8. 1) Тура үлестілік ( пропорционалдық) шамалар тәуелділігін қолданамыз:
1 сағат ~ бөлік
х ~ 1 бөлік
х=1: сағат =3 сағ.10мин.
9. 1) Бірінші бригада қандай бөлігін орындайды? 1:30
2)Екінші бригада қандай бөлігін орындайды? 1:20=.
3) Бірігіп істегенде қандай бөлігі орындалады?
бөлік.
4) Бірге істегенде барлық жұмыс неше күнде бітеді?
1: күнде.
10. 1) Бір адам күніне 1:20 бөлігін бітіреді.
2) Бригадамен істесе 1: 4= бөлігі бітеді.
3) Бригада өзі істесе 1 күнде бөлігін бітіреді.
4) Бригада бүкіл жұмысты 1:5 күнде бітіреді.
11. 1) Екі трактор 1 сағатта қандай бөлігін жыртады?
1:8=.
2) Бірінші трактор 1 сағатта қандай бөлігін жыртады?
1:24=.
3) Екінші трактор 1 сағатта қандай бөлігін жыртады?
бөлігін.
4) Екінші трактор неше сағатта жыртып болады?
1:сағатта.
12. 1) Бір сағатта үш құбырдан су қоймасының қандай бөлігі толады?
бөлігі.
2) Қойма неше сағатта толады? 1: сағатта.
3) Сағат сайын бірінші құбыр 1 бөлігін толтырса,
8 сағатта бөлігін толтырады.
4) Сол сияқты: ІІ құбыр бөлігін,
ІІІ құбыр бөлігін толтырады.
13. 1) Үш бригада қосылып 1 күнде жұмыстың қандай бөлігін бітіреді?
бөлігін.
2) Жұмысты неше күнде бітіреді? 1: күнде.
3) Әр бригада жұмыстың қандай бөлігін бітірді? І бригада
бөлігін, ІІ бригада бөлігін,
ІІІ бригада бөлігін.
4) Жұмыстың қандай бөлігін бітірсе, ақшаның да сондай бөлігін алу керек. Сондықтан 1 бригада 1260000·3366000 теңге, ІІ бригада 1260000·= 420000 теңге, ІІІ бригада 1260000· теңге алды.
14. 1) Екеуі 1 сағатта жолдың бөлігін жүріп өтеді.
2) Олар: 1: сағатта кездеседі.
3) Бірінші 1 сағатта бөлігін өтсе,
1,2 сағатта ·1,2=0,6 бөлігін
4) Екіншісі - бөлігін отеді.
15. 1) Сағат сайын олар жолдың бөлігін жүреді.
2) Онда олар: 1: =3,6 сағатта кездеседі.
3) Әр машина жолдың қандай бөлігін жүреді?
1 машина 450·0,6=270км, ІІ машина 450·0,4=180км.
16. 1) Олар қандай жылдамдықпен жақындайды? 1,2+1,8=3,0м/с.
2) Бірінші рет неше секундтан кейін кездеседі? 42:3=14с.
3) Кездескенше әр бала қанша жол жүреді? І бала 1,2 ·14=16,8 м, ІІ бала
1,8 ·14=25,2 м.
4) Екінші бала қарсы бетке тез жетеді де, кейін жүргенде екеуі бірыңғай
Жүріп, бірінші бала қарсы жүргенде ғана кездеседі. Сондықтан бірінші
кездескеннен кейін І балак қарсы бетке қанша уақытта жететінін
анықтайық. Ол әлі 25,2 жүру керек? 25,2:1,2=21 с. Бірінші бала 21
секундтан кейін ғана жүреді.
5)Ол уақыттың ішінді екінші бала 1,8 ·21=37,8 м жүреді.
6) Оның 16,8 метрі қарсы бетке жеткенше, сонда 37,8-16,8=21м.
кейін жүрген болып шығады.
7) Екеуінің де аралығы 221м. Енді кездескенше 21:3=7с өтеді.
8) Сонымен екінші рет 21+7=28 секундта кездеседі.
9) Ол кезде 1 бала шеткі нүктеден ( В-дан) 1,2·7=8,4м ұзап кеткен.
10)Бірінші балаға алдыңғы нүктеге жетуге 42-8,4=33,6м.
бар (А-ға келеді)
11)А-ға жэетуге 33,6:1,2=28с керек.
12)Ол уақытта ІІ бала 1,8·28=50,4 м жол жүреді.
13)Ол жол ІІ балаға В пунктіне жетіп, тағы А-ға қарай 50,4-8,4=42м жүруге жетеді. АВ-42 м еді ғой, демек, ІІ бала да А пунктіне жетті.
14) Үшінші рет А пунктінде кездессе, жүре бастағаннан үшінші кездескенше 14+28+28=70с. уақыт өтеді. Осы уақыттың ішінде бірінші бала А-дан В-ға бір барып келеді. Ал В пунктінен шыққан бала В-дан А-ға, А-дан В-ға, тағы В-дан А-ға келіп үлгіреді., яғни 3 рет жүріп өтеді. Соған сәйкес жүрген жолдары 1,2·70 =84м және 1,8·70=126м болады.
17. 1) А пунктінен шыққан баланы А¹ деп, В пунктінен шыққанын В¹ деп белгілейік. Олар қандай жылдамдықпен жақындайды? 1+5=6м/с.
2) Бірінші рет неше секундта кездеседі? 42: 6=7с.
3) Әрқайсысы қандай жол жүреді? А¹:1·7=7м, В¹: 5·7 =35м.
4) А¹-дің жылдамдығы аз болғандықтан, В¹ А пунктіне барып оралып, А¹-ді соңынан қуа жүреді. В¹ А пунктіне жеткенше 7:5=1,4с кетеді.
6) Екеуі бір бетке қозғаларда, екеуінің аралығы 7+1,4=8,4м болады.
7) Енді В¹ қандай жылдамдықпен жақындайтынын табайық: 5-1=4м/с
8) Неше секундта қуып жетеді? 8,4: 4=2,1с.
9) Екінші рет қашан кездесті? 1,4+2,1=3,5с.
Үшінші рет қашан кездесетінін өздеріңіз анықтаңыздар.
Жауабы: 10,5 секунд.