7. Бензин толық емес жанғанда қоршаған ортаға бөлінетін газды атаңыз.
СО2
СО
СO2
C
[1]
8. Белгісіз газды күлгін түсті KMnO4 ерітіндісі арқылы өткізгенде, ерітінді түссізденді. Белгісіз зат органикалық қосылыстардың қай класына жататынын атаңыз.
алкан
алкен
альдегид
спирт
[1]
9. Алкендердің электрофильді қосылу реакциясына түсу себебін анықтаңыз.
С=C байланыстағы электрондардың тығыздығы жоғары болғандықтан, электрофильдерге электрон жұбының доноры бола алады.
С=C байланыстағы электрондардың тығыздығы төмен болғандықтан, электрофильдерден электрон жұбын қабылдайды.
16. Молекулалық формуласы С4Н9ОН затының изомерлері бойынша сұрақтарға жауап беріңіз.
а) Құрылымдық изомерленудің анықтамасын жазыңыз.
[1]
С4Н9ОН затының функционалдық топтың орналасуы бойынша изомерлерінің құрылымдық формуласын жазыңыз.
[1]
b) С4Н9ОН затының көміртек қаңқасы бойынша екі изомерлерінің құрылымдық формулаларын жазыңыз.
[2]
Барлығы [4] 17. Мұнай өндеу кезеңдердің біреуі – крекинг болып табылады.
а) Крекингтің анықтамасын жазыңыз.
[1]
b) Термиялық және катализдік крекингтің айырмашылықтарын сипаттаңыз.
с) C18H38 қосылысын термиялық крекингілеу арқылы үш әртүрлі көмірсутектерді алуға болады.
Крекинг реакцияларының теңдеулерін жазыңыз.
[3]
Барлығы [8]
18. Изооктан және гептан қоспасы бензиннің детонацияға төзімділігін арттырады.
а) Изооктанның толық жану реакция теңдеуін жазыңыз.
[2]
b) Гептанның оттегі жеткіліксіз болғанда жану реакциясының теңдеуін жазыңыз.
[2]
с) Бензин жанғанда ауаға бөлінетін ластаушы газдарды атаңыз. Олардың пайда болу себебін түсіндіріңіз.
[2]
Барлығы [6] 19. Суретте көрсетілген құрылғы арқылы әртүрлі спирттердің жанғанда бөлінетін энергияларын салыстыруға болады.
а) Көрсетілген құрылғыны үш түрлі спирттердің (этанол, пропанол, бутанол) бөлетін энергия мөлшерін салыстыру үшін қалай пайдалануға болатынын сипаттаңыз. Жауаптарыңызда қай отын көп энергия беретінін анықтау үшін нәтижелерді қалай пайдалануға болатынын көрсету керек.
[6]
b) Этанол, пропанол және бутанолдың отын ретінде тиімділігін анықтау үшін тәжірибе жүргізілді. Тәжірибе нәтижесі кестеде берілген.
m(спирт), г
m(су), г
t(бастапқы),0С
t(соңғы) ,0С
∆t,0С
этанол
1.00
100
20.0
74.5
пропанол
0.70
100
20.0
76.5
бутанол
0.50
100
20.0
63.0
(і) Кестеге температура айырмашылығын ∆t,0С есептеп, жазыңыз.
[1]
(іі) 100 грамм суды қыздыруға жұмсалған әр спирттің қанша кДж энергия бөлетінін есептеңіз.
[3]
(ііі) 100 грамм суды қыздыруға тиімді спиртті атаңыз.
[1]