Қыналар олардың құрылысы, қоректенуі және көбею ерекшеліктері. Қыналардың көптүрлілігі. Қыналардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы. Қыналардың индикаторлық рөлі.
№35 зертханалық жұмыс. Қыналардың екі- үш өкілдерінің талломының құрылысын зерттеу
Өткен тақырыпқа қатысты сұрақ- жауап Миға шабуыл Үйге берілген тапсырманы сұрақ-жауап арқылы диалогқа түсіру.Слайдта берілген сұрақтарға жауап беру. Оқушылардың мұндағы мақсаты топтасу сұрақтардың мазмұны арқылы өз жұптарын тауып, бір топ болып құралу.
Қыналар Саңырауқұлақ пен балдырдың селбесуі
Саңы-рауқұлақ
Балдырлар Ағзалық заттар Су және минералды заттар Саңырауқұлақтың жіпшелері балдырдың жасушаларын торлап алады
Қынаның денесі таллом деп аталады
Таллом түрлері Бұта тәрізді Жылына 1–3,5 см өседі
Қаспақ тәрізді Жылына 1–8 мм өседі
Жапырақ тәрізді
ЛИХЕНОЛОГИЯ – қыналарды зерттейтін ғылым
20 мыңнан астам түрі бар
Қыналар – БИОИНДИКАТОРЛАР
Қыналар тек экологиялық таза аймақтарда өседі
Көмірқышқыл газы жоғарылаған жерде тіршілігін жояды
Қыналар әр түрлі болса, тіпті жақсы болады
ЛИШАЙНИКИ – «ПИОНЕРЫ»
Қыналар – «пионерлер»
Қыналар таста орналасады да, біртіндеп арнайы қыналы
қышқылдар көмегімен залал келтіріп тасты жарып шығады
Олар басқа ағзалар тіршілік ете алмайтын
аумақтарға орналасады
ЛИШАЙНИКИ ТУНДРЫ
Мәңгі мұздықтарда, өсімдіктер өспейтін жерде қынаның 350 түрі өседі
«Бұғықына» – ЯГЕЛЬ – солтүстік бұғылардың негізгі азығы
Тундраның қыналары
Тіршілікке бейімделуі
Қолайсыз жағдайда қыналар кеуіп кетеді де, тіршілігін жояды
ПАРМЕЛИЯ
Құрамында антибиотигі бар және медицинада дизентерияны емдеу үшін қолданылады
Сақалдылар
Қарағайлы орманда бұтақтан бұта тәрізді қыналар түсіп, тіпті тұтас қабырғалар түзеді
Оларды қабырға аңы жейді
Қыналардың көбеюі
Тұтас ағза ретінде қыналар өсімді бөліктерімен немесе
саңырауқұлақ және
балдыр жасушалары бар арнайы жіпшумақтар арқылы көбейеді
Из лишайников производят:
Из лишайников производят:
Сахар
Спирт
Красители
Лакмус
Употребляют в пищу – «манна небесная»
Шаруашылық маңызы
Қыналардан мыналарды өндіреді:
Қант
Спирт
Бояу
Лакмус
«Алланың берген сыйы» деп тағамда қолданады
Аквариум әдісі арқылы тақырыпқа тапсырмалар пайдалану
Тақырып: Саңырауқұлақтардың жалпы сипаттамасы
Оқушыларға тақырып төңірегінде тапсырма таратылады,тапсырманы топ ішінде отырғызып топпен талқылату. Топ ішінен бір сарапшыны тағайындап басқа топтарға түсіндіреді, қайтадан өз топтарына барып түсінгендерін түсіндіреді.Ортаға шығып шеңбер жасап тапсырмаларын түсіндіреді
Оқушылардың мұндағы мақсаты берілген тапсырманы өздері талқылап, өз ой-пікірлерімен санаса білуі, топпен жұмыс жасауы.
1 топ Қыналар олардың құрылысы
2 топ Қоректенуі және көбею ерекшеліктері.
3 топ Қыналардың көптүрлілігі.
Жаңа тақырыпқа байланысты постер әдісін пайдалану 1 топ Қыналардың табиғаттағы маңызы.
2 топ Қыналардың адам өміріндегі маңызы.
3 топ Қыналардың индикаторлық рөлі.
Сергіту сәті
«Ойлан бірік ,бөліс» арқылы тақырыпты талдау
Тақырыптың мағанасы мен идеясын талдау үшін әр топқа тапсырма беріледі, әр топ өз тапсырмасын орындаған соң екінші топқа ұсынады
Берілген тапсырманы уақытылы орындау, сұрақтарға нақты жауап беру керек.Тапсырмаларын бір –біріне көрсету арқылы ой бөліседі, тақырыптың мағанасын аша отырып өзара топпен талалдайды
1 топ Қыналар пішіндеріне қарай қанша топқа бөлінеді?
2 топ Қыналардың қанша түрі бар?
3 топ Қыналар қандай жолдармен көбейеді?
Эссе жазу арқылы сабақты жинақтайды Топ бойынша тақырыпты жинақтау үшін тақырыпқа қатысты әңгіме құрастыру арқылы тақырыпты жинақтайды Әр топ өзара тақырыпқа қатысты қысқаша шағын әнгіме құрастырады ортаға шығып оқиды
Бағдаршам, бағалау парақшалары
Бағалау парақтарын таратады
Бір бірін бағалауды қадағалау
Топты бағалау ым-ишара
Өзін-өзі бағалау
Рефлексия
2 мин
Оқушылар бүгінгі сабаққа деген ойын стикерге жазып, тақтаға іледі (2 мин)
ББҮ кестесін толтыру
Оқушыларға стикер толтыруды ұсыну.
Үйге тапсырма Қына-ерекше тірі ағзалар 205-беттегі тапсырманы орындау