Лимфа түйіндері ағзадағы лимфа тамырларының бойында орналасып, лимфадағы интигендерді сүзіп тазалайды. Лимфа түйіні бірнеше маңызды қызмет атқарады.Тоқсатлып өтсем: Ең алдымен қан түзуге қатысады,мұнда лимфоциттердің антигенге тәуелді түрленуі жүреді. Дренаждық қызмет атқарады,яғни лимфа тамырлары арқылы сұйықтық тасымалдайды. Егерде осы қызметі бұзылатын болса, тіндерде ісік(лимфэдема) пайда болуы мүмкін. Келесі қызметі барьерлік( қоғаныс) қызметі. Бұл қызмет 2 жолмен жүреді.1-ші жолы макрофагтардың көмегімен фагоцитоз арқылы бөгде заттарды жою. 2-ші жолы арнайы иммунды реакциялардың қатысуымен жүзеге асады. Лимфаның қоры болып табылады. Лимфа түйініне белгілі бір мөлшерде лимфа жиналып отырады ол керек кезде лимфа тамырларына өтіп отырады. Зат амасуға қатысады. Лимфоциттерді түзеді; Резорбциялық(сүзгілік) қызмет атқарады. Яғни белоктарды, майларды, көмірсуларды сонымен қатар бөгде заттарды да( бактерия, вирус, рак клеткаларын, т.б) сүзіп алады. Және оны тасымалдайды. Сонымен қатар поталогиялық қызмет атқарады.
Дамуына тоқталып өтсем: Эмбриогенездің 2-ші айының соңымен 3-ші айдың басында пайда болып, мезинхимадан бастау алып дамиды. Мезинхима жасушалы қан мен лимфа тамырларын қоршай орналасады. Ең алдымен капсула асты синусы, сосын капсуның өзі, әрі қарай капсуладан тараған трабекулалар дами бастайды. Кейін трабекулалардың арасында түйіннің боз затындағы синустар дамиды. Бұл синус басында мезинхима болса, кейін ретикулярлы тінге айналады. Ұрықтық дамудың 16-шы аптасында лимфоидты фолликулдар мен жұмсақ баулар түзіледі. Ретикулярлы талшық қалыптасқаннан кейін В-лимфоциттер кейін Т-лимфоциттер дамиды, біртіндеп макрофагтардың да саны көбейе бастайды. Эмбриогенездің 5-шә айында дефинетивті қан түзетін мүшеге айналады.
Құрылысы: Лимфа түйіндерінің ағзада жалпы саны 1000-ға жуық, дене салмағының 1 пайызын құрайды, орташа мөлшері 0,5-1см, пішіні бүйрек тәрізді болып келеді. Лимфа түйіні паренхиматозды,аймақты мүшелерге жатады. Лимфа түйіндері бірнеше құрылымнан тұрады.Атап айтсақ: Құрамында көптеген коллаген талшығы бар БТҚДТ-ді капсуласында, лимфа сұйығының жылжуына белсенді түрде септігін тигізетін миоциттер болады. Сонымен қатар нерв сабаулары, оның ұштары және Фатер Пачини денешіктері де болады. Қабыну кезінде осы денешіктер ауруды сездіреді. Трабекулалар болады олар капсуладан тарайды да, лимфа түйіні қаңқасын түзеді. Мұның да құрамында миоциттер болады. Капсуламен трабекулалар арасын толтырып жаткан ретикулярлы тін капсуласы, перделері мен ретикулярлы тін лимфа түйінінің стромасын құрайды. Ал лимфа түйінінің паренхимасын лимфоидты жасушалар қалыптастырады. Сонымен қатар лимфа түйінінде шеткі- қыртысты және орталық- милық заты ажыратылады. Ал қыртысты зат пен милық заттың арасында қос қыртысты аймағы(паракартикальді аймақ) орналасады. Және де лимфа сұйықтығы жылжитын лимфа тамырларының жиынтығы- синустар болады.