IV.Сергіту. Деңгейлік  тапсырмалар 1-деңгей

14

АШЫҚ САБАҚ

ОТКРЫТЫЕ  УРОКИ

29 қаңтар 2016 жыл

Музыка

Самал  БАЙМАГАМБЕТОВА,

№5  орта  мектебінің    музыка  пәнінің  мұғалімі

Екі ішектің бірін қатты, бірін сәл-сәл кем бұра.

Қазақ-нағыз  қазақ  емес,

Нағыз  қазақ-домбыра.

(Қ.Мырзалиев)

Сабақтың  мақсаты:  Қазақ  халқының  ұлттық  музыкалық  аспатары  тура-

лы жан-жақты білуге үйрету, эстетикалық тәрбие арқылы танымдық қабілет-

терін арттыру, мәдениетін, халқын сүюге тәрбиелеу.

Сабақтың  барысы:

1.Ұйымдастыру

2.Психологиялық  көңіл-күй

Үй  тапсырмасы

1. ХІІ-ХІХ ғ.аспаптық өнерге үлес қосқан күйшілерді білеміз? 2.Кетбұға қай

ғасырда  өмір  сүрді?  күйлерін  ата. 3.Асанқайғы  күйлері  ата. 4.Байжігіт  кім?

күйлерін ата. 5.Боғданың күйлерін ата.

Жаңа сабақ.

Домбыраның  шығу  тарихы.Қазақ  халқының  музыкалық  аспап-

тар: домбыра, қобыз, жетіген, сыбызғы, шертер, сазсырнай, үскірік,

дауылпаз  туралы  түсінік  беру,  құрылымы,  шығу  тарихымен  таны-

стыру.

«Ертеде  бір  аңшы  жігіт  болыпты,-деп  айтылады  «Қос  ішек»

күйінің аңызында,- сол аңшы жігіт биік таулардан,  қалың  қара-

ғайдың  арасын  тұрақ  еткен  бұғы-маралды  аулап  кәсңп  етсе

керек.  Бірдежолы  болып  теңбңл  марал  атып  алып,  маралды

етекке  түсіру  үшін  ішек-қарнын  ақтарып  алып  тастайды.

Содан  арада  айлар  өткенде  аңшы  жігіт  аң  атуға  шығып,

баяғы теңбіл маралды атқан жерге соқса, құлағына бір ызың-

даған  дауыс  естіледі.  Барлап  қараса,  өткенде  атқан  ма-

ралдың ішегін қарға-құзғын іліп ұшқан болу керек, дыбы-

стың  сол  ішектен  шығып  тұрғанын  аңғарады.  Қарағай-

дың бұтақтарына керіле кеткен ішекті сәл ғана жел тер-

бесе  ызыңдап,  жанға  жайлы  дыбыс  шығарады.  Оның

өзі бірде уілдеп, бірде сарнап, енді бірде сыңсып жы-

лағандай  болып,  аңшы  жігітті  алуан  түрлі  күйге

түсіреді. Сол жерде аңшы жігіт «қой мына ішекке тіл

бітейін деп екен, бір амал жасайын» деп ішекті үйге

алып келеді де, бір аспап жасап, соған ішекті таға-

ды. Содан тартып көрсе, шынында да қос ішекке

тіл  біткендей  сұңқылдап  қоя  береді.Бұл  аңшы

жігіттің ғана жанын жадыратып қоймай, тыңда-

ған  жанның  бәрін  ұйытады.  Осылайша  дом-

быра  көптің  сүйіп  тыңдайтын  аспабына  ай-

налады».

Ал балалар қалай ойлайсыңдар, домбыра-

ның шанағында неге тесік бар? («Ақсақ құлан»

аңызын  айтады).

Құрманғазы  «Сарыарқа»  күйін  тыңдау.

Балалар, қазақтың тағы бір көне музы-

калық  аспабымен  танысайық.  Бұл-

қобыз  аспабы.  Ысқышпен  ойналатын

ішекті  музыкалық  аспап.  Бұл  аспапты

ең алғаш жасап, оның ішегінен құдіретті

күй тартқан адам-Қорқыт ата (ІХ ғ. өмір

сүрген  ұлы  ойшыл,  көріпкел,  шебер

күйші). Бірде бала Қорқыт далада отырып шаршап ұйықтап кетсе түсінде бір

ақсақал ата аян береді. Сен баланың қолынан бір  керемет аспап шыққалы

тұр. Түйенің терісінен шанақ, ортекенің мүйізінен тиек, аттың құйрығынан қыл

ішек жасасаң аспабың сайрағалы тұр дейді. Сөйтіп  киелі аспап қобыз аспа-

бы пайда болады. Қорқыттың күйлерін ұрпақтан- ұрпаққа жеткізген Ықылас

Дүкенұлы.

Ықылас  «Аққу»  күйін  тыңдау.

Жетіген-көп ішекті музыкалық аспап. Кейбір ғалымдар «жетіген» сөзі жеті

байлық, жеті қазына дегенді білдіреді десе, жетіген туралы аңыз-

да  бар.  Бір  қарияның  жеті  ұлы  болыпты.  Балалары  бірінен

соңбірі  дүние  салады.

Қайғырған  қария  кепкен

қу  ағашты  ойып,  аспап

жасайды.Әр баласы қайтыс

болған сайын аспаптың бе-

тіне  бір  ішек  жасап  жоқтау

айтады екен. Осы жеті ішек-

тен  жеті  түрлі әуен шығарып,  әр  баласының  міңезін,  жүрісін  су-

реттеген.

Осылай жетіген аспабы пайда болған.

Шертер-  домбы-

ра, қобыз аспабы-

на  ұқсас  болып

келеді. Шертіп ой-

нау  тәсіліне  бай-

ланысты  шертер

деп атаған.

Үскірік-саз-

дан  жасалатын

музыкалық  көне

аспап.  Үскіріктің

даусы  құстың  да-

усына  ұқсас.

Дауылпаз-ұрмалы  аспа-

п.Ең көне аспап. Ол теріден жасала-

ды, аңға шыққанда, жауынгерлік жо-

рықтарда пайдаланған.

Сыбызғы қурайдан, ағаштан, жез-

ден  жасалатын  үрмелі  аспап.3-4

ойығы бар.

Міне оқушылар біз өзіміздің ұлттық

аспаптармен  таныстық.  Осы  аспап-

тар  жиынтығын  не  деп  атауға  бола-

ды? Әрине оркестр дейміз.Оркестр-

музыкалық  шығарманы  ұлттық  ас-

паптарда  қосылып  орындайтын  му-

зыканттар  ұжымы.

Бағалау.

Үй  тапсырмасы.

АҚТӨБЕ  ҚАЛАСЫ

Е.А.  БАБИЯШ,

 учитель музыки СШ № 35

Цели  урока:   систематизировать

опыт  учащихся  в  восприятии  жан-

ровых  особенностей  песни,  танца,

марша; формировать представление

об исполнительском развитии в му-

зыке, развивать навыки выразитель-

ного  исполнения;  воспитывать

стремление к творчеству, к новатор-

ству

Тип  урока урок  по  закреплению

знаний  и  способов  деятельности;

урок  по  комплексному  применению

знаний  и  способов  деятельности

Ход  урока:

1.  вход  в  класс-Осень  А.Ви-

вальди

(Дети входят под музыку в класс

парами  и  делают  поклон  привет-

ствия  зрителям  и  походят  к  сво-

им  местам)

Мотивация учебной деятельно-

сти:

Учитель: Ребята, я вас приглашаю

сегодня  в  гости  к  музыкальным  ге-

роям-зверятам!!!

В волшебный замок Королевы Му-

зыки.

Учитель: Давайте  поздороваем-

ся:

2.Музыкальное  приветствие

Изучение  нового  материала:

Учитель:  У  Царицы  Музыки  есть

весёлые  зверята,  которые  очень

любят петь. По приказу Царицы Му-

зыки её весёлые зверята научат вас

красиво петь. Первый герой нам рас-

скажет,  как  правильно  стоять  при

п

е

н

и

и

.

1  герой  (ЛАГОВСКИЙ  ВЛАД)-ПЕ-

ТУШОК:

Если  хочешь  стоя  петь,  голо-

вою  не  вертеть!

Встань  красиво,  подтянись  и

спокойно  улыбнись!

Дети  повторяют  слова

Учитель: Ребята  я  предлагаю

спеть  вместе  с  петушком  песню  о

школе.

Вокально-хоровая  работа:

3. Исполнение песни «Чему учат

в  школе»

Учитель: Хорошая  песенка?  А

хотите  узнать,  как  появляются  хо-

рошие  песни.  Тогда  я  вам  открою 3

секрета.

Секрет  №1. Хорошую  музыку  мо-

жет сочинить только добрый и весё-

лый человек, а у скучного человека,

ничего  не  получится.

Секрет №2. Весёлую песню надо

сразу  же  подарить  всем  знакомым

и  друзьям.

Секрет  №3. Хорошую  песню  нуж-

но записать, чтобы не забывать.

Учитель: Ребята,  а  кто  сочиняет

музыку? (композитор),  а  при  помо-

щи чего композитор записывает му-

зыку? (нот)  давайте  назовем  какие

есть  ноты….

У: А теперь сядем на стулья и по-

слушаем,  как  нужно  петь  сидя.

2 

герой 

(КОЖАХМЕТОВА

АНЕЛЬ-мышонок):

Если  хочешь  сидя  петь,  не  су-

тулься  как  медведь

Сядем  прямо,  ровно,  спинки

держим 

стройно,

Ноги твердо в пол упрем и поем!

Учитель:  Попробуем  сесть  так,

как  нас  научил  нас  мышонок.  А  те-

перь я проверю, как вы усвоили уро-

ки  первого  героя . Сядьте,  кто  как

хочет. Можно опустить плечи, вытя-

нуть  руки.

Игра на быструю концентрацию

внимания.

Ручки как у вас лежат?

Ножки  как  у  вас  стоят? (строго)

Ну разок, ну другой посмотрите за

собой. (грозит  пальчиком)

Дети садятся прямо, руки на коле-

ни.

Учитель: Вижу,  теперь,  как  надо

правильно сидеть при пении.

Учитель:  Молодцы,  все  справи-

лись!!!!  Ну,  а  теперь  музыкальная

игра!!!!

4 -Музыкальная  игра  «танцуем

и поём сидя» (Появляется 3 герой-

СКОРОБАГАТОВ  САША-ПОРОСЁ-

НОК) 

Учитель: 3 герой будет вас учить

правильно  дышать  при  пении.

Это  очень  интересно – научиться

песни петь, но не каждому известно

как  дыханьем  овладеть.

Учитель:-Возьмите  полоски,  они

лежат у вас на партах, и будем сей-

час выполнять дыхательные упраж-

нения!!! 

Делай мягкий вдох старайся, вды-

хай носом, а не ртом.

Да смотри, не отвлекайся, сделал

вдох – замри потом.

Выдох делай тихий, плавный – как

дыхание  листа  -

Вот и выйдет песня славной и сво-

бодна и чиста!

Учитель: Наш герой позвал бабо-

чек,  они  исполнят  красивый  танец.

Музыка  звучит  для  нас,  бабочки

танцуют  вальс!

5-  Танец  бабочек-цветотерапии

(3  девочки  исполняют  вальс)

(Появляется 5 герой  -Цимерман

Кира-сова)

У:  Этот  герой  очень  любит  глас-

ные  звуки.  Послушайте,  как  они  тя-

нутся. …

4  герой:

Словно  волны  у  реки  звуки  глас-

ные легки,

Будто птицы на лету А_Э_И_О_У

Дети поют гласные на одном зву-

ке, делая вдох по показу учителя.

У: Сова пригласила  домашних

животных, которые так хорошо уме-

ют петь. Споем и мы вместе с ними.

Только петь будем, точно интонируя

мелодию. Ведь песенка должна быть

красивой.

6-Исполнение  песни:  Необыч-

ный  концерт

(Появляется 5  герой - Жумагу-

лова  Дарина-дирижёр  сова)

-А  чему  научит  нас  этот  герой

нам  надо  угадать-слайд  про  ди-

рижёра…

У: 5 герой будет у нас дирижёром.

Ребята,  а  кто  такой  дирижёр?(дети

отвечают), (под эту же песню дири-

жирует, а дети поют).

Исполнение  песни:  Необычный

концерт

Ребята,  а  каким  ещё  составом

руководит дирижёр? - ОРКЕСТРОМ,

а  в  оркестре  есть  инструменты…..-

Смотрим  презентацию  про  инстру-

менты.

(Появляется  шестой  герой  -Чири-

кова  Настя).

У:  Этот  герой  научит  нас  разли-

чать тембры голосов поющих людей.

Ведь у каждого человека свой голос.

6  герой:

СЛУШАЕМ БАС И СОПРАНО

Кто  ответит  мне  сейчас  самый

низкий голос - ….

А  высокий  голос  мамы  называет-

ся …..

Учитель:Чтобы  песня  прозвуча-

ла  красиво  нужно  её  спеть  вырази-

тельно.  Для  этого  надо  научиться

передавать  характер  песни:  петь

плавно,  ласково  или  отрывисто,  ре-

шительно. Именно этому мы сейчас

научимся.  Посмотрите  как  много

зверят у Царицы Музыки. Когда они

поют  все  вместе,  Царица  называет

их  «мой  хор».  Мы  тоже  попробуем

спеть  хором.(ДЕТИ  ВСЕ  ВЫХОДЯТ

ВПЕРЁД)

7-Исполнение  песни:  авторский

Гимн  первоклассников  (исполняют

с  ГЕРОЯМИ)

8-ТАНЕЦ  УТЯТ

9-осення  пора-видео-слайд

Подведение  итогов

Г. АКТОБЕ

Галина  ГАФУРОВА,

преподаватель  ДМШ  №  2

Мы  много  говорим  о  музыке,

но ничего не говорим о музыкаль-

ных инструментах, на которых иг-

рают  наши  учащиеся.

У каждого из них есть, конечно,

дома  свой  собственный  инстру-

мент,  на  котором  пианист  зани-

мается, к которому привык, в ко-

тором  ему  знаком  каждый  моло-

точек,  каждая  клавиша.  Еще  бы!

Сколько часов они проводят вме-

сте – пианино и пианист. О таких

само  собой  разумеющихся  ве-

щах, может быть, не стоило бы и

говорить,  но  ведь  этот  привыч-

ный, любимый инструмент никог-

да не участвует в концертах пиа-

ниста. На концертах- другие роя-

ли. В каждом зале свой.

Скрипка – для настоящего скри-

пача  его  скрипка-  это  не  просто

музыкальный  инструмент,  на  ко-

тором  он  играет,  а  верный  и  на-

стоящий друг, спутница всей жиз-

ни  музыканта.  Посмотрите , как

осторожно  укладывает  скрипач

свою скрипку в футляр, как осто-

рожно и любовно накрывает мяг-

ким,  стеганным  одеялом  ее  ма-

ленькое,  хрупкое  тельце.  Ведь

малейшее  повреждение,  самая

крохотная  трещина  сразу  же  ли-

шает  скрипку  ее  голоса.

И конечно же, говоря об испол-

нительском  мастерстве  скрипа-

ча, мы все время будем вспоми-

нать  и  его  друга-  скрипку.

Скрипка может играть одна, без

рояля.  Ведь  на  скрипке  можно

сыграть только мелодию без вся-

кого аккомпанемента. И вот скрип-

ка снова запела о чем то, удиви-

тельно понятном и близком. Сно-

ва она была ласковой и задушев-

ной, улыбчивой и нежной, а потом

грустной,  задумчивой.  Все  это

слышались в ее чудесном пении.

Слушая  рояль  мне  всегда  ка-

жется,  что  даже  в  самом  лири-

ческом,  самом  нежном  и  мягком

своем  звучании  он  как  бы  обра-

щается ко всему залу. Не хочет-

ся  умалить  достоинство  рояля.

Рояль – мой самый любимый ин-

струмент.

Просто я хочу объяснить( хотя

это и очень трудно) разницу в ха-

рактере, в голосе этих двух «цар-

ственных»  инструментов.  Если

рояль – «королевский», то скрип-

ку называют – «царицей музыки».

Рояль- это артист, великий ар-

тист. А скрипка в руках большого

музыканта  звучит  как – то  по  –

особому  доверительно и проник-

новенно, словно с тобой и только

с тобой говорит близкий друг, за-

душевный  собеседник.

Все  скрипачи – люди  одержи-

мые. Они влюблены в свою скрип-

ку.  И  занимаются  все  они,  очень

много.  Только  не  надо  забывать

главную  заповедь  музыканта:

«Главное - говорит Леопольд Сто-

ковский  -что  выражает  музыка.

Как  это  достигается – проблема

второстепенная.  Всегда  искать

оценок и советов. Многих считать

своими  учителями,  никогда  не

обижаться,  даже  на  резкую  кри-

тику».

«Уметь  в  упреке,  хотя  на  пер-

вый  взгляд  несправедливом,  об-

наружить  причину,  корешок  это-

го урока» - так сказал актер – ку-

кольник  Сергей  Образцов.

Превосходный  совет!!!

ГОРОД  АКТОБЕ

ҚАЗАҚ ХАЛҚЫНЫҢ ҰЛТТЫҚ

МУЗЫКАЛЫҚ АСПАПТАРЫ

ВСТРЕЧА С

ЗАДУШЕВНЫМ

ДРУГОМ

МУЗЫКА ПОЕТ И ТАНЦУЕТ

29 қаңтар 2016 жыл

15

АШЫҚ САБАҚ

ОТКРЫТЫЕ  УРОКИ

Сабақтың  мақсаты:

Білімділік:  Кеңестік  дәуірдегі  ха-

лқымыз  бастан  кешірген  оқиғалар-

ды  саралап,  пікірлесу  арқылы  тал-

дай  отырып,1929-1931жж  шаруалар

көтерілісінің  барысын,  нәтижесін

ашып  түсіндіру.

Дамытушылық:  Оқушылардың

ойлау  қабілеті  мен  шығармашылық

ізденіс,  дағдыларын  сыни  тұрғыдан

қалыптастыру, еркін ойын айта білу

мен сөйлеу қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік:  Оқушыларға  сол  ке-

зеңдегі  қазақ  халқының  басына

төнген ауыр қасіреттен шығудың жо-

лын  іздеген  ел  азаматтарының

істерін  үлгі  ете  отырып,  патриоттық

тәрбие беру.

Сабақтың  түрі:  аралас

Сабақтың  әдісі:  сұрақ – жауап,

пікірлесу,  интерактивті

Сабақтың  көрнекілігі:  суреттер,

карта,  сызба,  трек  схемасы,  тарихи

кітаптар,  интерактивті  тақта,  бейне-

фильм.

Сабақтың  барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:

Блиц тест

Терминдермен  жұмыс

Конфескация-?  тәркілеу 

Оңшыл  оппортунизм – ? капита-

листермен  ымыраласушылар 

Кулак – ауқатты  шаруа 

Бойкот – елеп-ескермеу,  шет

қақпайлау 

Ауылшаруашылық артелдері - ас-

тықты  аудандарында  колхоз  құры-

лысы 

Коммуна - өндірісті қоғамдастыру 

ЖӨС - жер өңдейтін серіктестік

ІІІ. Жаңа сабақты меңгерту

• 

Қарсылық  түрі:  қалалар  мен

құрылыстарға  кету;

• 

басқа аймақтарға, тіпті шетелге

көшіп  кету;

• 

ұжымшар  қозғалысының  бел-

Сабақ мақсаты: Өсу мүшелері туралы алған білімдерін  тиянақтап, қорытын-

дылап, өсімдіктің көбею мүшелеріне   сипаттама бере отырып, гүлдің құрылысын

маңызын  түсіндіру.  Өз  бетінше  жұмыс  жасауға  дағдылау,  сабаққа  қызығушылы-

ғын  арттыру.  Өсімдіктерді  қорғауға,  аялауға    тәрбиелеу.

Сабақ  түрі:  Аралас  сабақ.

Сабақтың  көрнекілігі:  Гүлдің  құрылысының  үлгілері,суреттері.

Сабақ  барысы:  1.  Ұйымдастыру      2.  Үй  тапсырмасын  тексеру.

3.  Жаңа  сабақты  баяндау.

Көбею  мүшелері  гүл,  жеміс,  тұқым  арқылы  жүзеге  асады.  Әуелі  гүл  шығады,

одан  жеміс  түзіледі,  жемістен  тұқым  дамиды.

Гүл дегеніміз-көбеюге қажетті жыныс мүшелері бар, бұтақтанбайтын, түрі өзгер-

ген,  қысқарған  өркен.

Гүл құрылысының үлгісі арқылы гүл құрылысымен таныстырамын.

Гүл  сағағы-гүлдің  жіңішкерген  жері,  сағағы  арқылы  сабаққа  бекінеді.  Кейбір

гүлдердің  сағағы  болмайды,  оларды  отырмалы  гүлдер  дейді.  Беде,  қашқаргүл-

(астра)

Гүл  табаны-гүлдің  барлық  бөлімдері  бекінетін  гүл  сағағының  жоғарғы  жағын-

дағы  кеңейген  жері.

Тостағанша-жасыл  түсті,  гүлдің  сыртында    біріккен  жапырақтан  немесе  жеке

жапырақтан  тұрады.

Күлте – тостағанша  жапырақшалардан  кейін  орналасады.  Күлте  қорғаныш

қызметін  атқарады.

Бір үйлі. Екі үйлі(қос үйлі).

 Формула дегеніміз гүл құрылысын, гүл бөлімдерінің латынша атын бас әрпімен

белгілеу.

Т-тостағанша жапырақша; К- күлте жапырақша;А- аталық; Ж- (жатын) аналық.

Қызғалдақ гүлінің формуласы:   К3+3  A3+3  Ж(3)

Алма ағашы Т(5) К5 А? Ж(5)

Қияр аналық  Т(5) К(5) А0 Ж(3)

Гүлшоғыр деп гүл шығаратын өркенде белгілі ретпен орналасатын ұсақ гүлдер

тобын(жиынтығын)  айтады.  Гүлшоғырлар  сабақтың  ұшында  дамиды.

Шашақ  гүлшоғырдың  жеке  гүлдері  орталықтан  таралатын  сабаққа  гүл  сағақ-

тары  арқылы  кезектесіп  орналасады.

Жай  масақ  шашақ  гүлшоғырына  өте  ұқсас.  Айырмашылығы-гүлдері  сағақсыз

бекінеді.

Собық масақ гүлшоғырына ұқсас. Айырмашылығы орталық негізгі сабағы жуан

және  жамылғы  орама  жапырақтары  бар.

Жай шатыр гүлшоғырының негізгі сабағы қысқарады. Оның дәл ұшынан сағағы

ұзын  біркелкі  шоғырланған  бірнеше  гүлдер  бір  жерден  шығып  таралады.

Шоғырбас  гүлшоғырында  қысқарған  жуан  негізгі  сабаққа  сағақсыз  гүлдер

топтанып  тығыз  орналасады.

Себет  гүлшоғыры  қысқарған  әрі  жалпақ.  Жуан  негізгі  сабаққа  ұсақ  гүлдер

орналасады.

Күрделі  шашақ  негізгі  сабақтан  бұтақтанып,  гүлдері  екі  қатарда  шашақталады.

Күрделі  масақ – орталық  сабаққа  бірнеше  жай  масақша  гүлдер  топтанады.

Сырға  гүлшоғыры  масақ  пен  шашақ  гүлшоғырына  ұқсас.  Айырмашылығы  –

негізгі  орталық  сабағы  иілгіш,  гүлдеп  болған  соң  тұтас  үзіліп  түседі.

Күрделі  шатыр-жай  шатыр  гүлшоғырынан  құралады.

  Бекіту.

1. Орамжапырақ гүлінің формуласын жаз.(тостағаншасы-4, күлтесі-4, аталығы-

6,  аналығы  -1)

2.  Лалагүлдің    формуласын  жаз. (тостағаншасы  жоқ,  күлтесі -6 үш-үштен  екі

шеңберге  орналасқан,  аталықтары -6, аналығы  -1)

Зертханалық жұмыс №14   Гүлдің құрылысын қарау

Мақсаты:  Гүлдің  құрылысын  талдап,  танысу.

Қажетті  құралдар:  Гүлдер,  жасанды  гүлдер.

Қорытынды.

жүктеу/скачать 12,74 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: