2. Омыртқа жотасының жалпы құрылысы, бөліктері, иілімдері

1)сырткыаймақтыкнемесемолекулярлыққабат, laminazonalis; 
2)сыртқыдәндесінқабаты, lamina granularis externa; 
3)пирамидалыкқабат, lamina pyramidalis; 
4)ішкідәндесінқабат, lamina granularis interna; 
5)ганглиоздыкқабат, lamina ganglionaris; 
6)полиморфтықабат, lamina multiformis. 
Миқыртысыныңәраталғанқабатыныңкұрылысымидыңәрбіраймақбөліктеріндеөзіндікерек
шеліккеие, бұлқабаттарсанының өзгеруіне, түрлімөлшерде, түрлікӛлемдеболуына, 
топографиясынажәнекұраптұратыннервтікжасушаларөзгешелігінебайланыстыбайқалады. 
Қазіргі уақытта ми қыртысының түрлі бөліктерінің түбегейлізерттелуі негізінде 52 алаң 
баяндалып жазылған, оның әркайсысы өз архитектоникасы ерекшелігімен сипатталады. 
Әранализатордың кыртысты бөліктері ми қыртысында өзіне тән бөліктерде орналасады, 
осы жерлерде олардың ядролары, сондай-ақ осы бөліктен тыс орныққан нервтік 
жасушалардың жекелеген топтары шоғырланады. 
• Қимыл анализатор ядролары орталық маңы қатпарларында, gyris paracentralis, 
орталықалды қатпарларында, gyris precentralis, ортаңғы және төменгі маңдай 
қатпарларыныңартқы бөлігінде, gyri frontales, medius et inferior, шоғырланады. 
• Орталықалды қатпарының жоғарғы бөлігі мен орталықмаңыүлесшелерінде аяқтар 
бұлшықеттерінің қимыланализаторларының кыртысты бөліктері орналасады.Ортаңғы 
маңдай қатпарының арткы бөлігінде бас пен көздің қиылысқан бұрылысына қатысты 
анализатордың қимыл қыртысты бөлігі орнығады. Осы жерде жазбаша сөйлеугежауапты 
қимыл анализаторы да орналасады, оның сан, әріп,өзге белгілер жазуымен байланысты 
өздігінен байқалатынкимылдарға катынасы бар. 
• Төменгі маңдай қатпарының артқы бөлігі сөйлеудің қимыланализаторы орналасатын жер 
болып табылады. 
Сезімтал анализаторынын қыртысты бөлігі ілмекте болады, көруанализаторлары - 
топшылық жүлгесі, sulcus calcarinus, алыпжатады; есту - жоғарғы самай қатпарының 
ортаңғы бөлігінде, gyrustemporalis superior, және аздап артқа қарай жоғарғы 
самайқатпарының арткы бӛлігінде - сөйлеу дабылдарының естуанализаторы орналасады. 
Жазбаша белгілердің көру анализаторыбұрыштык қатпарда, gyrus angularis 
орналасады.Жалпысезімталдық анализаторының қыртысты бөлігі - 
температуралык,ауырсынуды сезетін, сезімтал, бұлшыкеттікбуындық орталықартықатпар, 
gyris postcentralis артында орналасады, осы кезде дененіңжекелеген бӛліктерінің 
проекциясы кимыланализаторларындағыдай. Мұнымен қатар, жоғарғы төбе 
бөлігінде,lobulus parietalis superior, аталған заттардың сезімтал функциясыменбайланысты 
қыртыс бөліктері орналасады, ал төменгі төбебөлігінде, lobulus parietalis inferior, күрделі 
мақсаттыкоординацияланған қимылдарды кабылдаумен байланысты қимыланализаторы 
орналасады.
Gyrus precentralis пен lobulus paracentralis қыртыстың қозғалысорталығын түзеді және 
ерікті бұлшықеттерден, буындардан,сіңірлер мен теріден келетін кинестезиялық 
импульстердің анализаторы болып табылады. Осы жерде қимылдың шарттытрефлекстері 
түйіседі.

Gyrus parahippocampalis пен оның ілмегінде иіс және дәм сезуанализаторларының 
орталықтары орналасады. Әр ми сыңарыныңесту, иіс және дәм сезудің қыртысасты 
орталықтары бастың екі жартысының сәйкес рецепторларымен байланысады. 
Көруанализаторының ядросы sulcus calcarinus-тың екі жағындаорналасады.
Gyruspostcentralis-те терілік анализатор жинақталады.Вегетативті нервжүйесі мен жалпы 
нерв жүйесінің өзара әсерін реттейтін қыртыстық орталықтар орталықалды қатпарының 
тӛменгі бөлігі мен маңдай қатпарларында жинақталған.

жүктеу/скачать 1,83 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: