2.Тірі организмдер үшін экстримальды тіршілік жағдайдарына сипаттама беріңіз
Экстремалдар мен экстремофильдер өзара байланысты ұғымдар. Оларға: қайнаған су, радиация, ғарыш, битум, Өлі теңіз сияқты ортада өмір сүре алатын жануарлар жатады.
1.Гипертермофилдер – 60°С жоғары температурада өсіп-өнетін организмдер. Бұл «ыстық» әуесқойлары үшін оңтайлы температура тіпті 80 ° C, ал кейбіреулері одан да жоғары температураға төтеп бере алады - 100 ° C-тан жоғары. Бұл ғана емес, бұл тіршілік иелерінің кейбіреулері қышқылдық пен сәулеленуге де төтеп бере алады.
1) Deinococcus radiodurans - бұл бактерия. Дәлірек айтқанда-кокк (яғни дөңгелек бактерия).
Deinococcus 10 мыңға дейін Грейге төтеп бере алады. Салыстыру ушiн: адам үшiн радиациянын өлiм дозасы небәрі 5-тен 10 Грейге дейін.
2) Thermococcus gammatolerans, рекордтық 30 мың грейге дейiн радиацияға төтеп бере алады.
Мұндай микроорганизмдердi қолдану ғалымдарға радиациялық ластанудан, мысалы, ағынды сулардан тазартуға арналған арнайы препараттарды жасауға көмектеседі.
3) 85-тен 95°С-қа дейiнгi температурада aquifex aeolicus планетадағы ең ежелгі бактериялардың бiрi болып саналады және ыстық бұлақтар мен су астындағы жанартаулардын жанында тұрады.
4) Араб-үндi жотасының түбiнде тұратын микроорганизм - methanopyrus kandleri.
122°С-та емiр сүрiп, кебейе алады.
5) Helicobacter pylori-бұл асқазанның өте қышқыл ортасында тұратын грам-теріс бактериялар.
6) Gloeocapsa-бұл әдетте жартасты жағалаулардағы ылғалды тастарда тұратын цианобактериялардың тұқымы.
Табиғатта едәуір осмостық қысымда тіршілік ете алатын микроорганизмдер кездеседі. Мәселен, Aspergillus және Penicillum туысына жататын организмдер жоғары осмостық қысымға төзімді келеді. Кейбір микроорганизмдер ас тұзының жоғары кон-центрациясына бейімді. Олар галофильді организмдер, яғни тұздың жоғары концентрациясын "сүйгіштер".
3.Жануарлардың қоректену аулау формаларын салыстырып, кесте толтырыңыз
1.Пассивті қоректену- Пассивті қоректену негізінен судағы суспензиялы азық бөлшектерін (губкаларды, қосжақпақты моллюскаларды және т.б.) сүзу арқылы қоректенетін отырықшы су жануарларына тән.
Түрлері- көптеген қарапайымдылар және кейбір паразиттер
Ерекшеліктері- Бірдей қоректену түріне ағзаның беткі қабатының қоректік заттардың сіңуі
2.Паразиттік қоректену-ұзақ мерзім бойында иесін
өлтірмей, оны тіршілік ету ортасы ретіне жэне қоректік көз ретінде пайдалануы.
Ерекшеліктері; қабылдаушы ағзаға алдын ала енуді немесе оның бетінде қалу мүмкіндігін талап етеді. Азық-түлікті алудың қарапайымдылығы, өңдеудің болмауы, кейде ас қорытуы - паразиттерде ас қорыту органдарының жеңілдетілуінің және жиі азаюының негізгі себептері.
түрлері: Трипанасома,доңыз цепені,эхинкаок цепені,дизентериялық амеба т.б
3.Жайылу- көптеген, қозғалмайтын немесе белсенді емес тағамдарды жейтін оранизмдер.
Ерекшеліктері;Жайылымдық жануарларда көшпелі – көшпелі табындық өмір салты басым, тұрақты баспаналардың жоқтығы, олар қозғалу жылдамдығымен және жыртқыштардан топтық қорғануымен ерекшеленеді.
Түрлері-Жайылымдық жануарларға тәжірибелі сүтқоректілер, балин киттері, қоректену кезіндегі балықтар, көшпелі құстар жатады
4. Аңду (тығылып аңду)-өз жемтігін аңдып жүріп ұстап қоректкенетін жануарлар.
Ерекшеліктері; баспанасынан ұзап кетпей шабуыл жасайтын жыртқыштарға тән
Түрлері: балықтар – шортан, көктерек, табан; құстар – сұңқарлар, үкілер; сүтқоректілер – мысықтар
5.Соңына түсу: жыртқыштарға және полифагтарға тән азықтану түрі.
Ерекшеліктері:Азығының соңына түсіп алады да,оңтайлы сәт түскенде шабуыл жасайды
Түрлері:Жыртқыштар,полифагтар
Достарыңызбен бөлісу: |