылғысының түр-құрамын өзгертпей, беткі қабаты жақсартылған – 1,1; 8. Шабындық пен жайылымның мәдени-техникалық жағдайы олардың ластануымен, бұта-шілік басуымен, ағаш өсуімен, тастылығымен, өсімдік белгілерінің жақсы, нашар байқалуымен сипатталады: жақсы – 1,2; қанағаттанарлық – 0,9; қанағаттанғысыз – 0,7. Егер жайылым немесе шабындықтың мәдени-техникалық жағдайы әр түрлі дәрежеде болса, онда учаскенің орташа салмақтық үлесі есептелінеді. 9. Ауылшаруашылық алқаптарының жер қабатының еңістігі келесі формуламен есептелінеді: TgY=h/S*g TgY – градуспен өлшенген жер бетінің еңістігі; Һ – жер бедерінің биіктік қимасы, метр ; S – горизонтальдар арасындағы ара-қашықтық, метр; g – градусқа айналдыру көлемі. Бұның мәні анықтамалық кестеден алынады немесе график құру арқылы есептелінеді. Жер бетінің еңістігінің түзету коэффиценттері алқаптардың түріне қарай тағайындалған, егістік үшін: 1градусқа дейін - 1; 1-ден 3 градусқа дейін - 0,98; 3,1-ден 5 градусқа дейін - 0,96; 5,1-ден 7 градусқа дейін – 0,93; 7 градустан астам – 0,86; Шабындық үшін: 3 градусқа дейін – 1; 3,1-ден 6 градусқа дейін – 0,95; 6,1-ден 10 градусқа дейін – 0,9; 10,1-ден 20 градусқа дейін – 0,85; 20 градустан астам – 0,5; Жайылым үшін: 12 градусқа дейін – 1; 13-тен 20 градусқа дейін – 08; 20 градустан жоғары 0,6. 10. Жайылымның суландырылу дәрежесіне қарай келесі түзету коэффиценттері қолданылады: сумен қамтамасыз етілген – 1,2; суландырылмаған – 0,8 (ҚР ЖК 11бап, 4 тармақ 1 тармақша). Жайылымның суландырылуы жер учаскесінің көрсеткіштеріне және жайылымдардағы суландыру құрылыстарын инвентаризациалау материалдарына байланысты анықталады. 11. Бағаланатын жер учаскелерінің шаруашылық орталығына қатысты орналасуына байланысты келесідей түзету коэффиценттері қолданылады: 5 шақырымға дейін -1,2; 5-тен 10 шақырымға дейін – 1; 10-нан 20 шақырымға дейін – 0,9; 20-дан 30 шақырымға дейін – 0,8; 30-дан астам шақырымға – 0,7; (ҚР ЖК 11 бап, 4 тармақ, 2 тармақша). Шаруашылық орталықтары болып, негізгі халық тұратын ауыл елді мекендерді (бұрынғы орталық немесе бөлімшелер усадьбалары) есептелінеді. Ондай жерлерде, өндіріс инфроқұрылымы шоғырланған, ауылшаруашылық өнімдерін алғашқы өңдеу пункттары және қоймалар орналасқан. Жер учаскесінің шаруашылық орталықтарымен байланысы өндірістік-экономикалық шығындарды есептеу мақсатымен жүргізіледі. (шаруашылық орталығы жер учаскесінен неғұрлым қашық орналасса, соғұрлым көліктік шығындар көп болады, сәйкесінше жақын болса, көліктік шығындар аз болады). Арақашықтық жер пайдалану планындағы натурада бар жолдармен есептелінеді – бағаланатын жер учаскесінен шаруашылық орталығына дейінгі жолдар. 12. Бағаланатын жер учаскесінің қызмет көрсету орталықтарынан қашықтығы, оларды байланыстыратын жолдардың сапасына байланысты, сәйкесінше келесідей коэффиценттер қолданылады: 10-кесте.
Қызмет көрсету орталықтары - бұл жақын орналасқан республикалық маңызы бар қалалар, облыстық немесе аудандық орталықтар. Олар шаруашылық орталықтарының тартылу аймағы және өнімді өткізетін орын болып табылады. Арақашықтық қолдағы бар карталардан, схемалардан немесе басқа да жоспарлы картографиялық материалдардан алынып есептелінеді, яғни, шаруашылық орталықтарының шегінен, қызмет көрсету орталықтарына дейін натурада бар жол торабымен анықталады. Егер шаруашылық орталығы мен қызмет көрсету орталығының арасындағы жол әр түрлі сапалы болса, түзету коэффиценттерін ескере отырып ортақ салмақтық үлесі есептелінеді. 13. Кадастрлық (бағалау) құнын есептегенде бірнеше факторлар болса, арттыратын немесе кемітетін түзету коэффиценттері бір-біріне көбейтіліп, әрбір бағаланатын ауылшаруашылық учаскесі бойынша ортақ интегралды түзету коэффиценті анықталады: К=К1*К2*К3*К4*К5*К6 К – ортақ интегралды түзету коэффиценті; К1 – мелиоративтік жай-күйдің коэффиценті; К2 – жер бедері еңістігінің коэффиценті; К3 – шабындық пен жайылымды жақсарту коэффиценті; К4 – суландырылу коэффиценті; К5 – бағаланатын жер учаскесінің шаруашылық орталықтарынан алшақ орналасуының коэффиценті; К6 – бағаланатын жер учаскесінің қызмет көрсету орталықтарынан қашық орналасу коэффиценті. Ауылшаруашылығы өндірісін жүргізуге арналған жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құнын арттырудың немесе кемітудің жалпы мөлшері Қазақстан Республикасының Жер кодексінің 10 бабының 1 тармағына сәйкес белгіленген төлемақының базалық ставкаларының елу пайызынан аспауға тиіс. Ал егер есептелініп анықталған ортақ интегралды түзету коэффиценті тағайындалған параметрлерден көп немесе кем болса, онда оның шекті көрсеткіштері қабылданып қолданылады: ең жоғары – 1,5; ең кемі – 0,5. 14. Кадастрлық (бағалау) құн әрбір бағаланатын учаске бойынша қабылданған базалық ставкаларын және ауылшаруашылық алқаптарындағы топырақтың түрі мен түршесін, үлгісін анықтау жолымен, сонымен қатар интегралды ортақ түзету коэффиценттерін көбейту жолымен анықталады. 15. Алынған, есептелген мәліметтерді бағаланатын жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құнын анықтау Актісіне енгізіледі. Жер учаскесін құрылыс астына (ғимараттар, құрылыстар астына) және олардың кешендеріне, оларға қызмет көрсетуіне арналған елді мекендердегі жерлерді қосқанда жеке меншікке бергенде жердің кадастрлық (бағалау) құнын анықтау ерекшеліктері: 1. Айтылған мақсаттардағы жер учаскелерін кадастрлық (бағалау) құнын анықтау кезінде жерге төленетін базалық ставка төлемдері Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2003 жылдың 2 қыркүйегінде қабылдаған №890 «Жер учаскелерін құрылыс астына және олардың кешендеріне, оларға қызмет көрсетуіне арналған елді мекендердегі жерлерді қоса алғанда жеке меншікке бергенде жерге төленетін базалық ставка төлемдері» қаулысына сай тағайындалады. Сонымен қатар, елді мекендерде (кенттер мен селолық елді мекендерде), Республикалық маңызы бар Астана, Алматы қалаларының маңындағы аймақта, облыстық орталықтар мен демалыс аймақтарында орналасқан жер учаскелері үшін төлемақының базалық ставкалары екі есе көбейтіледі. 2. Жер учаскелерінің кадастрлық (бағалау) құнын базалық төлем ставкалары үшін анықтаған кезде елді мекен территориясын зоналау кезінде қабылданып қойылған түзету коэффиценттері қолданылады. 3. Түзету коэффиценттері жер учаскесінің орналасуына, инженерлік жабдықтармен жайластырылғанына, мәдени-тұрмыстық объектілердің орналасуына, территориядағы ландшафттың құндылығына, қоршаған орта жағдайына және басқа да факторларға байланысты қолданылады. үзету коэффиценттері мен аймақтардың шекаралары аудандық маңызы бар қалаларда, кенттер мен селолық елді мекендерде – аудандық атқарушы органның ұсынысы бойынша аудандық өкілді органның, ал облыстық маңызы бар қалаларда (Астана және Алматы қалаларында) облыстық (Астан және Алматы қалалық) атқарушы органның ұсынысы бойынша облыстық (Астана және Алматы қалалық) өкілді органның шешімімен бекітіледі. Бұл ретте арттыратын немесе кемітетін коэффиценттердің шекті (ең жоғары) мөлшері екі еседен аспауға тиіс. 4. Алынған мәліметтер жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құнын анықтау Актісіне енгізіледі. Азаматтарға және мемлекеттік емес заңды тұлғаларға құрылыс жүргізу үшін берілетін немесе үйлер (құрылыстар, ғимарттар) мен олардың кешендері салынған жер учаскелерінің кадастрлық (бағалау) құнын анықтаудың ерекшеліктері: Елді мекендердің шегінен тыс орналасқан, азаматтарға және мемлекеттік емес заңды тұлғаларға құрылыс жүргізу үшін берілген (берілетін) немесе үйлер (құрылыстар, ғимараттар) мен олардың кешендері салынған жер учаскелері бойынша, үйлердің (құрылыстардың, ғимараттардың) пайдаланылу мақсатына сәйкес қызмет көрсетуге арналған жерді қоса алғанда, оларды кадастрлық (бағалау) құны облыстық маңызы бар қалаларда аталған мақсаттар үшін берілген (берілетін) жер учаскелері үшін төлемақының базалық ставкаларының он пайызы мөлшеріне негізделе отырып айқындалады. Жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құнын анықтағанда Қазақстан Республикасының Жер кодексінің 11 бабы, 4 тармағының 3 тармақшасына сәйкес, жер учаскесінің қызмет көрсету орталықтарынан қашықтығына, жолдардың сапасына байланысты түзету коэффиценттері қолданылады. Бағаланатын жер учаскелері үшін қызмет көрсету орталықтары ретінде жақын маңдағы аудан орталықтары, қала, облыс орталықтары болуы мүмкін. 11-кесте. Жер учаскелерін жеке меншікке құрылыс салуға немесе оларға қызмет көрсетуге арналған жерлерді қоса алғанда, ғимараттар (құрылыстар, ғимараттар) мен олардың кешендері салынған жерлерді берген кезде олар үшін төлемақының базалық ставкалары
Қазақстан Республикасының азаматтарына жеке меншікке өзіндік үй (қосалқы) шаруашылығын жүргізу, бағбандық және саяжай құрылысы үшін тегін берудің белгіленген нормаларынан артық берілетін қосымша жер учаскесінің кадастрлық (бағалау) құнын анықтау ерекшеліктері: 1. ҚР-ның азаматтарына жеке меншікке өзіндік үй (қосалқы) шаруашылығын жүргізу, бағбандық және саяжай құрылысы үшін тегін берудің белгіленген нормаларынан артық берілетін қосымша жер учаскелерінің базалық төлем ставкалары Қазақстан Республикасы Үкіметі 2003 жылдың 2 қыркүйегінде қабылдаған №890 қаулысына сай анықталады. 2. Егер, аталған мақсаттағы бағаланатын жер учаскелері елді мекеннің шегінен тыс жатса, жер учаскелерін бағалау үшін жақын маңдағы елді мекендердің базалық төлем ставкалары қолданылады. 3. ҚР-ның азаматтарына жеке меншікке өзіндік үй (қосалқы) шаруашылығын жүргізу, бағбандық және саяжай құрылысы үшін тегін берудің белгіленген нормаларынан артық берілетін қосымша жер учаскелерінің кадастрлық құнын (бағалау) анықтағанда, егер елді мекеннің шегінен тыс жатқан болса, ҚР ЖК 11 бабы 4 тармағының 3 тармақшасына сәйкес бағаланатын жер учаскесінің қызмет көрсету орталықтарынан қашықтығына, жол сапасына байланысты түзету коэффиценттері қолданылады. жүктеу/скачать 2,93 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||