20 балл Инженерлік геологияны ғылым, оның негізгі салалары, басқа ғылымдармен байланысы ретінде анықтаңыз. Геологияның дамуының негізгі кезеңдері
балл 31. Геохронология мен топырақ петрографиясын қолданыңыз
жүктеу/скачать 87,29 Kb.
|
1 GEOTEKhNIKA (1)
- Бұл бет үшін навигация:
- Топырақтың абсолютті және салыстырмалы жасын
| 50 балл
31. Геохронология мен топырақ петрографиясын қолданыңыз Геохронология геологиялық шкала – Жер қыртысын құрайтын тау жыныстарының уақыт тәртібімен түзілу реті, жасы туралы ілім. Ол салыстырмалық Геохронологияжәне абсолюттік Геохронология болып екіге бөлінеді. Салыстырмалық Геохронология тау жыныстарының қайсысы бұрын, қайсысы кейін түзілгенін, ал абсолюттік Геохронология олар түзілгеннен бері өткен уақытты (әдетте млн. жылмен есептеледі) анықтаумен шұғылданады. Петрография — Тау жыныстарын олардың минералогиялық және химиялық құрамы, текстурасы, структурасы және жатыс жағдайларының тұрғысынан зерттейтін ғылым. Тау жыныстарын олардың пайда болу тұрғысынан петрология ғылымы зерттейді. Топырақ түзуде және топырақ құнарлылығының қалыптасуында жетекші рөл өсімдіктерге, микроорганизмдерге және жануарларға тиесілі. Бұл топтардың әрқайсысы өз рөлін атқарады, бірақ олардың бірлескен іс-әрекетімен ғана аналық тұқым топыраққа айналады. Топырақтың қалыптасуындағы өсімдіктердің рөлі көп қырлы. Біріншіден, жасыл өсімдіктер органикалық заттарды синтездейді. Өсімдіктердің өмірлік циклі аяқталғаннан кейін биомассаның бір бөлігі тамыр қалдықтары мен жер қоқысы түрінде жыл сайын топыраққа оралады. Жоғарғы горизонттарда Органикалық заттардың өзгеру процестері жүреді және қоректік заттар жиналады, топырақ профилі дамиды және топырақ құнарлылығы қалыптасады. Әрбір табиғи аймақ өнімділігі жағынан да, өсімдік материалындағы химиялық элементтердің қатынасы мен саны жағынан да айтарлықтай ерекшеленетін шөпті, бұталы және ағаш өсімдіктерінің нақты комбинацияларымен сипатталады. Сондықтан топырақ түзілу процестеріндегі ағаш және шөпті өсімдіктердің рөлі айтарлықтай ерекшеленеді. Топырақтың қалыптасуында көптеген және әр түрлі топырақ фаунасы маңызды рөл атқарады. Бұл протозоа (флагелла, цилиаттар, тамырлар), омыртқасыздар (артроподтар (кенелер, тырнақтар және т.б.), құрт), жәндіктер (қоңыздар, құмырсқалар және т. б.), омыртқалылар (кеміргіштер). Олар органикалық қалдықтарды ұсақтайды, олардың химиялық және физикалық қасиеттерін өзгертеді, олардың ыдырауын тездетеді. Топырақта өмір сүретін жануарлар әртүрлі қозғалыстар жасап, органикалық және минералды заттарды араластырып, топырақтың ауа мен су өткізгіштігін арттырады, топырақ құрылымын қалыптастырады. Топырақ түзілу процестерінде қарапайым органикалық заттарға (су, газдар, минералды қосылыстар) өлі Органикалық заттардың негізгі жойғыштары болып табылатын микроорганизмдер ерекше және ерекше маңызды рөл атқарады. Микроорганизмдер органоминеральды кешендерден тұздардың түзілуіне, минералдардың жойылуына және неоплазмасына, топырақ түзілу өнімдерінің қозғалысы мен жинақталуына қатысады. Топырақтың табиғи қалыптасу процесі уақыт өте келе жүретіндіктен, олардың эволюциясында топырақтың жасы үлкен мәнге ие. Уақыттың өзі топырақ түзілу сипатын өзгерте алмайды, бірақ әр фактордың немесе олардың жиынтығының әсері уақыт аспектісінде дәл көрінеді. Осылайша, табиғи-тарихи дене ретінде топырақтың жасы бар. Топырақтың абсолютті және салыстырмалы жасын ажыратыңыз. Абсолютті жас-бұл топырақтың қалыптасуынан бастап оның даму сатысына дейінгі уақыт. Аумақ теңізден немесе мұздықтан неғұрлым ертерек босатылса, демек, осы аймақтың аналық тұқымы неғұрлым ертерек жойыла бастаса, топырақтың жасы соғұрлым үлкен болады. Керісінше, топырақ түзілу процесі салыстырмалы түрде кеш басталған топырақ жас болады. Ең ежелгілері-оңтүстік ендік топырақтары (Оңтүстік Америка, Оңтүстік – Шығыс Азия – 2 – 30 миллион жыл), Жас-орта және солтүстік ендік (10 мың жыл), ең кішілері-өзендердің жағасында, таяз жерлерде аллювиалды шөгінділердегі топырақ. Салыстырмалы жас аналық жыныстардың рельефі мен сипатына, антропогендік фактордың мақсатты әсеріне байланысты бірдей абсолютті жасы бар бір аумақтың топырағының қалыптасу жылдамдығындағы айырмашылықтарды сипаттайды. Сондықтан олар дамудың әртүрлі кезеңдерінде болуы мүмкін. жүктеу/скачать 87,29 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|