Шеміршек тіні бар мүшелер- құлақ жарғағы,буындар,тыныс алатын мүшелерден-мұрын қуысы,кеңірдек,бронылар шеміршектерден түзіледі.
68. Сүйек тіндері, жалпы сипаттамасы. Жіктелуі. УНИКАЛЬНОСТЬ=92.5%
Сүйек тіні-ЖАЗ жоғары дифференциялануымен сипатталатын,дәнекер тіннің қаңқалық тіндер тобына жататын бір тобы.Оның құрамында минералдық тұздар мөлшері көп (сүйектің құрғақ массасының 65-70%).
Ca мен Mg-дің фосфорлықышқықыл тұздары мен 30-дан астам микроэлементтерден тұрады.Органикалық заттармен қосылып,минералды тұздар сүйекке жоғары беріктік қасиет береді.
Сүйек тінінің қызметтері:
Тіректік-механикалық-сүйек тіндерінен дене пішінін құрайтын қаңқа жүйесінінің жалпақ ж/е түтікті сүйектері құрылған;
Қорғаныш-ішкі ағзаларды механикалық зақымданудан құрайды.
Локомоторлық-сүйекке қаңқа бұлшықеттеріннің бекінуі есебінен,организмде қозғалтқыш қызмет атқарады.
Минералдық-Са ж/е Р-дың сүйектегі мөлшерін реттеп отырады.
Қан түзуші сүйектің кемік майы үшін,қаңқалық қызмет атқарады.
Жасушааралықзатынынң микроскопиялық құрылымының ерекшеліктеріне,мысалы колллаген талшықтарынынң орналасу реттілігіне қарай сүйек тіндерінің екі типін ажыратады:
Ретикулофиброзды(1-лік сүйек тіні н/е жуанталшықты дәнекер тіні)-бұл іштегі нәрестенің сүйек тінін құрайтын,кейін кемелденген(пластинкалы) түріне ауысады.
Жалпы бұл сүйек тінінің өзіндік ерекшеліктер:
Қалыптасуы дейңгей өте жоғары,өйткені зат алмасу мен синтез бұларда жылдам жүреді;
Жасушааралықзат базофильды боялады.Өйткені Ca-лимон қыщқылымен негіздік қасиет көрсетеді;
Пластинкалы (2-лік) сүйек тіні-жіңішке талшықты болады,жалпақ ж/е түтікті сүйектің негізін құрайды.Пластинкалық сүйек тінінің ең қарапайым гистологиялық құрылымдық бірілігі-сүйек табақшасы н/е пластинка саналады.Пластинкалы сүйек табақшасы Д=5-10мкм,ЖАЗ пен остеоцит жасушаларынан тұрады.
Пластинкалы сүйек тінінің өзіне тән ерекшеліктері: Жіңішке ташықты н/е пластинкалы сүйек тінінің жуан талшықты сүйек тінінен ерекшелігі:
Са тұздарын сіңіретін коллагендері ретпен бір-біріне (параллельді) орналасуы;
Бір-біріне тығыз жанасқан сүйек пластинкаларының арасындағы сүйек лакуналарында- остеоциттердің денелері орналасқан, ал өсінділері сүйек өзекшелерінде орналасады.
Көрші сүйек пластинкаларында коллагенді талшықтар бір-бірімен бұрыш құрып орналасқан ж/е олардың бір бөлігі бір сүйек табақшасынан өтіп жалғасады.
Сүйек пластинкаларының мұндай құрылымы және коллаген талшықтарының мөлшері негізгі аморфты затқа қарағанда көп болуы пластинкалы сүйек тінінің жоғары беріктігін көрсетеді.
69. Сүйек тіндерінің жасушалары: остеоциттер, остебласттар, остеокласттар. Олардың цитофункциональдық сипаттамасы. Сүйек тіндерінің жасушааралық заты, оның физико-химиялық қасиеті мен құрылысы. УНИКАЛЬНОСТЬ=100%
Сүйек тіні- ішкі орта тіндерінің қасиетіне ие,қаңқа дәнекер тінінін құрайтын тіндерге жатады.Сүйек тіні жасушалары бастамасы мезенхималық ж/е қаңқа дің жасушалары болып табылады.Осыған орай,сүйек тінін құраушы екі типті жасушаларды айтамыз:а)cүйек тінін жасайтын остеобласттар мен остеоциттер; ж/е б) сүйек тіндерін бұзатын-остеокласттар;
