2 дәріс Тақырыбы: Динамика Дәрістің мақсаты



бет1/4
Дата30.09.2023
өлшемі114,87 Kb.
#111904
  1   2   3   4
Байланысты:
2 дәріс


2 дәріс
Тақырыбы:Динамика
Дәрістің мақсаты: Динамика негізі Ньютон заңдарына түсінік беру, табиғаттағы күштерді қарастыру
Терминдер: күш, масса, үдеу, салмақ, салмақсыздық
Негізгі сұрақтары:
1. Масса. Күш.
2.Ньютонның заңдары. Бүкiләлемдiк тартылыс заңы.
3. Күштер
4. Импульс. Импульстiң сақталу заңы.
5. Энергия. Энергияның сақталу заңы. Қуат.
6. Импульс моментінің сақталу заңы


Динамика


Денелердiң өзара әсерлесуiн және осы әсерлесуден пайда болатын қозғалыстарды зерттейтiн механиканың бөлiмiн – динамика деп атайды. Динамиканың негiзiне 1687 жылы Ньютон тұжырымдаған қозғалыс заңдары жатады.

Ньютонның 1-шi заңы


Дененiң қозғалыс жылдамдығының бағыты мен шамасын сақтау құбылысын – инерция деп атайды, ал денелердiң бұл қасиетiн инерттiлiк дейдi.
Денелердiң инерттiлiгiнiң сандық мөлшерi ретiнде физикалық скаляр шама масса енгiзiлген .

Ньютонның 1-шi заңы орындалатын санақ жүйесiнинерциялық санақ жүйесi деп атайды.(и.с.ж.)
Денелердiң өзара әсерлесуiнiң сандық сипаттамасы ретiнде физикалық векторлық шама - күш енгiзiлген. Өлшем бірлігі ,
.
Бойыменкүшәсерететiнтүзудi – күштiңәсеретусызығыдепатайды.
Ньютонның екiншi заңы
Денеге әсер ететiн күш – дененiң массасы мен алатын үдеуiнiң көбейтiндiсiне тең болады.
.
Күштердiң тәуелсiздiк принципi: Денеге бiрнеше күш әсер еткен жағдайда әрбiр жеке күштiң беретiн үдеуi басқа күштерге тәуелсiз болады.

Масса дененiң инерттiк мөлшерi болып және оның динамикалық сипатын бiлдiредi. Ньютонның екiншi заңын былай тұжырымдауға болады: дененiң алған үдеуi әсер етушi күшке тура пропорционал, дене массасына керi пропорционал және әсер етушi күштiң бағыты бойынша өзгередi.
.
- Ньютонның 2-шi заңының дифференциал түрi.
Денеге әсер ететiн күш дененiң импульсiнiң өзгеру жылдамдығына тең болады.
Ньютонның 3-шi заңы
Ньютонның үшiншi заңы оның екiншi заңын толықтыра түседi және денелердiң қозғалыс күйлерiн өзгерiске ұшырататын өзара әсер екендiгiн көрсетедi. Бұл заң былай тұжырымдалады: әсерлесушi екi дененiң бiр-бiрiне әсерi әр уақытта сан жағынан тең, ал бағыттары жағынан қарама-қарсы болады, яғни
.
Бүкiл әлемдiк тартылыс заңы
Денелердiң бiр-бiрiне тартылыс күшi осы денелердiң массаларының көбейтіндісіне тура пропорционал және денелердiң ара қашықтықтарының квадратына керi пропорционал болады
,
мұндағы: - гравитациялық тұрақты деп аталады.
Табиғаттағы күштер
Табиғатта денелердiң өзара әсерлесулерiнiң 4 түрi бар
1. Гравитациялық әсерлесулер.
2. Электромагниттiк әсерлесулер.

  1. Күштi немесе ядролық әсерлесулер.

  2. Әлсiз әсерлесулер.



Достарыңызбен бөлісу:
  1   2   3   4




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет