510 млн км² Құрлықтың ауданы – 149,1 млн км² (29%)


алмасу), ырғақтылығы, зоналылығы



Pdf көрінісі
бет24/145
Дата07.03.2023
өлшемі1,52 Mb.
#72350
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   145
алмасу), ырғақтылығы, зоналылығы. 
Географиялық қабықтың тұтастығы – оның құрамдас бөліктерінің өзара байланысы мен 
олардың бір-біріне тәуелділігі. 
Зат пен энергия айналымы – географиялық қабықтағы компоненттердің өзара 
байланысының тоқтаусыз жүруі (фотосинтез, дүниежүзілік су айналымы, тау 
жыныстарының үгілуі) 
Ырғақтылық – уақыт аралығы бойынша бір бағытта қайталанып отыратын 
құбылыстардың жиынтығы 
 


Ырғақтылық
заңдылықтары: 
Табиғаттағы құбылыстар 
 
Тәуліктік циклдер
Күн мен түннің ауысуы, температура, абсолюттік және 
салыстырмалы ауа ылғалдығының тәулік ішіндегі өзгерісі, 
фотоситез процесі, түнгі және күндізгі бриз желдері, түнгі және 
күндізгі белсенді тіршілік ететін жануарлар, суық судың түнде 
газдарды сіңіріп, күндіз бөліп шығаруы.
Маусымдық циклдер Жердің Күнді айналуына байланысты болады. Ландшафт 
алмасуы, мұз жүруі, су толысуы, жануарлардың ұйқыға кетуі, 
балық, құс, сүтқоректілердің миграциясы. 
Ғасырішілік циклдер 35-40 жыл сайын ылғалды және салқын жылдардың жылы және 
құрғақ жылдармен алмасуы, күн қарқындылығының 11, 35-40, 
90-100 жыл сайынғы тербелістері.
Ғасырлық тербелістер Көлдер деңгейінің өзгерістері, құрғақшылық, вулканизм, апатты 
сел.
Циклдік
Қайталану мерзімі өзгеріп тұратын құбылыстарды біріктіреді. 
Күн бетіндегі дақтардың 9-14 жылда аумағының өзгеруі, Жерде 
магнит дауылдарының туғызуы, апатты жер сілкінісі, жанартау 
атқылауы, климаттың суынуы мен жылынуы, қуаңшылық, су 
тасқындары.
 
Зоналылығы – табиғат компоненттері мен кешендерінің экватордан полюстерге қарай 
ғаламшар ауқымында өзгеруі
Географиялық қабықтың зоналылық заңдылығын негіздеген – В.В.Докучаев


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   20   21   22   23   24   25   26   27   ...   145




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет