2. Мәдениет ұғымы және оның мәні
жүктеу/скачать 2,11 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Мәдениетті адамның шығармашылық әрекеті ретінде
| натуралистік бағытты
қалыптастырды. З.Фрейдтің пікірінше, мәдениеттің дамуы интеллекттің дамуы, адамның агрессиялқ импульстерін ішке көшіруі, адамның әрекетін қатаң бақылау арқылы әлеуметтің пайдасы бар әрекетке бағыттай білу – мәдениет. К.Юнг бейсаналылықты ашу арқылы қоғамдық құбылыстарды тану әдіснамасында адамның психикасында өткен ұрпақ тәжірибесі сақталғандығын айтады ( сурет 1). Сурет 1 44 Американ мәдениеттанушысы Л.Уайт - символистік мектеп негізін қалаушы, адам қоғамына ғана тән, ерекше шындық саласы- мәдениет екендігін дәлелдейді, адамды жануарлар әлемінен ерекшелейтін- символ деп қарастырады. Э.Кассирер символистік көзқарасты жалғастыра отырып, мәдениетті жүзеге асыратын мәтін екендігіне мән берген. Ю.Лотман мәдениетті ақпараттарды жинақтаушы, сақтаушы және ұйымдастырушы деп анықтаған. Семиотика – таңбалар, белгілер жүйесінің қасиеттерін зерттейтін ғылым саласы. Й.Хейзинга «Мәдениеттегі ойын элементін зерттеу тәжірибесі» еңбегінде мәдениеттің дамындағы ойынның ролін атайды. Ойынның өркениеттік ролі – ережеге бағыну, антиавторитаризм, таңдау еркінің болуы. Мәдениетті адамның шығармашылық әрекеті ретінде қарастырған А.Арнольдов, Э.Баллер, В.Межуев, Л.Коган, Н.Злобин рухани құндылықтарды өндіру, сақтау процесінде көрініс береді. Қоғамда адам әрекеті мұрагерлік жолмен емес, салтта, әлеуметтік мінез-құлық пен әлеуметтенуде бекітіледі (сурет 2). Сурет 2 Слайд №3 Мәдениет ұғымына байланысты концепциялар Натуралистік Ф.Гамильтон, Г.Спенсер, З.Фрейд Адам әрекетінің әлеуметтік пайдалы іске бағытталуы Ұжымдық бейсаналылық К.Юнг (архетип) Қазіргі адам психикасында өткен ұрпақ тәжірибесінің сақталуы Символистік Л.Уайт, Э.Кассирер Символ-адам қоғамына ғана тән шындықтың ерекше саласы Семиотикалық Ю.ЛотманТаңба, белгі әр мәдениетке тән құбылыс Ойындық Й.Хейзинга Діни табыну, өнер,тіл және т.б. Антиавторитаризм, ережеге бағыну, таңдау еркі және т.б. Шығармашылық әрекет А.Арнольдов, Э.Маркарян және т.б. Жеке тұлға - мәдениет жасаушы 45 2.«Өркениет» ұғымының этимологиясы латын тілінен civis (азамат), азаматтық қоғамға қатысты мағынасын береді. Римдіктер өркениет ұғымын қаланың даму деңгейімен, варварлық тайпалармен салыстырып түсінген. «Өркениет» ұғымы тәрбиелілік, білімділік, биязылық, сыпайылық деп түсінді. ХVІІ ғ. бастап европалық философия ғылымына ене бастады. Адамзаттың прогресі ретінде, ал мәдениет өркениеттің прогресі түсінігі қалыптасты. Б.Фергюсон, О.Мирабо, П.Гердер және Ф.Вольтер шығармаларында өркениет жүктеу/скачать 2,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|