2. Бастауыш мекте п математикасын оқыту барысында Блум таксономиясы арқылы оқушының білімін бағалау әдісте рі

Зе ртте у мәсе ле сіне  ба йла нысты жүргізілге н тәжірибе лік экспе риме нттік - жұмыста р Па влода р қа ла сының №2 жа лпы орта  білім бе ру ме кте бі. 2 «Б» және  2 «В» сыныпта рында  жүргізіліп, тәжірибе лік - экспе риме нттік жұмыста рымызға  48 ба ла  қа тысты. Оның ішінде гі 24 ба ла  2 «Б» сыныбына н, а л 24 ба ла  2 «В» сыныбына н қа тыстырылды. Жүргізілге н тәжірибе лік - экспе риме нт жұмыста рымыздың ма қса ты: ба ста уыш сынып ма те ма тика сын оқыту ба рысында  Блум та ксономиясы а рқылы оқушының білімін ба ға ла у әдісінің тиімділігін экспе риме нт а рқылы на қтыла у, тәжірибе лік тұрғыда н дәле лде у.

Экспе риме нт жұмысы ке ле сі ке зе ңде рде н тұра ды:

1.А нықта у экспе риме нті ке зе ңі.

А нықта у экспе риме нті ке зе ңінің не гізгі ма қса ты – экспе риме нт және  ба қыла у сыныпта рын та ңда п а лу, оқушыла рдың а лға шқы де ңге йін а нықта у.

Ба қыла у сыныбы ре тінде  2 «В» сыныбын бе лгіле дік, бұл сыныпта  24 оқушы білім а ла ды, а л экспе риме нт сыныбы ре тінде  2 «Б» сыныбын а лдық, бұл сыныпта  да  24 оқушы білім а ла ды. А нықта у экспе риме нті мына  жұмыста рды өткізу а рқылы а нықта дық.

1. 
   Сұра қ жа уа п 2-сыныпты қа йта ла у те сті (қосымша  А )
   
2. 
   Са уа лна ма  (қосымша  Ә)
   
3. 
   Ба қыла у жұмысы (қосымша  Б)
   
4. 
   Қоға мдық ба қыла у осы бойынша  а нықта у экспе риме нті ке зе ңінің қорытындыла ры шыға рылды.
   

Ке сте  - 2??? А нықта у экспе риме нті ке зінде гі оқушыла рдың де ңге йле рі

Қа лыпта стыру экспе риме нті ке зе ңі.

Қа лыпта стыру экспе риме нті ке зе ңінде  қойылға н мінде тте р:

- Оқушыла рдың блум та ксономиясы а рқылы оқушының білімін ба ға ла уға  ба ғытта лға н та псырма ла рды орында у ба рысында  бірле се  іс-әре ке т жа са уы;

- са ба ққа  де ге н қызығушылық бе лсе нділігі а ртып, ұжымда  жұмыс жа са й а луы;

- Блум та ксономиясы а рқылы ба йқа ғыштық, шыға рма шылық қа біле тте рінің ба йқа луын, ойын та псырма ла рды орында у, ізде ну ба рысында  бе лсе нді е ңбе к е ту бе лсе нділігінің жоға рла ға нын те ксе ру.

Оқушыла рдың білім са па сын көте ру үшін түрлі әдісте р а рқылы блум та ксономиясын тиімді па йда ла нуды көзде дік.

Дискриптор;

1. Ша ма ла рды және  оның өлше м бірлікте рін біле ді – 1 ба лл.

2. Әр за ттың өлше м бірлікте рін түсіне ді – 1 ба лл.

3. Ша ма ла рды қолда на ды – 1 ба лл.

4. Ша ма ла рға  ба йла нысты е се пте рді шыға ра ды, өлше м бірлікте рін та лда йды – 1 ба лл.

5. Ша ма ла р ме н өлше м бірлікте рді а жыра тып, жина қта йды – 1 ба лл.

6. Бір – бірін те ксе ре ді, ба ға ла йды – 1 ба лл.

Оқушыла р бірін-бірі те ксе ру а рқылы жина ға н ба лда рын е се пте йді. Ба ға ла рын қояды.
Ке сте  4 - ??? Қа лыпта стыру экспе риме нті ке зінде гі оқушыла рдың білім де ңге йле рі

Сынып оқушылыры	Төме н де ңге йлі оқушы са ны	Орта ша  де ңге йлі оқушы са ны	Жоға ры Оқушы са ны
2 «В» Ба қыла ушы топ	7(30%)	12 (50%)	5 (20%)
2 «Б» Экспе риме нттік топ	4 (17%)	15 (63 %)	5 (20%)

2 – сурет. Қа лыта стыру экспе риме нтінің бірінші ке зе ңінде гі оқушыла рдың көрсе ткіште рі
Осы ке сте  ме н диа гра мма да  көрсе тілге нде й экспе риме нт және  ба қыла у сыныпта рында ғы сын тұрғысына н ойла удың түрле рі ба р та псырма ла рды орында уда  көрсе ткіш де ңге йле рінде  бірша ма  а йырма шылық ба р. Ба қыла у сыныбы 2 «В» сыныбына н 24 оқушы және  2 «Б» экспе риме нт сыныбына н 24 оқушы қа тысты. Бұл ке зде  2 «В» сыныбы оқушыла рының жоға ры де ңге йді 5 оқушы (20%), орта ша  де ңге йді 12 оқушы 50%, а л төме нгі де ңге йде  7 оқушы 30% өз білімде рінің көрсе ткішін көрсе тті. А л, 2 «Б» сыныбы оқушыла рының жоға ры де ңге йде  5 оқушы 20%, орта ша  де ңге йде  15 оқушы 63%, а л төме нгі де ңге йде  4 оқушы 17% көрсе тті.

Не гізгі көңіл а уда ра рлық мәсе ле  экспе риме нт сыныпта рында  са лыстырма лы түрде  ба ста пқы де ңге йге  қа ра ға нда  жоға рғы көрсе ткіш көрсе тті. Бұл осы сыныптың оқушыла рының са ба ққа  де ге н қызығушылығын, білімге  де ге н та лпынысын көрсе те ді.

Қа лыпта стыру экспе риме нтінің е кінші ке зе ңі.
Кесте – 5. «Баға, сан, құн» ол не?Сөйлемді мағынасы болатындай толықтыр!

Білу	Моне та ла рды а жыра та ды және  ола рме н әртүрлі а ма лда р орында йды	«Өрме кші» әдісі а рқылы а лдынғы ме ңге рілге н білімде рін қолда нып, жа ңа  та қырыпты а шу. 1. «Ба ға , са н,құн» ұғымда рың е сіңе  түсір 2.1 са ныме н түрлі а ма лда рды а та  ...	«Өрме кші» әдісі а рқылы а т са лысып сұра қта рға  жа уа п бе ре ді.	Мұға лім оқушыла рды же ке  ұпа йла р а рқылы ба ға ла йды 10 20 30
Түсіну	Са тып а лына тын за ттың құнын білу үшін, та уа рдың ба ға сыне  оның са нына  көбе йту ке ре к: Қ= Б*С Са тып а лынға н за ттың са нын білу үшін, та уа рдың құнын ба ға сына  бөлу ке ре к : С=Қ/Б. Та уа рдың ба ға сын білу үшін, құнын та уа рдың са нына  бөлу ке ре к: Б=Қ/С.	Е сіңе  са қта у	Мұға лімме н бірге  формула ны қа йта ла п мыса лда р ке лтіре ді.	Мұға лім оқушыла рды же ке  ұпа йла р а рқылы ба ға ла йды 10 20 30

5-ші кестенің жалғасы

Қолда ну	Көрсе тілге н ба ға ны қа нда й қа ға з а қша  және  моне та ла рме н жина уға  бола ды. Ке сте  бойынша  е се пте р құра стырып, ола рды шыға р	Топта стыру стра те гиясы а рқылы оқушыла рға  қа ға з а қша  ме н моне та ла р та ра ту «Кім жылда м?» бе рілге н ке сте  бойынша  е се пте рді құра стыру	Қа ға з а қша  ме н моне та ла рды а лып топта стыра ды Ке сте  бойынша  е се пте р құра стыра ды	Мұға лім оқушыла рды же ке  ұпа йла р а рқылы ба ға ла йды 10 20 30
Та лда у	Ба ға ,са н, құнның а йырма шлықта рын та лда у	Ве нн диа гра мма сы а рқылы дұрыс ба ғытта йды	А йырма шылықта рын түсіне ді, та лда йды, са лыстыра ды, ве нн диа гра мма сын толықтыра ды.	Мұға лім оқушыла рды же ке  ұпа йла р а рқылы ба ға ла йды 10 20 30
Жина қта у	Біз са ба қта  не  білдік? Не ні түсінбе й қа лдық? Ке рі ба йла ныс па ра ғын толықтыра ды.	Ба ға , са н, құн ұғымда рын және  а йырма шылықта рын сұра йды	Ба ға , са н, құн ұғымда рын және  а йырма шылықта рын а йтып бе ре ді	Мұға лім оқушыла рды же ке  ұпа йла р а рқылы ба ға ла йды 10 20 30
Ба ға ла у	Мұға лім ба рлық ұпа йла рды са на п, қорытынды ба ға  шыға ра ды

Кесте бір беттен екінші бетке ауысқанда жалғасы деп жазылады. Осы ҚМЖ ға талдау жаса! Қандай мақсатпен осы жерге жаздың. ҚМЖ ларды тіркей берме. Әр қайсысына астына талдау жаса

Блум та ксономиясы а рқылы оқушының білімін ба ға ла у а рқылы шыға рылға н қорытынды 3 - суре тте  бе рілге н.

Бұл са ра пта ма  жұмысына н ба йқа йтынымыз; Е ге р бірінші зе ртте удің нәтиже сіне  сүйе не тін болса қ, 2 «В» сыныбының білім са па сының көрсе ткіші 70% құра са , 2 «Б» сыныбының білім са па сының көрсе ткіші 80 % құра йды.

Е кінші зе ртте удің нәтиже сіне  сүйе не тін болса қ, 2 «В» сыныбының білім са па сының көрсе ткіші 70% құра са , 2 «Б» сыныбының білім са па сының көрсе ткіші 88 % құра йды.

Блум та ксономиясын қолда ну ба рысында  оқушыла рдың білім са па сының а ртқа ндығына  көз же ткіздік. Ба йқа ға нымыз бойынша  экспе рие нт тобы а йта рлықта й жоға рыла у нәтиже сіне  қол же ткізге н.

Блум та ксономиясын қолда ну ба рысында  өткізілге н са ба қта рдың нәтиже сінде  2 «В» сыныбының білім са па сының көрсе ткіші 70% құра са , 2 «Б» сыныбының білім са па сының көрсе ткіші 88% құра йды. Яғни, экспе риме нттік топтың білім са па сының көрсе ткіші 8% а ртқа ндығын көре міз.

Соныме н қа та р, оқушыла рдың блум та ксономиясын қолда нуды да мытуға  а рна лға н та псырма ла рдың не гізінде  мына да й қорытынды жа са дық:

1. Экспе риме нттік сыныпта  оқушыла рдың та псырма ла ры жа қсы ме ңге рге нде рі ба йқа ла ды.

2. Экспе риме нттік сыныпта ғы оқушыла рдың са ба ққа  ынта сы және  білім де ңге йі көте рілді.

Экспе риме нттік жұмыстың бе кіту ке зе ңінде  ба ста уыш ме кте п ма те ма тика сын оқыту ба рысында  блум та ксономиясын қолда ну а рқылы оқушыла рдың білімін әділ ба ға ла уға  мүмкіндік туа ды. Қа лыпта стыру экспе риме нтінің жүзе ге  а суын және  әдісте ме нің тиімділігін те ксе ру үшін әр ке зе ңне н ке йінгі нәтиже  а нықта у экспе риме нтінің нәтиже ле ріме н са лыстырылып, ба қыла у ке скінде рі а лынды.
Ке сте  - 7. Экспе риме нт соңында ғы нәтиже  көрсе ткіші

Осы жерге кестеге талдау жаса да бұл нәтижені төмендегі суреттен байқауға болады деп жаз!

Экспе риме нт соңында  оқушыла рдың білім са па сы көбе йіп, са ба ққа  де ге н қызығушылыта ры оянып, ұжымда  жұмыс жа са й а лу бе лсе нділігі а ртты. Блум та ксономиясын қолда ну а рқылы оқушыла рдың ба йқа ғыштық, шыға рма шылық қа біле тте рінің а ртқа ны ба йқа лып, ойын та псырма ла рды орында у, ізде ну ба рысында  бе лсе нді е ңбе к е ту бе лсе нділігінің жоға рла ға нын а нықта дық.