. Фольклордеректері қатарына
халық ауыз әдебиеті нұсқалары,қазақ
ақындарының
шығармалары,генеологиялық
шығармалар,әдет-ғұрыптық
заңдар,жер-су аттары тікелей тарихи дерек.
4.
Қазақ тарихы бойынша жазбаша
деректері қатарына бітік жазу
ескерткіштері,ортағасырлық
тарихи
нарративті
шығармалар,VІІІ–ХХ
ғасырлардағы қазақ әдебиеті шығармалары,заңнамалық және нормативті
актілер,мемлекеттік және қоғамдық мекемелердің іс қағаздары,статистикалық
материалдар,жеке тұлғалардың естелігі, күнделіктері мен бір-бірімен жазысқан
хаттары,ғылыми еңбектер т.б. жатады.
фильмдер
5.
Қазақ тарихы бойынша көркемөнер деректері
Бейнелу өнері деректеріне
көркем бейнелеу және графикалық бейнелеу шығармалары жатады.
6.
Аудиовизулды
деректерге
көркем
фильмдер,документальды
және
хроникалды фильмдерді жатқызамыз.
Әдебиет
Никулин П.Ф
. Учебное пособие «Теория и методика источниковедения в
отечественной истории X – начала ХХ вв.» М., 2004. с. 48.
Медушевская О.М
. Источниковедение. М., 2007. с. 24.
Сейдембеков А.
Қазақтың ауызша тарихы.
40
5.МАТЕРИАЛДЫҚ МӘДЕНИЕТ ЕСКЕРТКІШТЕРІ
ТАРИХИ ДЕРЕК
Жоспары
1.Заттай деректер түсінігі және оларды топтау.
2.Көне дәуір тарихын зерттеудегі негізгі дерек- археологиялық артефактілер.
3.Көркем өнер туындылары-тарихи дерек.
4.Өндірістік және азаматтық ғимараттарың деректік маңызы.
1.Заттай деректер түсінігі және оларды топтау
Адамның қолымен жасалған барлық заттар мен объектілер тарихи деректер
қатарына жатады.Олар адамзат қоғамыныңәлеуметтік құрылымы,күнделікті
тұрмысы,эстетикалық талғамы және діни наным-сенімдері жөнінде мәлімет
береді.Бұл
термин
жазбаша
және
ауызша
ақпарат
бермейтін
деректердібілдіреді.Мұндай деректер мұражайларда сақталады.Бұлардың
қатарына археологиялық қазба жұмыстарының нәтижесінде табылған
ескерткіштер,күнделікті тұрмыста пайдаланған заттар,халықтың дәстүрлі киім-
кешектері,ыдыс-аяқтары,құрал-жабдықтары,қару-жарақтары
және
еңбек
құралдары жатады. Сонымен қатар архитектураескерткіштері мен техниканың
да көне нұсқаларын тарихи дерек ретінде пайдалануға болады.
Заттай ескерткіштер бірнеше гуманитарлық ғылымдар зерттейді:
археология (қазба жұмыстары нәтижесінде табылған ескерткіштер),
этнология (тұрғын үй, киім-кешек, әшекей бұйымдары, бас киім, аяқ-
киім, ыдыс-аяқ, үй жиһаздары,музыка аспаптары және тағы басқалар),
өнертану (архитектуралық ғимараттар, сурет өнерінде пайдаланған
бояулардың химиялық құрамы, фарфор, фаянс, шыныдан жасалған заттардың,
метал қоспасының технологиялық процесі және басқалар ),
нумизматика (монеталар), сфрагистика (мөр), фалеристика (орден,
медаль, басқа да белгілер), бонистика (қағаз ақша), филиграноведения
(қағазжәне оның бетіндегі жасырын белгілер),
ғылым
мен
техника
тарихы(механизмдер,
машинлар,өндіріс
технологиясы),
музейтану және материалдық мәдениет пен адамзаттың күнделікті
тұрмысын зерттейтін ғылым салалары.
41
Бір өкініштісі заттай ескерткіштерді зерттейтін ғалымдардың немесе ғылыми
мекемелердің басы бірікпеген, барлығына бірдей ортақ әдістерді пайдалану
жолдары талданбаған.
Достарыңызбен бөлісу: |
