14. Гидроксидтердің амфотерлілігі. Сапалық анализде амфотерліліктің маңызы
жүктеу/скачать 16,63 Kb.
|
- Бұл бет үшін навигация:
- ҚОСЫМШААААААААААААА
|
14. Гидроксидтердің амфотерлілігі. Сапалық анализде амфотерліліктің маңызы. Гидроксидтердің амфотерлілігі дегеніміз – қос (2) қасиетін көрсететін гидроксидтер, яғни қышқылдармен реакцияларда олар негіз сияқты, ал негіздермен реакцияларда - қышқылдар сияқты әрекет ете алады. Бұл гидроксидтердің құрамында валенттілігі II, III немесе IV болатын металдар бар. Амфотерлі гидроксидтерге БЕРИЛИЙ, МЫРЫШ, АЛЮМИНИЙ, ҚОРҒАСЫН, ҚАЛАЙЫ, ГАЛИЙ, КАДМИЙ, ТЕМИР МЕН ХОРМНЫҢ 3 ВАЛЕНТТІСІ ЖӘНЕ Т.Б ЖАТАДЫ. Be, Zn, Al, Pb, Sn, Ga, Cd, Fe, Cr (III) және т.б. Барлық амфотерлі гидроксидтер қатты заттар. Олар суда ерімейді және әдетте әлсіз электролиттер болып табылады. Амфотерлі гидроксидтер басқа қосылыстармен реакцияда сутегі атомдарын (иондарын) да, гидроксил топтарын да (гидроксил аниондарын) бере алады. Қыздырған кезде олар амфотерлі оксид түзу үшін ыдырайды, мысалы: Қышқылдармен әрекеттескенде, олар катионында амфотерлік элементі бар тұздар түзеді, Сілтілермен әрекеттескенде олар анионында амфотерлі элементі бар тұздар түзеді, мысалы: Гидроксидтердің амфотерлілігі жеке реакциялар арқылы АЛЮМИНИЙ, МЫРЫШ, ХОРМ АІ3+, Zn2+, Cr3+ және т.б. иондарды анықтауда және қоспаларды айыруда кең қолданылады. Мысалы, натрий гидроксидімен IV-топ катиондарының көпшілігі гидроксид түрінде тұнбаға түседі, бірақ сілтінің артық мөлшерімен әсер еткенде алюминий, хром, мырыш гидроксидтері еріп АlО22-, СrО2- және ZnО22- аниондар түзеді, ал топтың қалған катиондары тұнбада қалады. Одан ары алюминат, цинкат иондарын қышқылдар көмегімен катиондарға Аl3+ және Zn2+ aйнaлдыpылады. мысалы: NaAlO2 + 4НСl = АlСl3 + NaCl + 2Н2О АlО2- + 4Н+ = Al3+ + Н2О Сапалық анализде амфотерліліктің маңызы. 1.Жеке иондарды анықтауда; 2.Топтарды бөлуде; ІУ топ катиондарын басқа топтардан бөліп алуда қолданады. 3.Топ ішілік бөлуде; натрий гидроксидiмен IУ топ катиондарының көпшiлiгi гидроксид түрiнде тұнбаға түседi, бiрақ сiлтiнiң артық мөлшерiмен әсер еткенде алюминий, хром, мырыш гидроксидтерi ерiп AIO22-, CrO2-, ZnO22- аниондар түзедi, ал топтың қалған катиондары тұнбада қалады. Одан ары алюминат, цинкат иондарын қышқылмен катиондарға AI3+, Zn2+ айналдырады, NaAIO2 + 4HCI = AICI3 + NaCI + 2H2O AIO2- + 4H+ = AI3+ + 2H2O 4.Қоспаларды айыруда; AIO22-, CrO2- Хромиттердiң алюминаттардан айырмасы, қыздырғанда күштi гидролизденедi, сондықтан оны алюминаттардан хромиттердi бөлiп алу үшiн қолданады. ҚОСЫМШААААААААААААА М: мырыш гидроксидi (Zn(OH)2) қышқылмен әрекеттескенде тұз және су түзедi: Zn(OH)2 + 2HCI = ZnCI2 + 2H2O Zn(OH)2 + 2H+ = Zn2+ + 2H2O Ол сонымен қатар сiлтiлерде оңай ерiп, цинкаттар түзедi: Zn(OH)2 + 2NaOH = Na2ZnO2 + 2H2O Zn(OH)2 + 2OH- = ZnO22- + 2H2O 1-шi және 2-шi реакцияларды бiрiктiрiп, мынандай қорытындыға келуге болады: 2H+ + ZnO22- ⇄ Zn(OH)2 ⇄ Zn2+ + 2OH- ерiтiндi тұнба ерiтiндi қыш. ортада сiлтiлiк ортада анион түрiнде болады Zn2+ катион күйiнде Бронстед-Лоури протолиттік теориясы шеңберінде амфотерлік көрініс протолиттің протон доноры және акцепторы қызметін атқару қабілеті ретінде қарастырылады. Мысалы, су үшін амфотерлік автопротолиз ретінде көрінеді AI, Cr гидроксидтерi де амфотерлілік қасиет көрсетедi. Хромиттердiң алюминаттардан айырмасы, қыздырғанда күштi гидролизденедi, сондықтан оны алюминаттардан хромиттердi бөлiп алу үшiн қолданады. Хром гидроксидi Zn2+, Mn2+, Co2+, Ni2+ иондарымен ерiмейтiн хромиттер түзедi: Zn(CrO2)2 және т.б. xx Хромиттердiң бұл қасиетiн 4 ан.топ катиондарының анализi кезiнде ескеру керек. Сонымен қатар Sn2+, As3+, Sb3+, Pb2+ иондары да амфотерлiк қасиет көрсетедi. Гидроксидтердiң амфотерлiлiгi жеке реаякциялар арқылы AI3+, Zn2+, Cr3+ және т.б. иондарды анықтауда, қоспаларды айыруда кең қолданылады. Мысалы, натрий гидроксидiмен IУ топ катиондарының көпшiлiгi гидроксид түрiнде тұнбаға түседi, бiрақ сiлтiнiң артық мөлшерiмен әсер еткенде алюминий, хром, мырыш гидроксидтерi ерiп AIO22-, CrO2- және ZnO22- аниондар түзедi, ал топтың қалған катиондары тұнбада қалады. Одан ары алюминат, цинкат иондарын қышқылмен катиондарға AI3+, Zn2+ айналдырады, жүктеу/скачать 16,63 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|