Дәріс жоспары: 1.Қан кету түрлері. 2.Қан жоғалту қаупі. 3. Қан кетуді уақытша тоқтату әдістері. 4. Қан құю туралы түсінік.
Еріннің ішкі жағынан қан кетүі.Қанап жатқан жерді тістерге немес жаққа басыңыз немесе тіспен иектің арасына дәкені қыстырып қойыңыз. Қан тоқтаған кезде оны тоқтады екен деп дәкені алып тастамаңыз. Есінеуге немесе күлүге болмайды әйтпесе қайтадан қан ағу басталады.
Тілден қан кетү.Қан кетіп жатқан жерді дәкемен немесе таза матамен басып қойыңыз.
Беттің ішкі жағынан қан кетүі. Тіспен қанап жатқан жердің ортасына бүктелген дәкені салып қойыңыз немесе таза матаны салсаңыз болады.
Тісті жұлдыртқаннан соңдәрігердің айтқанын істеңіз. Егер дәрігер ешқандай нұсқау айтпаса тістің арасына дәкені салып қойса болады 10-15 минутқа. Түкіруге, темекі шегүге, тісті шимен шұқылауға болмайды, ол қанның қайта ағуына әкеледі.
Адам жараланып, денесінен қанның жартысына жуығы аққанда әлсіреп, тірлігінен айырылады. Мұндай жағдайда бір кісінің қанын екінші адамға қүйып, жарақаттанған адамды аман алып қалуға болады. Бірақ, адамдардың қанының құрамы бір-біріне сәйкес келмесе, қан қүйылған кісі өліп те кетуі мүмкін. Сондықтан донордың (қан беруші адам) қанын реципиентке (қан қүйылатын кісі) құяр кезде алдымен олардың қандарының сәйкестігін тексереді.
Қанның құрамындағы эритроциттерде екі түрлі агглютиноген деп аталған зат бар: А және В агглютиногендер. Қанның плазмасындағы ά және β агглютининдер бұлармен кездескенде қанды ұйытып тастайды.
Егер агглютиноген А агглютинин альфамен немесе агглютиноген В агглютинин бетамен кездессе, қанның эритроциттері бір-біріне жабысып, бұзылып, қан ұйып қалады да, оттегін денеге таситын эритроциттер қызметін атқара алмай, адам өліп кетуі мүмкін.
Қан топтары Қан плазмасы Қан Топтары Қан топтарының үйлесімділігі Қан топтары Қанын келесі топтарға құюға болады Қанды келесі топтардан ала алады Назар қойып тыңдағандарыңызға рахмет!
