ЕБҚБ санаттары
|
сипаттама
|
ерекшелігі
|
Тьютор сүйемелдеу
|
Естімейтін,
нашар
еститін,
кейіннен
естімей
қалған
оқушылар
|
Бұл есту күйі арнайы апаратсыз баланың сөзді қабылдауына мүмкіндік
бермейді. Естімеуі немесе нашар естуі баланы ең маңызды ақпарат көзінен
айырады, әсiресе егер ол ерте жаста естуден айырылса сөйлеу
психикалық дамуының тежелуіне әкеледі.
|
Нашар еститін балалардың естімейтін балалардан айырмашылығы
қалдық есту мүмкіндігін оқу процесінде қоршаған ортаны тану және
адамдармен қарым-қатынаста жеткілікті деңгейде тиімді пайдалануы мүмкін.
|
|
Көрмейтін
және
нашар
көретін
балаларды
|
Практикалық зағиптық (қалдық көруі бар) кәдімгі түзету құралдарын
(көзілдірік ) қолдануда көру ұшқырлығы жарықты сезінуі 0,05 сипатталады.
Тотальді көрмейтіндер қалдық көруі бар (нашар көретіндер) Брайл жүйесі
бойынша жазатын және оқитын балалар. Қалдық көруі кеңістікте бағдарлауға
және дыбысты естуі арқылы қабылдауға көмек береді.
|
Көрмейтін (зағиптар) деп көру көмегі арқылы зат формасының сұлбасы
мен жарықты сезінуді қабылдау мүмкіндігі толықтай жоқ балалар есептеледі.
Мұндай екі көзінен толық айрылу (тотальді) болып саналады. Бұлардың
қатарына көру аймағы 10% көретіндер де жатады.
|
|
Тірек-қозғалыс
аппараты
бұзылған
балалар
|
«Тірек-қозғалыс аппаратының бұзылуы» (ТҚАБ) ұғымы жинақтамалық
сипатқа ие және өзінің құрамына органикалық орталықты немесе шеткері
пайда болған қимыл-қозғалыстық бұзылуды қамтиды.
|
Психикалық дамудың
тежелуі ойлау қызметі қалыптасуының артта қалуында, түрлі психикалық
дамымауында,
астениялық
жағдайлардың айқын байқалуында көрініс табады.
|
|
Сөйлеу тілінің күрделі бұзылыстары бар балалар
|
Сөйлеу тілінің жалпы дамымауы (СТЖД) балаларда сөйлеу
барлық:
фонетикалық,
фонематикалық
және
лексика-
грамматикалық компоненттерінің қалыптасуының бұзылуымен сипатталады.
|
Мектепке дейінгі жаста сөйлеу тілі дамуының кеш басталауы, сөйлеу тілі дамуының тежелуі, жас ерекшелігіне сәйкес келмейтін шектеулі сөз қоры,
тілдік грамматикалық құрылымы қалыптасуының бұзылуы, дыбыстарды
айтудың және фонематикалық қабылдаудың бұзылуы
|
|
Психикалық
дамуы
тежелген
балаларды
|
«Психикалық дамудың тежелуі» (ПДТ) ұғымы орталық жүйке жүйесі
аздап органикалық немесе функционалды бұзылған, сондай-ақ ұзақ уақыт
депривацияға (қолайсыз әлеуметтік ортада) ұшыраған балалар
|
ПДТ балаларда танымдық
қызығушылығының жеткіліксіз көрінуі жадысының бұзылуы, есту және көру
түйсігінің жетіспеушілігі, нашар қозғалуымен үйлеседі. Қол буындары
жабыстыру,
сурет
салу,
құрастыру, жазу әрекетінің нәтижесіне теріс ықпал етеді.
|
|
Ақыл-ой кемістігі бар балалар
|
Ақыл-ой кемістігі бар балалардың санатына бас ми қабығының
диффузды органикалық зақымдануы салдарынан танымдық іс-әрекетінің
және эмоционалдық-ерік өрісінің тұрақты бұзылуы бар балалар жатады.
|
Ақыл-ой кемістігі бар оқушылардың ерекшелігі – жоғары психикалық
функцияларынының, мінез-құлқы мен іс-әрекеттерін реттеуінің бұзылуы
болып табылады. Ең алдымен, танымдық процестер зардап шегеді: түйсік,
қабылдау, ес, ойлау, қиял, сөйлеу, зейін. Эмоционалдық-ерік өрісінің,
моторикасының және жалпы адамның бұзылуы байқалады.
|
|