1Тақырып. Философияның пайда болуы және дамуы Философияның пәні мен иялары Философияның негізгі бағыттары: материализм және идеализм Дұнетанымның негізгі тұрлері Философияның пәні мен категориялары

9. 
   Барлыбаева Г.Г. «Эволюция этических идей в казахской философии». – Алматы, 2011.
   
10. 
    Зотов А.Ф. «Современная Западная философия».– М.: Высшая школа, 2012.кола, 2012
    

№ 9 Дәріс Этика. Құндылықтар философиясы

• 
  Философиядағы құндылықтар мәселесі.
  
• 
  Сабақтың мақсаты:
  
• 
  Жас маманның философиялық мәдениетін қалыптастыру.
  
• 
  Бұл мақсатты жүзеге асыру үшін, алдымен төмендегідей міндеттерді шешу қажет:
  
• 
  Студенттерге құндылықтардың мән жайын және олардың адам, қоғам өмірінде алатын орнын ашып көрсету; Философия тарихында көтерілген құндылық мәселесіне шолу жасай отырып, құндылықтардың философиялық мазмұнын ашу; Студенттердің ғылыми дүниетанымының, тұлғалық мәдениетінің қалыптасуындағы рухани құндылықтардың қызметін түсіндіру;
  
• 
  Студенттерге бүгінгі таңда тәуелсіздікті нығайту жолында, ұлттық құндылықтардың қажеттілік негіздерін, жанжақтылығын айту; Студенттерді құндылықтар философиясы бойынша алған білімдерін, әлеуметтік ортада, зерделі - тәжірибелік жолда жүзеге асыра білуге үйрету.
  
• 
  Семинар сабағының жоспары:
  
• 
  Философиядағы құндылық түсінігі.
  
• 
  Құндылықтар типологиясы.
  
• 
  Құндылық сананың табиғаты, генезисі және статусы.
  
• 
  Философиядағы абсолютті және салыстырмалы жалпы адамзаттық индивидуалды құндылықтар мәселесі.
  
• 
  Бақылауға арналған сұрақтар:
  
• 
  Құндылық дегеніміз не?
  
• 
  Қоғамдық қатынастар мен құрылымдар жүйесінде құндылықтардың алатын орыны қандай?
  
• 
  Құндылық пен бағалаудың мәні.
  
• 
  Құндылықтар бағдарын қалай түсінесіз?.
  
• 
  Адам өміріндегі құндылықтардың атқаратын рөлі қандай?
  
• 
  Құндылықтар иерархиясын қалай түсінесіз?
  
• 
  Антикалық философияда, құндылық мәселесін философия тұрғысында қарастырған қандай ойшылдар болды ?
  
• 
  Дәстүрлі қоғам дамуындағы ұлттық құндылықтардың ерекшелігі неде?
  
• 
  Материалдық құндылықтар деген ұғымды қалай түсінесіз?
  
• 
  Рухани құндылықтарға не жатады?
  
• 
  Құндылық пен қажеттіліктің адам өміріндегі ажырамас бірлігі неде?
  
• 
  Негізгі ұғымдар:
  
• 
  Аксиология - құндылық жаратылысы туралы, яғни құндылықтардың адам өміріндегі орны мен құрылымын, әлеуметтік - мәдени қызметтерін зерттейтін философиялық ілім.
  
• 
  Құндылық - адамның дүниеге қатынасы мен дүниедегі алатын орнын, қоғамдық қызметінің мәдени ерекшеліктерін түсіндіретін философиялық ұғым.
  
• 
  Құндылықтар - адамның өмірдегі рухани және материалдық қажетіліктерді өтеу жолындағы қалыпты мәндер.
  
• 
  Рухани құндылықтар – адам өмірінің рухани мәнін көрсететін ақыл - парасат, білім және т. б. мақсат болып табылатын игіліктер.
  
• 
  Қайырымдылық - адам мүдделерінің ортақтығын, бірлігін, алға қойған ізгі мұратқа жетуін (соған ұмтылысын ) білдіретін аксиологиялық ұғым.
  
• 
  Бақыт - идеалдылық, шынайылық, игілік секілді рухани және материалдық қажеттіліктердің жүзеге асуы, адамның тұлғалық қасиеттерінің өлшемі.
  
• 
  Игілік- адамның белгілі бір қажеттіліктерінің жүзеге асуын, адамдардың ортақ мүдделеріне, мақсаттары мен ниеттеріне сәйкес келетін нәрселер мен құбылыстарды белгілейтін аксиологиялық ұғым.
  
• 
  Идеалдылық- адамның белгілі мақсатты көздеген іс- әрекетінде пайда болатын обьективттік нақтылықтың субьективтік бейнесі.
  
• 
  Иерархия - тігінен алғанда жеке деңгейлер араларындағы тәртіптілікпен , жүйелілік пен және өзара іс- қимыл мен, байланыстар мен сипатталатын көп қатпарлы күрделі жүйелердің құрылымдық қатынастар типі.
  
• 
  Дәстүр - тарих барысында қалыптасып, ұрпақтан ұрпаққа жалғасып отыратын әдет- ғұрыптар, салт- сана, қоғамдық тәртіп, заң, мұрат пен игілік, мінез құлық қалыптары және т. б. қоғамда, ұлтта немесе жекелеген әлеуметтік топтарда ұзақ уақыт бойы сақталатын әлеуметтік- мәдени мұра құндылықтарының элементтері.
  
• 
  Материалдық құндылықтар - адамның өмір сүруіне қажетті игіліктер ( тұрмыс, материиалдық өндіріс , киім және т. б. ).
  
• 
  Құндылықтар бағдары дегеніміз - адам іс- әрекеттері мен адамдардың қоғамдық ынтымақтастығын нығайту ( оған рухани, ұлттық-дәстүр құндылықтары мен материалдық, саяси құндылықтар бағдарын жатқызуға болады).
  
• 
  Бағалау субьектісі дегеніміз - тұлға, әлеуметтік топ, қоғам.
  
• 
  Мәнжазба тақырыптары:
  
• 
  Құндылық түрлері және олардың иерархиялық баиланысы.
  
• 
  Ақиқат және құндылық.
  
• 
  Тұлғалық қатынастардың, топтық және жалпы адамзаттық құндылықтары.
  
• 
  Адам іс-әрекетін реттеу: нормалар, идеалдар,құндылықтар.
  
• 
  Рухани құндылық адам өмірінің басты мағынасы ретінде.
  
• 
  Ұлттық болмыс және дәстүр құндылықтарының баиланысы.
  
• 
  Экзистенциалдық философиядағы адам және өмір құндылықтары.
  
• 
  ХІХ- ХХ ғ. ғ.Батыс философиясындағы құндылықтар теориясы.
  
• 
  Дәстүр құндылықтарының ұлтық мәдениеттің дамуындағы ролі.
  
• 
  10. Прагматизм философиясындағы құндылық бағдары.
  
• 
  Тест сүрақтары:
  
• 
  1. Төмендегі ілімдердің қайсысы құндылық түсінігін ашады?.
  
• 
  1) Аксиология; 2) Гносеология; 3) Онтология; 4) Антропология ; 5) Мәдениеттану ;
  
• 
  2. Көне Грек философиясында, құндылықтардың жиынтығы " ізгілік" ұғым қалай аталады ?
  
• 
  1) агатон; 2) аллегория; 3) филия; 4) аксиома; 5) агносия;
  
• 
  3. Тұлғалық құндылықтар қалай қалыптасады ?
  
• 
  1) тәрбие - білім беру, өмірлік тәжірибе жинақтау негізінде;
  
• 
  2) табиғатты игеру арқылы;
  
• 
  3) әлеуметтік дағдарыс жасау арқылы;
  
• 
  4) алдау, арбау арқылы;
  
• 
  5) зорлық зомбылық арқылы;
  
• 
  4. Сократтың түсіндіруінше ең басты рухани құндылық.
  
• 
  1) түсінік, білім, әділеттілік; 2) билік; 3) байлық; 4) лауазым; 5) ләззат;
  
• 
  5. Рухани құндылықтарға не жатады?.
  
• 
  1) игілік, ақиқат, әсемдік… 2) саяси…3) материалдық; 4) денсаулық; 5) әлеуметтік;
  
• 
  6. Философия тарихында құндылықты қайта бағалау проблемасын қойған кім ?
  
• 
  1) Ницше; 2) Аристотель; 3) Спиноза; 4) Декарт; 5) Маркс;
  
• 
  7. « Адам -- барлық заттардың өлшемі» деген қанатты сөздің авторы:
  
• 
  1) Протагор; 2) Сократ; 3) Демокрит; 4) Платон; 5) Аристотель;
  
• 
  8. Құндылықтық қатынастар жағдайындағы басты құндылық:
  
• 
  1) іскерлік; 2) билік; 3) идеология; 4) көзқарас; 5) шыншылдық;
  
• 
  9. Философия тарихында құндылыққа қатысты социологиялық концепцияның негізін салушы: 1) Вебер; 2) Аристотель; 3) Фейербах; 4) Кант; 5) Гегель;
  
• 
  10. Идеал ұғымы нені білдіреді ?
  
• 
  1) адам мұраты; 2) әдептілік; 3) қызмет ету; 4) тіршілік; 5) өнер;
  
• 
  
  
  жүктеу/скачать 474,2 Kb.
  
  Достарыңызбен бөлісу: