5-дәріс. Ұлы ғалым Ньютонның және оның ғылыми жолы
жүктеу/скачать 12,34 Mb.
|
Лаплас Пьер Симон (28.03.1749-05.03.1827) (37-сурет) - француз астрономы, физигі және математигі, Париж (1785) және Петербург ҒА (1802) мүшесі. Бомон-ан-Ожада дүниеге келген. Бенедектинецтер мектебінде оқыған. 1771 жылдан бастап – Париждегі Әскери мектептің профессоры, 1790 жылдан бастап – өлшемдер мен салмақтар Палатасының төрағасы болады.
өзгеріс заңын бекітті (барометрлік формула). 1806-1807 жж. капиллярлық теориясын өңдеді, адиабаталық түзетулерімен газдардағы дыбыс жылдамдығына арналған формуланы қорытып шығарды. Математикада «Лаплас операторы», «Лаплас түрлендірулері», «Лаплас интегралы», «Лаплас теоремасы» атауларымен белгілі, Лаплас ықтмалдылықтар теориясын құрушылардың бірі болып табылады. Өлшемдер мен салмақтардың Палатасында төрағасы ретінде өлшемдерге метрлік жүйені енгізді. Франциядағы, нақтырақ айтсақ, Нормаль және Политехникалық мектептерде жоғары білімді қайта ұйымдастыруда белсенді қатысты. Якобинский клубының белсенді мүшесі, Наполеон кезінде ішкі істер министрі, сенаттың мүшесі болды, граф титулын алды. Бір уақытта химиктердің негізгі күштерімен атомистика дамыды. Олардың негізін салушылардың бірі Дальтон 1803 жылы қысқа қатынастар заңын тұжырымдап, 1808 жылы атомистикалық теорияны мазмұндаған «Химиялық философияның жаңа жүйесі» атты еңбегін жарыққа шығарды. Швед химигі Иенс Якоб Берцелиус (1779-1848) атомдық теорияға зор үлес қосты, ол 1826 жылы қазіргі қолданылып жүрген атомдық салмақтар кестесін жарыққа шығарды. Сонымен қатар, ол элементтердің латын атауы бойынша химиялық символдары алғашқы әріптерімен белгілеуді ұсынды. Элементтердің химиялық қасиеттерін есепке ала, атомдық салмақтар негізінде Менделеев XIX ғасырда химияда керемет ашылу жасады – периодикалық заңды және химиялық элементтердің периодикалық кестесін құрды. 1892 – ж. оның әрекет бойынша шараларға және салмақтарға Негізгі палатқа 1893 қайта ұйымдастырған озат кірлердің және салмақтардың Жиналатын орынның ғалым-сақтаушысы, 1893-1907 жж. оның бағдарлаушысы болады. жүктеу/скачать 12,34 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|