Қазан төңкерісі және Қазақстанда Кеңес өкіметінің орнауы

Әлемдік тарихи дамуға әсер еткен ХХ ғасырдағы ең ірі саяси оқиға.

• 
  Қарсылықты жою;
  
• 
  Негізгі басқару көздерімен ұйымдарын, азық-түлік қоймалврын және байланысу жүйесінің түрлерін басып алу;
  
• 
  Бір орталықтан басқару;
  
• 
  Басқа қалалар мен губернияларда көтерілістің басталуы;
  

• 
  Жұмысшылардың, шаруалардың ұлттық мәселелері шешілмеуі;
  
• 
  Халықтың әл-ауқатының көтерілістердің салдарынан төмендеуі;
  
• 
  Жаппай наразылықтың туындауы;
  
• 
  Мемлекетті басып аларлықтай тың күштің қалыптасуы.
  

Кеңес өкіметінің орнаған алғашқы жері Перовск (Қызылорда) қаласы болды. Мұнда жұмысшылар мен солдаттар өкімет билігін 1917ж. 30 қазанда өз қолына алды. Перовскіде үлкен әскери гарнизон орналасқан еді және темір жол станцясы болатын.

1917ж. қараша айының орта кезінде Кеңес өкіметі Черняев (Шымкент) қаласында жеңді. Қараша – желтоқсан айларында Кеңес өкіметі Әулиеатада (Тараз), Түркістанда, Қазалыда, Арал поселкесінде және Сырдария облысы- ның басқа да ірі елді мекендерінде қан төгізсіз бейбіт жылмен орнады. Петропавл қаласында жаңа өкімет 10 қарашада орнады.

1917ж. желтоқсан – 1918ж. наурыз аралығында Кеңес өкіметі Торғай облысының орталығы және Қостанай, Ақтөбе қалалары мен басқа да ірі елді мекендерде орнады. Семейде өкімет билігі жергілікті Кеңестің қолына 1918ж. ақпанның орта кезінде көшті.

Жетісуда Кеңес өкіметін орнату жылындағы күрес 1918ж. көктеміне дейін соғылды. Себебі мұнда төңкеріс қарсыластары күштері басым болды. Верный қаласы Жетісу қазақ-орыс әскерлерінің орталығы болды, ал қазақтар патшаның тірегі болғаны белгілі.

Кеңес өкіметі 1917ж. наурыз айында Жаркентас, Сергиопльда (Аягөз), Талдықорғанда, сәуірдің бас кезінде Лепсіде орнады.