510 млн км² Құрлықтың ауданы – 149,1 млн км² (29%)


тектоника  Тектоника грек тілінен аударғандағы мағынасы – «құрылуы, құраушы»



Pdf көрінісі
бет8/145
Дата07.03.2023
өлшемі1,52 Mb.
#72350
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   145
тектоника 
Тектоника грек тілінен аударғандағы мағынасы – «құрылуы, құраушы» 
Жер қыртысындағы неғұрлым терең жарылыстардың жиынтығы – рифт  
Жер қыртысының тұрақты, қозғалмайтын бөлігі – платформа
Платформаларды әр түрлі шөгінді жыныстар жауып жатқан кішігірім бөлігі – тақта
Литосфералық тақталар жылына қозғалады – 2-5 см
Платформадағы қыртыстың баяу тербелуі нәтижесінде төмен және жоғары көтерілген 
жерлердің ауданы – 2-3 км аспайды 
 


Ежелгі платформалар – Шығыс Еуропа, Сібір, Арабия, Солтүстік Америка, Аустралия 
Жас платформалар  Батыс Еуропа, Батыс Сібір, Тұран
Ежелгі платформалардың негізін құрайтын қатты кристалды жыныстардың жер бетіне 
шығып жатқан бөлігі – қалқан 
Ірі қалқандар – Канада, Балтық, Алдан
Дүниежүзінде тақталар саны – 7 ірі тақта, 10 жуық кіші тақталар бар.
1. Еуразия 
2. Солтүстік Америка 
3. Оңтүстік Америка 
4. Африка 
5. Үнді-Аустралия 
6. Антарктика 
7. Тынық мұхиты
Континенттік дрейф гипотезасының негізін қалаушы неміс ғалымы – А.Вегенер. 
Ежелгі біртұтас материк – Пангея 
Пангея 2 бөлінеді – Лавразия және Гондвана 
Лавразия құрамына – Солтүстік Америка, Еуразия
Гондвана құрамына – Оңтүстік Америка, Африка, Аустралия, Антарктида
Лавразия мен Гондвана аралығында орналасқан мұхит – Тетис мұхиты
 
Жарылған жерлер арқылы аққан магма есебінен мұхит түбінің өсу үдерісі – спрединг 
Құрлықтық және мұхиттық тақталардың соғысуы – субдукция 
Екі құрлықтық тақтаның соғысуы – коллизия 
Литосфералық тақталардың шекаралары қозғалмалы облыстарға – жанартаулар, жер 
сілкіну зоналары, таулы аймақтар, орталық-мұхиттық жоталар, шұңғымалар және 


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   4   5   6   7   8   9   10   11   ...   145




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет