2- лекция: Абайға дейінгі қазақ өлеңі және Абай поэзиясы
жүктеу/скачать 24,5 Kb.
|
Абайдың әдеби мектебі (2)
|
2- лекция: Абайға дейінгі қазақ өлеңі және Абай поэзиясы Қазақ халық әдеибеті және Абай Абай өлеңінің өгелігі Ақын өмірбаяны және өлең өрнектері М.Әуезов еңбектері және ақын өлеңдерінің хронологиясы Ғылыми және шығармашылық өмірбаянын жазу Шығармашылық ізденістер Күнi кешеге дейiн «жат ойлы» шығармаларға тыйым салынган заманда Абай өлеңдерін қаза зерттеуге тәуекел жасау оңай еместi. Оның мазмұнындағы «жат, қауiптi, дiн туралы» ойлар, құрылымындағы күрделiлiк, жанрлық сипатының жұмбақтығы, көркемдiгiнiң өзгелiгi, тiлiндегi ерекшелiктер, т.б. Бұлар талай талапкерлердi үркiттi. Бүгiнде коммунистiк идеология қалғанмен, әлi де кейбір зерттеушiлер алдында оның үрейі әлі тұр. Өйткенi, Абай өлеңін зерттеуге екiнiң бiрi бара алмасы анық. Оның iшiндегi ең iрiсiн айтар болсақ, Абай сусындаған қайнарларды да сауатты ел бiлуге тиiстi. Оның М. Әуезов санап көрсеткен бiрер мәселесiне кез салайықшы: Абай өмірбаяны мен шығармашылығын жете тану үшін М.Әуезов үсынған төмендегі жайларды есте үстау керек. *Восточная струя — религиозный, героический эпос. Казуистика, логика, переводы, коментарии, исторические труды Табари, Рабгузи, история арабов и история Ирана, Бабур, Абулгазы, классика Фердоуси, Низами, Навои, Физули, Хафиз, Саади, суфисты, преодоление их, новое в жизни угнетенных восточных народов. Ссыльные кавказцы, борьба Шамиля, эмигранты, татары, книжники, знание современной культуры этих народов. *Европа — Крылов, Пушкин, Лермонтов, Байрон, Гете — через русскую поэзию. Перевод. Но не только перевод. Друзья, систематическое знакомство, изучение. Художественная литература — Толстой, Салтыков. Публицистика. Европейские классики. История умственного развития Европы, философия от Сократа, эллинистический элемент, английская философия — через все это освоение задач, идеи русской культуры. Великий гуманизм классиков. Это — трибуна оппозиционная к царскому строю. Интернационализм в русской культуре, гнет и борьба в России. Ее выражение в литературе: — Салтыков, Чернышевский» (Әуезов М. Абайтанудан жарияланбаған материалдар. — А., 1988,82-бет). Бұлар Абайды тану үшiн М. Әуезов көрсеткен аса қажеттi бағыттардың бiрерi ғана. Абай шығармашылығының, өлеңінің болмысы қандай деген мәселелер поэзияның ақын дүниетанымын ерекшеліктерін көрсетеді. Бұл қарасөздердің көркем әдебиетке қатысына шүбә келтiрушiлер тарапынан біраз әңгіме де болды. Алайда Абай поэтикасындағы бұл мәселер туралы дауларды бейбіт шешуде М.Әуезовтің еңбегі ерекше еді. жүктеу/скачать 24,5 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|