2 – курс педагогикалық мамандықтарға арналғАН

Бұл кезеңде ауызша сөйлеу дағдылары жетілдіріледі. Қор кеңейген сайын күрделі грамматикалық құрылымдар мен сөз қолданысы игеріледі. Сауаттылық дами бастайды. Ең үлкен жетістік – оқу мен жазуға байланысты даму. Оқу фонетиканың дамуын (бұл жазбаша мәтіннің мағынасын қабылдау) және жазу-қимыл дағдыларын (бұл зейіннің, есте сақтаудың, ассоциациялардың болуын болжайтын символдық қарым-қатынас формалары) ассимиляциясын жақсартады. Оқу мен жазу баланың үнемі өсіп келе жатқан тілдік құзыреттілігінің жемісі. Ауызша және жазбаша тілді меңгеру процестерінің өзара байланысын тану сауаттылықты тілге біртұтас көзқарас тұрғысынан түсінуге әкелді. Мектепте және үйде оқу оқуға қажетті негізгі сауаттылық дағдыларын дамытуға ықпал етеді. Даму бір жағынан сөздіктің кеңеюіне байланысты болса, екінші жағынан көптеген мағыналарды сіңіру. Нақ орта мектеп жасында (жасөспірімдік) адам сөйлеудің дамуы танымдық дамуды анықтайтынын түсіне бастайды. Ауызша және жазбаша сөйлеуді күрделендіретін сөйлеу формаларын қолдану ережелеріне ерекше қызығушылық танытады. Жасөспірім мұғалімдерінің дұрыс емес сөздерін оңай қабылдайды, кітаптардан, газеттерден және т.б. бұзушылықтарды табады. Бұл ережелерді бұзу сөйлеуде көрінетінін түсінуге ықпал етеді. Осыған байланысты ол да өз сөйлеуінен қорқады, бірақ өз сөйлеуін дамытуға ұмтылған студент сөздің мағынасын және оның транскрипциясын түсіндіру үшін сөздіктер мен анықтамалықтарға жүгінетіні сөзсіз. Сөйлеу кезегі мен тіл формаларының саралануы, тілді тарихи қозғалысында сезіну басталады. Сөздіктерге, анықтамалықтарға, түрлі кітаптарға қызығушылық бар. Баяу және жылдам сияқты сөйлеу де пайда болуы мүмкін; ерекше және ретсіз; монотонды және эмоционалды экспрессивті; тыныш және қатты; сауатты және сауатсыз және т.б. Демек, сөйлеудің барлық қасиеттері мен қызметін, оның түрлерін, яғни ерекшеліктерін жетілдіре отырып, сөйлеудің қалыптасуын көреміз. Демек, дұрыс, әдемі, «таза» сөйлеуді дамыту сыныпта жүзеге асады, ең бастысы осы дамуға ықпал ететін мұғалім. Сөйлеу сауаттылығының дамып, сонымен бірге жасөспірімдердің шешендік өнерден тартынбауы өте маңызды, бұл осы жаста біршама проблемалық.