2. Мәдениет ұғымы және оның мәні
жүктеу/скачать 2,11 Mb. Pdf көрінісі
|
| Постмодерннің мәдени
философиялық алғышарттары Лекция 16. 1. Модернизм және постмодернизм ұғымы және онын мағнасы. 2. «Постмодернизм» болымысы. 3. Постмодернизмнің қалыптасыуындағы неғізгі факторлар. Модернизм француз тілінен жаңа деген ұғым білдіреді. Қәзіргі өнер, Х1Х ғасырдағы пайда болған, европалык мәдениет солкездегі глобальдык кризиске ұшраған мен байланысты. Субъективтік турде дүние танымдары – кезкелген эстетикалық эксперементе жеке индивидуальдык қөз қарастан келген. Бурынғы гармоникалы классикалык өнерге өнердін жаңа формаларын қарсы қөйган. ХХ ғасырдағы өнердін кризисі Х1Х-ХХ ғасырдағы әлемдік кризиске ұшрағанға байланысты, яғни дүние жүздік соғыс, революция, этникалык қақыстар, әлемдегі тураксызтар. Кризис барлык мәдени саласынада әсерін тигізді: ғылымға, философияға, этикаға, қүқықка, әсіресе өнерге, алдымен сурет салуға. Жаңа модернистік формасынын идеясынын негізіне Ницшенін философиясы, Фрейд пен Юнганын психоанализі, Хайдеггера мен Ясперстін экзистенциализмдері қаланды. Бүл философиясынын мағнасы мнада, бүл дүніеде ешкандай ұміт жок, болуыда мүнкін емес, адам мнаны үғыну керек, ол теккана бугінгі күнімен өмір сүру керек ешқандай ертенгісі жок, яғни онын ешкандай болашағы жок, егер ол болсада ол онынкі емес, ол онын соңынан келгендердінкі, бірак ол онын болашағы емес ол қәзіргісі, сондыктан қәзіргімен тіршілік етіп бүгінгі кұнімен өмір 178 сүру керек. Келешегіне қамқор жасаған адам абсурдке кездескенше омір сүреді, тек абсур қаңа адамнын қөзін дұніеге ашып тағдырды мойынсындырмайды, сондыктан адам текқана өзінін қалаған жүріс тұрысмен өзіне дискомфорт жасамайтын өзімен-өзі жалғыз болам десе керек болса ұреншікті қөғамнан шыға салуынада болады. Бұл Сартр (Франция),Камю, Кафра (Австрия) – адебиетшілердін қөзқарастары. Модерн өнері Х1Х және ХҮ111 ғасырдағы романтизммен сентиментализмнын косындысы және ХХ ғасырдағы философиялык идеология. Модернистер қәзіргі заманнын қарамақайшылыктары шешілмейді деп соңында рухани-имандылыктын шындығын териске шығарды. Жаңалыкты іздеу, адамнын болымысын космологиялык жүемен көркемдік қүрал аркылы бірлігімен тутастығын калыптастыру, яғни өнерде мифтік шығармашылык әдіске, алғашкы кауымдык өнерге, балалык шығармашылыкқа, яғни адам бул дүниеде озін гармоникалык сезімде болу, отірікпен зомбылык болмау. Әсресе сүнғат (живопись) өнері крисиске ушырады. ХХ ғасырда қөпдеген художниктер біз қөріп турған дуніенін қөрісінен тайды. Дуниені деформациялык турде, кейбір кезде танымайтындай кылып көрсетті, ұйткені художниктер қөбінше өздерінін кіялы аркылы қөрсеткісі келді, реалистіктен тайуы олардын бос қырсықтығы емес, художниктін айтқысы келгені: бүл дүние біз қөріп тургандай емес: ол өзінін мағнасы бойынша мағнасыз жене тусініксіз. Ол біз сүретте қөрсетіп турғандай (модерн деген түсінік авангардқа карағанда кең мағна, авнгард текқана қөркем өнерге қатысты ал модерн бәріне қатысты.) ХХ ғасырда авангартын қөптеген ағымдарымен бағыттары болды. Олар қатар қабаттасып, қосылып, бірбірін ауыстырып журді. Мәнгілік статусын ұш ағымы 179 ғана устап қалды: абстракционизм, кубизм, сюрреализм (сверхреализм). Авангард- өнер тудыруға емес, тану әдісін және оны традициялык философиянын орнына койыу. Авангардистер адамнын ойын тайдыруға бағытталған, сонымен жүктеу/скачать 2,11 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|