Ал түркі тілдерінің деректерінен мынадай ерекшелікті байқаймыз аяқ-бұт деген сөз арқылы беріледі. Бұл ерекшелік қырғыз, алтай, ұйғыр тілдерінде бар. Түркі тілдерінде жыл мезгілімен тәуліктің әр кезеңінің аттары бір-бірімен ұқсас келеді. Тілдердің туыстас тілдер деп саналуы үшін олар грамматикалық құрылысы жағынан жақын, бір тектес келуі шарт. Мысалы, славян тілдері деп аталатын тілдерде (орыс, поляк, чех, болгар т.б.) сондай-ақ түркі тілдер деп аталады. Тілдер бір-біріне жақын туыстас тілдер екенін олардың грамматикалық құрылысына тән септелу, тәуелдену, көптелу, жіктелу жүйесінен сөз тудыру жолдарынан, сөздер бір-бірімен тіркесу, өзара байланысу ерекшелігінен байқауға болады. Тілдер шығу тегінің бірлігіне, материалдық туыстығына қарай әр түрлі тілдік семьяға, топтарға бөліп қарастыруға болады. Роман тілдері (испан, итальян, румын ) өзара туыстас тілдер бір негізден - латын тілінен шыққан. Тілдер туыстығы, өзара жақындық дәрежесі әр түрлі болады. Қазақ, ноғай, қарақалпақ- қыпшақ –ноғай тобына енсе, азерб, түрік-оғуз-селдьжук тобына енді. Әр топқа енетін қаз.т мен азерб.тілі ортақ және ұқсас қарағанда бір топқа енетін: қарақалпақ, қазақ, ноғай тілдеріне ортақ белгілері мол. Генеологиялық классификация бойынша әлем тілдері төмендегіше топтастырылады - Иран тобы: парсы, тәжік, курд, осетин, тат, талыш т.б.
- 2) славян тобы: орыс, болғар, поляк, белорус, чех, словак, украин.
- 3) Балтық тобы: литва, латыш, эстон.
- 4) Герман тобы: дат, швед, исланд, ағылшын, голланд, неміс, норвеж.
- 5) Роман тобы : испан, румын, португаль, молдаван, латын тілі,француз, итальян.
- 6) грек тобына: жаңа грек, көне грек, византи тілі
- 7) Албан тобы: албан тілі
- 8) Армян тобы: армян тілі
- 9) Кельт тобы: ирланд, шотланд,уэльс тілі.
- 10) Индия тобы: маратхи, лахнда, гуджарати, непали, ория, кашимир, цыган, хинди т.б.
Үндіевропа тілдері:
- 1) Семит тобы: араб, тигре, тигран, айсор, иврит тілдері.
- 2) Египет тобы: көне египет, копт тілдері.
Достарыңызбен бөлісу: |
