234 25 желтоқсан 2015 жыл

29 сәуір 2016 жыл

11

БАСТАУЫШ  МЕКТЕП

НАЧАЛЬНАЯ  ШКОЛА

Бастауыш  сынып  о қушыларының  жеке

тұлғасын  қалыптастыру,  оның  рухани  әлемін

байыту,  ынта  –жігерін  арттыру,  жеке  дарын-

дылығын  дамыту  бүгінгі  таңдағы  негізгі  мәсе-

лелерінің бірі.

Елбасы Н.Назарбаев Қазақстан халқына ар-

налған «Қазақстан 2030» Жолдауында тәуелсіз

елдің  тірегі  білімді  ұрпақ  екенін  атап  көрсетті.

Сондықтан ұстаздар алдында туған елін, жерін

сүйетін, Отанын қорғайтын білімді, саналы, ру-

хани  бай,  мәдениетті,  үлкенді  сыйлап,  салт  –

дәстүрлерді  қастерлейтін  азамат  етіп  тәрбие-

леуді басты міндет етіп қойды.

Егеменді Қазақстанның болашағы –тағдыры

жастардың  қолында.  Сондықтанда  жастары-

мыз  білімді  де  тәрбиелі,  жан  –жақты  дамыған

азамат  болып  қалыптасу  керек.  Кез  –келген

азамат  өзінің  елі  мен  жері  үшін  жанын  берер

патриот болуы керек. Ең мықты мемлекет болу

үшін жастардың бойында шынайы патриотизді

қалыптастыруға үлкен күш жұмсауымыз қажет.

Ендеше бұл егеменді еліміз үшін маңызды про-

блема болып табылады. Қазақстан – көп ұлтты

мемлекет.  Демек,  жас  ұрпақтың  бойында

ұлттық  Отансүйгіштікпен  бірге  қазақстандық

отансүйгіштікті  қалыптастыру  ерекше  маңы-

зға ие. Қазақстанның әрбір азаматы ұлты мен

дініне қарамай татулық пен бірліктің туын жоға-

ры көтере білсе –патриотизмнің негізгі сол бол-

мақ. Ел басы өзінің «Тарих толқынында» кіта-

бында: «Ұлттық  бірліксіз  отансүйгіштік  деген

жансыз  бірдене  болып  қалады», -деп  ұлттық

бірлікке ерекше мән береді. Бірлік пен татулық-

тың маңызына халқымыз да бей –жай қарама-

ған.

Отансүйгіштік қасиет –бұл халық дәстүрлері

негізінде адам баласының бойында жинақталғ-

ан ерекше белгі. Ол әрбір жеке тұлғаның бой-

ында белгілі бір этикалық формаға не осы қаси-

еттер  жиынтығы  арқылы  ғана  әрбір  тұлға  өз

Отанының  патриоты  болады.

Отансүйгіштік  дегеніміз  –мемлекет  деген

ұғымды,  оны  жеке  адамның  барлық  жағынан

өткені  мен  бүгінгі  күнімен  және  болашағымен

қарым  –қатынасын  біріктіреді»  деп  Б.Момыш-

ұлы терең, жан –жақты анықтама берген. Қаһар-

ман  жазушы  біз  іздеп  отырған  «Ұлттық

Отансүйгіштік» 

және 

«Қазақстандық

отансүйгіштік»  ұғымдарына  философиялық

анықтама  беруге  ұмтылған.  Ол  «Ұлттық

отансүйгіштік –бұл ұлттың ішіндегі жеке адам-

ның асыл белгісі мен қасиеті, өз халқына деген

сүйіспеншілігі, өз халқымен қан жағынан да және

шыққан  тегі,  территориясы,  тілі,  тұрмыс  –

тіршілігі,мінез –құлқы, психологиялық және эт-

ногрофиялық  ерекшеліктері  қалыптасқан,  та-

рихи дәстүрлері жағынан да айқын әрі дербес

басқа  қасиеттері  және  ерекшеліктерімен  де

байланысты» дейді. Жазушының пікірін жіктей

отырып бүгінгі отансүйгіштіктің мазмұның анық-

тау  әбден  мүмкін.  Б.Момышұлы  айтып  отырғ-

ан  белгілердің  педагогикалық  негізі  тұлғаның

отансүйгіштік  сана  –сезімін  қалыптастыру,

отансүйгіштік  іс  -әрекетін  ұйымдастыру,  мінез

–құлқына  сипат  беру,  мектептегі  оқу  –тәрбие

ісінің  өзегі  болуы  керек.  Ұлттық  отансүйгіштік

ұлт  және  отансүйгіштік  туралы  екі  ұғымның

жадағай  қосындысы  деп  қарауға  болмайды.

Ұлттық  отансүйгіштік  дегеніміз  қанмен,  текпен

туа бітетін, тәлім –тәрбие арқылы өсіп жетілетін

ұлттық  сипаттағы  саналы  іс  -әрекет  пен  мінез

–құлық.

Жалпы  отансүйгіштік  сезімнің  қай  –қайсы-

сының  болсын  қалыптасуы  отбасы  тәрбиесі-

нен  (балабақшадан)  бастау  алатыны  белгілі.

Сондықтан халқымыздың қаһарман батыр ұлы

Б.Момышұлы  мен  жазушы  Ә.Нұршайықов,

пікірлеріне  сүйене  отырып,  отбасында  отанс-

үйгіштікке  тәрбиелеу,  ана  тілін  үйрету,  ұлттық

мінез  –құлық  қалыптастыру,  ұлттық  салт-

дәстүрді  сақтау,  шыққан  ата  –тегін  білу  және

сезінуден басталып, халқына сүйіспеншілік, та-

рихи  дәстүрлерді  сақтау,  одан  соң  туған  жері-

не, Отанына деген сүйіспеншілік өсе келе мек-

тепте  ары  қарай  дамып  қалыптасуына  шарт

түзілуі  тиіс.

Ата – аналар  балаларын – болашақ – Отан

қорғаушыларды өз міндеттерін өтеуге де жібер-

гесі келмейді. Осыдан келіп, «патриоттарды кім

және қалай тәрбиелейді?» -деген сұрақ туады.

Елдің ертеңін ойлар, тәуелсіз елдің тірегі болар

патриоттарды  тәрбиелейтін  орда  –мектеп.  Ал

мектептің  жүрегі  –мұғалім.  Мұғалім  маман-

дығы  басқаларға  қарағанда,  халықтың  тағды-

рымен байланысты, ол жеке тұлғаны әлеумет-

тендіруге  жауапты.  Мектептегі  оқу  –тәрбие

үрдісінің жүйелі жүруі мұғалімге тікелей байла-

нысты. Әр мұғалім елімізге сай азамат тәрби-

елеуде  Қазақстан  Республикасының  Білім  За-

ңының 8 бабында: «Азаматтық  пен  елжанды-

лыққа,  өз  Отаны  –Қазақстан  Республикасына

сүйіспеншілікке,  мемлекеттік  рәміздерді

құрметтеуге,  халық  дәстүрлерін  қастерлеуге,

Конституцияға қайшы қоғамға қарсы кез –кел-

ген  көріністерге  төзбеуге  тәрбиелеу» -деп

көрсетілген.

Бастауыш  мектеп  жасы  –мектептегі  бала-

лық  жастың  өте  жауапты  кезеңі,  оның  қанша-

лықты толыққанды, өтуінен интелект пен тұлға-

ның деңгейі, оқуға деген ынта мен қабілеттілік,

өз күштеріне деген сенімділік тәуелді болады.

Қазіргі заманғы педагогикалық ой –тұжырым-

дарда  гуманизм  идеялары,  еркін  білім  беру,

бала ойында еркіндік, ұшқырлық, сезімталдық

сияқты қасиеттермен қатар ерекше ой қызметі,

қайшылықтарды  анықтау,  ізденушілікке  деген

құштарлық  болуы  керек.  Мектептегі  оқу  әре-

кетінің  дұрыс  ұйымдастырылуы  оқушының

Отансүйгіштік, еліне, жеріне деген және оқу са-

пасына  да  сапалы  әсерін  тигізетін  бәрімізге

белгілі.

Білімнің  ірге  тасының  міндеті-  болашақтың

мықты болуына негіз. Қасиетті Отанның қадірін

ұғындыру  үшін  «борыш», «ар-ождан», «ар-на-

мыс»  сөздерінің  мәнін  меңгертіп,  ұлт,  ел,  ата-

мекен  сияқты  киелі  түсініктерімен  байланыс-

тыра  білген  мұғалім  ғана  оқушысына  сілтер

бағыты,  көрсетер  жолы  түзу  болады.

Жас  ұрпақты  бастауыш  сыныптан  о қу-

тәрбие үрдісінде еліміздің ұлттық бірлігін тәрби-

елеп,  білім  беріп  азамат  етуші  Отанын,  елін,

жерін  сүюге,  ұлттық  тәуелсіз  мемлекетті  ны-

ғайтуға өз үлесін қосуға тәрбиелеу ерекше ма-

ңызды,  аса  қажет.  Оқу  пәндерін  беру , білім

алу,  өмір  тәжірибесін  көру  арқылы

отансүйгіштік  сезімді  ардақтар,  батырлық,

ерлікті мадақтаған, ақылдылық, парасаттылық

тәрізді адамгершілік игі қасиеттер үлгі – өнеге

етіледі.

АҚТӨБЕ  ҚАЛАСЫ

Соцпедагог: Парай Л.Р. учитель начальных классов:  Киченок О.В.

Пригородная средняя школа

Цель  урока:  расширение  представлений  о    строении  цветка  через  общечеловеческую  ценность

праведное  поведение.

СТРОЕНИЕ ЦВЕТКА

БАСТАУЫШ СЫНЫП ОҚУШЫЛАРЫНЫҢ

БОЙЫНДА ПАТРИОТТЫҚ СЕЗІМДІ

ҚАЛЫПТАСТЫРУ

Шынар  КАНЫБЕТОВА,

№ 33 қазақ  орта    жалпы  білім  беру  мектебінің  бастауыш  класс

мұғалімі

Бақытгүл ТҰМАНБАЙ, № 33 орта мектебінің бастауыш класс мұғалімі

Жалпы  мақсаты:  Оқушылардың    білім-білігін  дамыту,оқушыға    Төлеген  Қажыбаевтың  қазақ  әде-

биетіндегі  орнын    ұқтыру,  мәтіннің  макзмұнын  меңгерту.

ТӨЛЕГЕН ҚАЖЫБАЕВ. ӘДЕП

12

29 сәуір 2016 жыл

БАСТАУЫШ  МЕКТЕП

НАЧАЛЬНАЯ  ШКОЛА

Ғ.С.САҒЫНТАЕВА,

№34  орта  мектебінің  бастауыш

класс  мұғалімі

Наурыз  айының  19-шы  жұлдызын-

да  Ақтөбе  қаласының  №34  орта  мек-

тебінде  Наурыз  мерекесі  тойланды.

Наурыз мерекесіне 24 класс 12 ауылға

бөлініп, кең көлемде класс жетекшілер

мен  оқушылар,  ата-аналар  атсалыс-

ты. Наурыз мерекесін ұйымдастыруда

мектеп  директоры  Д.К.Картпагамбето-

ва  мен  оқу  тәрбие  ісінің  меңгерушісі

Б.Ж.Нұртазина басшылық жасады. На-

урыз  мерекесін  өткізудегі  басты  мақ-

сат ата-аналар мен оқушыларды қаты-

стыра  отырып,  халықтық  педагогика

негізінде  салт-дәстүріміз  туралы

білімдерін кеңейте түсу, ұлттық ән, би,

қолөнер  тәрізді  халықтық  өнерден  ха-

бардарлығын  анықтау,  әрі  қарай  да-

Алия  САКТАГАНОВА,  №29  орта  мектебінің  бастауыш  класс  мұғалімі

Сабақтың  жалпы  мақсаты:    Оқушыларға  түйме-шашақ  туралы  түсінік  Білімділік : беру,  оның  жасалу  жолы  мен

қолданатын орны жайлы ақпарат беру. Жіпті орау,қиюарқылы түйме-шашақ жасауды үйрету.Ой-өрісін,шығармашы-

лық қабілетін,саусақ ептілігін дамыту. Тәрбиелік: Жұмыс орнын таза ұстауға баулу,ұқыптылыққа,ептілікке,еңбексүй-

гіштікке, бастаған ісін аяғына дейін жеткізуге тәрбиелеу.

Білім  беру  саласының  барлық  жа-

ғына  жаңаша  көзқарас,  жаңаша

қарым-қатынас  (жаңа  базистік  о қу

жоспарына көшу, білім мазмұнын жет-

ілдіру,  оқу  әдістемелік  кешендерге

көшу,  т.б.),  жаңаша  ойлау  қалыптасу-

да.Қазір дәстүрлі білім беруде оқушы-

ларға тек пәндік білім, білік, дағдылар-

дың белгілі жиынтығын меңгеруге ғана

бағытталып,  олардың  жеке  басының

дамуына,  тұлға  ретінде  қалыптасуы-

на  көңіл  бөліп  отыр.

Қазіргі  заманның  қоғамдық  әлеу-

меттік  басты  проблемаларының  бірі  –

оқушылардың логикалық ойлауы.  Осы

проблеманы  іске  асыру  барысында

жалпы білім беретін мектептерде қара-

стырылуда.  Ойлау – баланың  таным

әрекетінің  ең  жоғарғы  түрі.  Ойлау  ар-

қылы  балалар  көзге  көрінбейтін  зат-

тар  мен  құбылыстардың  арасындағы

күрделі септік байланыстарды, заңды-

лықтарды  ұғады.  Ойлау  сөйлеу  әре-

кеті арқылы іске асады. Ойлау – нақты

сұрақтар  қоюдан,  соларға  жауап  ізде-

уден  басталады.  Баланың  ойлау  қабі-

леті мен тілі өзінен-өзі қалыптаспайды-

.Олардың ойлауын дамыту үшін, тиімді

тәсілдер  қолданып,  арнайы  жұмыстар

жүргізу  қажет.  Ойлау - өзіне  тән  логи-

калық  амалдардан  тұрады:  анализ,

синтез,  салыстыру,  топтастыру,  жал-

пылау,  тұжырымдар  жасау  т.б.

Ойлау, қабылдау елестермен тығыз

байланысты.  Түйсік  пен  қабылдау  та-

нымның  бірінші  баспалдағы  болған-

дықтан, олардан тыс ешбір ойлау бол-

майды. Ойлау сезім мүшелері арқылы

алынған  мәліметтерден  өңдейді.  Ло-

гикалық

ойлауды  дамыту  бар-

лық  логикалық  ойлау  операцияларын

арнайы  жүйелі  түрде  қалыптастыру.

Логикалық  ойлау  операциялары:  тал-

дау, жинақтау, салыстыру,  жалпылау,

саралау.

Қазіргі  таңда  қазақ  елі  бәсекеге

барынша    қабілетті  елу  елдің  қатары-

на  енуге  ұмтылып,  бар  күш-жігерді

білімге  салуда.  Бәсекеге  қабілеттілік

бүгінгі  күннің  өзекті  мәселесі.  Елдің

бәсекеге  қабілеттілігі  ең  алдымен

ғылым  мен  білімнің  деңгейіне  байла-

нысты.Білім  беру  саласы  жаңарып

жатыр.  Педагогиканың  негізін  салған

педагог-ғалымдар  Қ.Жұбанов,  Ы.Ал-

тынсарин,  А.Байтұрсынов,  К.Д.Ушин-

ский, В.А.Сухомлинский, А.С.Макарен-

ко,  Д.А.Коменский  т.б.  іс-тәжірибелері

қазіргі  жаңалықпен  бірге  мәңгі  жасай

береді.  Оқу-тәрбие  жұмысында  жаңа

тәсілдер  мен  ізденістер,  жаңашыл

ұстаздар  ретінде  Ш.А.Амонашвили,

И.П.Волков, С.Н.Лысенкова, Е.И.Ильин,

В.Ф.Шаталов  еңбектері  практикада

қолданылып  келеді.  Ғалымдардың

мектептегі  о қыту  процесін  зерттеу

жұмыстары  оқушылардың  танымдық

әрекетін,  дербестігі  мен  қабілетін  да-

мыту  жолдарын  іздестіруге  бағытта-

лып келді.

      Қазіргі  деңгейлік  саралап  оқыту-

ды  қолдану  арқылы  педагогикалық

үрдісте  оқушылардың  білім  сапасын

арттыру  үшін  құрастырылған  дайын-

дық моделі  оқу үрдісі қызметінің нәти-

жесінде  жүзеге  асырылады.

Оқушыларға деңгейлік тапсырмалар

беру арқылы оқушылардың дара қаси-

етін,  әлеуметтік-психологиялық  таны-

мын психо-физиологиялық ерекшелігін

анықтай  отырып,  о қушының  ойлау

және  сөйлеу  қабілетінің,білім  сапасы-

ның  дамуына жол ашылады. Сол арқ-

ылы  оқушының  білімі  тереңдетіліп,

белсенділігі,  іскерлігі  арттырылады.

Деңгейлік  тапсырмалар  дегеніміз  -

о қушылардың  жеңілден  қиынға,

қарапайымнан  күрделіге  қарай  саты-

лы түрде орындалатын , ойлау, сөйле-

у қабілетін  дамытатын,  әлеуметтік

көзқарасын 

қалыптастыратын,

ізденушілікке  баулитын  жұмыстар

жүйесі.  Мұндай  жұмыстар  жүйесі

төрт  деңгейлік  тапсырмалардан  тұра-

ды.

Деңгейлік  тапсырмалар  арқылы

оқытудың  тиімділігі:

-  математика  сабағының  мазмұны

мен  сапасы  артады;

-  оқушылардың  физико-психологи-

ялық  ерекшеліктеріне  сай  ойлау,

сөйлеу  қабілеттері  дамиды;

-  оқушы  өз  бетімен  жұмыс  жасауға

дағдыланып, 

шеберлігі

шыңдалады;

-  жауапкершілігі  артады,  шығарма-

шылығы  қалыптасады;

-  жүйелі  оқыту  принциптері  арқылы

о қушы  өзін-өзі  дамытып , өзін-

өзі  бағалап,  білім  деңгейін  өсіреді;

- оқушы өз қызметіне талдау жасай-

ды, 

қорытынды 

шығарады,

жаңалыққа  ұмтылады.  Деңгейлік  тап-

сырмаларды  қолдану  барысында

оқушылардың байқағыштығы, ойлауы,

ізденушілік  қабілеті,  логикалық  ойы

өседі.

  «Деңгей»  сөзі  термин  ретінде  алғ-

аш  математика  ғылымында  пайда

болды.  Математикада  бұл  термин

«өлшеу  құралы», «шаманы»  белгі-

лейді.

Жұмыста  пайдаланатын  «деңгей»

сөзі  өзінің  бастапқы  және  нақты

«өлшем»  мағынасында  қолданылып

отыр.  Осы  сөзге  қатысты  ұғымның,

түсініктің жалпыға ортақ, әмбебап қаси-

етке  ие  екенін  де  байқау  қиын  емес.

Олай болса, бұл ұғым математикаға

ғана  емес,  барлық  ғылым  салалары-

на  жататын  мәселелерді  қамтиды.

Сондықтан  деңгейлік  идеясы  басқа

ғылым  салаларына  да  еркін  енді.

Сөйтіп, психология, физика, химия тағы

басқа  ғылымдарда  кеңінен  қолданы-

ла  бастады.

Деңгейлік  тапсырмалар  орындау

арқылы  о қушы  міндетті  деңгей,

мүмкіндік деңгей және шығармашылық

деңгейде жұмыс жасайды. Негізгі мақ-

сат:  оқушының  қабілетін  ашу,  шығар-

машылығын  шыңдау,  іздендіру,  пәнге

қызығушылығын  арттыру,  логикалық

ойлауын дамыту. Оқушылар деңгейлік

тапсырмалар орындау арқылы өзін-өзі

таниды,  өзінің  күшін  сезінеді.  Оқушы-

ның  ойлау  қабілеті,  ақылы,  біліктілігі,

сөздік қоры жетіледі. Жеке тұлғаны же-

тілдіру  үшін  әр  оқушының    қабілетін

танып,  біліп  дамытып,  шыңдап,  жол

сілтеп  білікті  адам  дәрежесіне  көтеру

жұмыстары  жүргізіледі.

Оқушылық деңгейде білімнің дұрыс

берілуі,  деңгейлік  тапсырмалардың

іске  асырылуы,  бағдарлама  талабына

сәйкестігіне  байланысты.

Профессор  Ж.А.  Қараевтың  «Педа-

гогическая  технологияобучения»  атты

еңбегі  оқытудың  деңгейлік  жүйесі  ту-

ралы  ой  -пікірлерді  тереңдете  келіп,

оқушылардың  білігі  мен  білімін,  таны-

мымен белсенділігін дамытатын бірден

бір  тиімді  әдістеме - әр  түрлі  деңгей-

дегі тапсырмалар жүйесі екенін дәлел-

дейді.

  АҚТӨБЕ ҚАЛАСЫ

ТҮЙМЕ  ҚАДАУДЫ ҮЙРЕНЕМІЗ

ДЕҢГЕЙЛІК ТАПСЫРМАЛАР

АРҚЫЛЫ ОҚУШЫЛАРДЫҢ

ЛОГИКАЛЫҚ ОЙЛАУЫН

ДАМЫТУ

мыту  болды.  Отбасы  Отанның  бір

бөлшегі  екендігін  ұғындырып,  оқушы-

лар  мен  ата-аналарды    ынтымақ  пен

бірлікке,  татулық  пен  ұжымдылыққа

тәрбиелеу  болып  табылды.

Ұлыстың  Ұлы  күні  туралы  толық

мағлұмат бере отырып, халқымыздың

салт-дәстүрі,  әдет-ғұрпы,  мәдениеті,

өнері  паш  етілді.  Наурыз  қазақтың

ұлттық  мейрамы  екенін  ашып

көрсетілді. Мектептегі барлық кластар

жақсы  дайындықпен  келгендерін

көрсетті.  Атап  айтатын  болсақ,          4

«А»  класы,  класс  жетекшісі  С.С.Сар-

сенғалиева, 2 «А»  класы,  класс  же-

текшісі  Г.М.Сатыбалдина,  1  «А»  кла-

сы, класс жетекшісі Ғ.С.Сағынтаева си-

яқты  мұғалімдердің  Наурыз  мерекесі-

не  үлкен  жауапкершілікпен  әрі  тыңғы-

лықты  дайындықпен  келгендері  байқ-

алды.

жүктеу/скачать 32,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: