№6 (7856). 2015 Қой жылы, сенбі, 14 ақпан

10

Хантәңірі

g. hantaniri@mail.ru.

2015— Қой жылы,

жексенбі, 18  қаңтар

Поэзия,                 

    менімен                

      егіз бе  едің? 

Өмірдерек

6

Хантәңірі

g. hantaniri@mail.ru.

2015— Қой жылы, сенбі, 14  ақпан

Өлеңге әркімнің- ақ бар таласы...

Қазақстан  Жазушылар  одағының  және  Қазақстан  Журналистер 

одағының  мүшесі,  ақын,  аудармашы,  журналист  Исәділ  Алмат 

Мұратұлы  1976  жылы  20  желтоқсанда  Алматы  қаласында  дүниеге 

келген.

Алматы облысы, Райымбек ауданы, Кеген ауылындағы орыс орта 

мектебінде, аудандық музыка мектебінің домбыра сыныбында оқыған. 

ҚазМУҰ-дың  журналистика  факультетін  бітірген.  Еңбек  жолын 

№2  Кеген  орта  мектебінде  музыка  пәні  мұғалімі  ретінде  бастаған. 

Республикалық  оқушылар  сарайында  қызметкер,  «Алматы  ақшамы» 

газетінде  бөлім  меңгеруші,  жауапты  хатшы,  «Елорда»  баспасында 

әдеби  редактор,  «Қазақ  әдебиеті»  газетінде  бөлім  меңгеруші,  Қазақ-

Британ  университетінің  редакциялық-баспа  орталығының  бас 

менеджері,  «Қазақ радиосы» бағдарламалар бөлімінің шеф-редакторы, 

«әдебиет  айдыны»  газеті  бас  редакторының  бірінші  орынбасары, 

«Қазақ  университеті»  газеті  бас  редакторының  орынбасары,    «Жас  

қазақ  үні» газеті бас редакторының бірінші орынбасары, «Қазақстан» 

ұлттық телеарнасының жүргізуші-редакторы, «Алаш айнасы» газетінде 

мәдениет бөлімінің редакторы қызметтерін атқарған. Қазіргі уақытта 

Қазақ  Ұлттық  аграрлық  университетінің  қоғаммен  байланыс  және 

редакциялық қызмет департаментінің директоры.             

әдеби  аудармамен  айналысады.  Түріктің    Ж.әміре  сынды 

САҒЫНЫШ

Туған жер, қайран ауыл, бағаң асыл – 

Сыпырған ерке ұлдың томағасын.

Әнімнің қайырмасы секілденіп,

Қайта-қайта ойыма ораласың.

Көрінсе көкжиектен сағым қалқып,

Балалық еске түсер жаным шалқып.

Анамның әлдиімен тербетілген,

Келемін көкейдегі әнімді айтып.

Қиялым қанат қақса ғарыштарға,

Арманым қолын созды алыстарға.

Үміттің шамшырағын сөндірмедім,

Ілесіп тоқтау бермес ағыстарға.

Осынау Кеген дейтін кең өлкеде,

Тарихы тым арыда, терең, көне.

Бабалардың рухымен қуаттандық,

Қалып қоймай тасада, көлеңкеде.

Осы жерде, осы елде, осы ауылда,

Басталған Ұлы өмірге сапарым да.

Күллі ауыл тілекші боп қалған еді,

Ерке ұлды бәйгеге  қосарында.

Осында білім алған төл мектебім,

Осында өмір көріп, ержеткенмін.

Осында ең алғашқы махаббаттың,

Нәп-нәзік сезім қылын тербеткемін.

Осы бір құт мекенде, осы өңірде,

Қайқы мен Сарытаудың етегінде.

Бүгінде дос қатары сиреп қапты,

Сырласып, қатар жүрген кеше бірге.

Тұрғанменен алдыдан ақ таң күліп,

Сейілмейді көңілден батпан күдік.

Жүрекке сызат түсті, қанша досты

Мәңгілік сапарына аттандырып...

Есіме алып отырмын бүгін бәрін,

Қандай еді балалық түрің, дәмің?!

Келін боп қай жерде жүр құрбы қыздар,

Байлап кеткен партаға бұрымдарын.

Ұмытылмас балауса, балапан шақ,

Жүретін өрік-мейіз, науат аңсап.

Алайда бәрімізге ұнамайтын,

Апамыз ұйқымыздан оятар сәт.

Үйдегілер сөздерін мың шығындап,

Жөнін айтса — балалар күлкі қылмақ.

Ерлік жасап жүруші ек ара-тұра,

Көрші әжейдің кеппеген құртын ұрлап.

Есейдік біз де өзінше ес кіргендей,

Әркім жолын таңдады ешкімге ермей.

Жаңа күннің қызықтық жылтырына,

Кешегі естеліктер ескіргендей.

Оралмас беймаза кез, балдырған шақ,

Шіркін-ай сол күнгідей мөлдір болсақ!

Ауылдан алысқа ұзап кетсек-тағы,

Сағынамыз көк майса шалғынды аңсап.

Бұл күнде құбылып тұр жегі заман,

Мазасыз күй кешуде мезі қоғам.

Туған ауыл – жүрекке жыр боп тұндың: 

Өмір аман болғанмен, көңіл — алаң...

ҚАЛА КӨРМЕГЕН 

АҒАМА ХАТ

Аман ба ауылдағы ағайындар,

Аман ба атқамінер бағалы ұлдар?!

классиктері  мен  қатар  М.  джевдет,  А.  Тимучин,  О.  Рифат  есімді 

танымал  түрік  шайырлары  мен  А.Пушкин,  с.Есенин,  М.лермонтов, 

И.северянин, И.Анненскии сынды орыс ақындарының шығармаларын 

қазақшалаған.  Орыс  тілінде  жазатын  қазақтың  көрнекті  ақыны  О. 

сүлейменовтің,  с.Мнацаканянның    бірқатар  шығармаларын  ана 

тілінде  сөйлетті.  Ақын  сондай-ақ  балалар  әдебиетіне  де  ден  қойып,  

кішкентай оқырмандарға, жалпы балалар мен жасөспірімдерге арналған 

шығармалар  жазып  жүр.  Ақынның  бірқатар  өлеңдеріне  жазылған 

әндерді бүгінде қазақ ән өнерінің майталмандары орындап жүр.

Өлеңдері  «ХХі  ғасыр  ақындарының  антологиясы»  сынды 

бірнеше  ұжымдық  жинақтарға  енген.  «Отырар  кітапханасының» 

тұңғыш  сериясымен  жарық  көрген  «Жолдар,  жолдар...»  сондай-ақ  

«Көңілалаң»,  «Көкжиекке  сіңген  жол»  жыр  жинақтары  мен  «Мен 

–қазақтың  баласы»  атты  балаларға  арналған  өлеңдер  жинағының 

авторы. 

Халықаралық  «Шабыт»  фестивалінің  дипломанты.  Бірқатар 

республикалық  жыр  мүшайралар  мен  Халықаралық  әдеби 

байқаулардың  жүлдегері.  Қазақ  әдебиеті  мен  журналистикасы 

саласындағы  жетістіктері  үшін  2013  жылы  «Ерен  еңбегі  үшін» 

Мемлекеттік медалімен марапатталған.

МЕН дЕ АУЫлдЫ сАҒЫНдЫМ...

Аман ба аталарым, әжелерім,

Беттерін - әжім басқан, самайын - қар?!

Аман ба бала-шаға – уайымы жоқ,

Аман ба әкім-қара – айыбы көп?!

Қазақтың тілейтіні – жан саулығы,

Болмаса, қу дүниенің қайыры жоқ.

Қоңыр тірлік, қараша үй, қараша ауыл,

Төзіп жүрген кәріне қарашаның.

Қайран әжем, жөнелтіп қара шалын,

Жалғыз ішіп қалды ма қара шәйін?

Қала десе ат тонын ала қашар,

Ауыл жақтан келмей жүр хабар-ошар,

Далада еркін өскен есіл ағам,

Сіздіңше ауыл-жақсы, қала-нашар.

Соқпай кетті, ә ауылға «Ауыл жылы»?!

Азаймады тірліктің ауыр жүгі.

Атқамінер дөкейлер арды ұмытты:

Керек емес ешкімге қауым мұңы.

Жаһандану Рухымды қанап тынған,

Бұл «майданда» тағы да қазақ құрбан.

Мен де жаңа ғасырдың ұрпағымын - 

Болашаққа балконнан қарап тұрған.

Аға, солай өтуде даңғаза күн,

Арасында алқызыл жарнаманың.

Батысқа бет түзеген көшімізді,

Шығысқа  қайтаруға бар ма амалың?

Иманынан барады жұрт тоналып,

(Кетер ме еді шіркін-ай, күрт тазарып!)

«Алдымен ел болуды ойлайық» - деп,

Ашынушы ең ащы су ұрттап алып.

Біздікі сол - бетон үй, кеңсе, қала,

Көресің ғой барлығын келсең, аға.

Мен де ауылды сағындым,

Барам, бірақ - 

Бастық жазда демалыс берсе ғана...

КЕГЕН

Жақсылыққа жаныңды көгендеген,

Керемет қой, қашанда Кеген деген.

Кегенімнің ерекше көркемдігін,

Жырлай алмас еш ақын өлеңменен.

Кетсең егер жолыңнан тайқы басып,

Жете алмассың Кегенге Қайқыны асып.

Айналасын көмкерген көне таулар -

Бұл өлкені көру де жарты бақыт.

«Жерұйық көрем десең – Кегенге кел» –

Құшағын жаяр саған көгерген ел.

Әр тасында тарихтың таңбасы бар,

Өткен күннің өрнегін бедерлеген.

Қасиетті өлке бұл бабам жатқан,

Әр жүрекке өшпейтін алау жаққан,

Он алтының баяғы ойранында,

Азаттықтың байрағын жалаулатқан.

Арулары тарқатып сән бұрымын,

Адалдықтың шырқаған мәңгі жырын.

Жігіттері ойнаған ат үстінде,

Боз биенің сіміріп бал қымызын.

Қарсы алдыңнан соқса да жел-бораны,

Жел-бораны дертіңе ем болады.

Даласы да дархан ғой, кең – қазағы,

Ауасы да таза ғой ең ғажабы!

Жақсылыққа жаныңды көгендеген,

Керемет қой қашанда Кеген деген!

Кегенімнің әсері – арқаланып,

Табысып жүргендігім өлеңменен.

Далалық ем, бүгінде қалалықпын,

Қаланың тірлігіне қадалыппын.

Демейік  ауыл – шалғай, жол алыс тым,

Қайтайық Кеген жақта демалып бір.

Асау көңіл ауылға елеңдеген,

Күнім жоқ сағынышқа бөленбеген.

Қай ауылда болмайын, қай қалада,

Сен артықсың бәрінен Кеген, Кеген...

«ЖАБАЙЫ РОЗА».  

ҚАРА СИЫР...

Кешқұрым мезгіл. Сиырын сауып

Болған соң, көне киімін қағып -

Үйге енді әжей, мал қора жаққа

Бұрылып, көздің қиығын салып.

Шалы отыр төрде - түр-түсі семген,

Жүретін ылғи қырқысып елмен.

Келіні болса - кенже баласын,

Жұбата алмай жүр, ұйықысы келген.

Шүйілтіп қалың қабағын ана,

Күңк етті оған - баланы қара!

–Теледидарды қосыңдар кәне,

Басталып кетті «Жабайы Роза!»

–Бейшара қыздың бағы жанбады...

Деп, кемпір жайды тағы болжады.

Әдеттегідей, бір кезде сөніп,

Ауылдың таңға шамы болмады.

–Тауысып ішіп қалған арақты,

Өкіметке айтып бар жаманатты,

Көсіліп сөйлеп, көсемси бермей,

Бір қарап қайтшы мал қора жақты.

Деді де кемпір, ауыр күрсінді,

Мазалап бір ой жанын біртүрлі.

Шал болса қамсыз шалқайып жатты,

Қарсы алды солай ауыл бұл түнді.

Далада иттер жарыса үріп,

Сала бастады тағыша бүлік.

Тағы да кімдер нені бүлдірді,

Әлдекімдердің тауы шағылып?..

Көрініп күннің сұлбасы жаңа,

Шал ерте тұрды - тұлғасы дара.

...Қорада тұрған қара сиырдың,

Қалыпты ала бұйдасы ғана.

БАЛАПАНДАРЫМ

Сендерсің менің бақытым балапандарым,

Балапандарым — шаттықтың таратар нәрін.

Жүріңдер ылғи күлімдеп қасымда менің,

Өмірдің бірге қарсы алып жаңа таңдарын.

 

Ауырлап кеткен сәттерде төзімнің жүгі,

Өздеріңменен сейілер көңілдің мұңы.

Сендерсің менің сенерім, сүйенішім де,

Сендермен ғана бағалы өмірдің құны.

 

Тағдырдың жолы тым қиын, болыңдар абай,

Қарсы жүзіңдер тайсалмай ағынға қарай.

Тау жақтан ескен самал жел жүздеріңді өбіп,

Аймалап жүрсін күнде ерте жағылған арай!

 

Балалық күннің уайымсыз, зерлі шағында,

Уақыттың өзі жүрекке белгі салуда.

Өсіңдер бойға дарытып даламның исін,

Жақсылық тұнған әлемнің кең құшағында.

 

Күн сайын маған өмірдің таратар нәрін,

Аман жүріңдер кішкентай балапандарым.

Ғажабын ғана көріңдер ғұмырдың мынау,

Батаға ғана жайылсын алақандарың.

Балапандарым!..

Алмат ИсАділ.

Қыс 

қызықтары

7

Хантәңірі

g. hantaniri@mail.ru.

2015— Қой жылы, сенбі, 14  ақпан

Еске  алулар

    Қайнар  ауылының  тұрғыны 

Батықов  Бектұрсынды  мейірімсіз 

ажал 

ортамыздан 

әкетпегенде 

10  ақпан  күні  80  жасқа  толар 

еді.  Әкеміздің  айтқан  әрбір  сөзі 

көңіліміздің  төрінде,  ұмытылмас 

жарқын 

бейнесі 

жүрегіміздің 

түкпірінде  мәңгі  сақталады.  Жан 

әкемізге  деген  сағынышымызды 

сөзбен айтып жеткізу мүмкін емес. 

Кішіпейіл бар жұртқа жайдарлы 

едің,

Әулеттің ақылшысы айбары едің.

Аппақ қардай кіршіксіз пәк көңілің,

Біздерге мейір құшақ жайған едің.

Еске алушылар: ұл-қыздары, күйеубалалары, келіндері, немерелері. 

(қайнар ауылы).

Қақпақ  ауылының  тұрғыны, 

ардақты  да,  асқар  тау  әке  бола 

білген 

тағаЕв 

Бегділданы 

былтырғы ақпанның 11-де сұм ажал 

48  жасында  мезгілсіз  алып  кетті. 

Жайдары мінезімен бізді бұлай орта 

жолда тастап кетеді деп кім ойлаған. 

Аңқылдаған  ақкөңілің  кімді  де 

болса өзіңе баурап алатын,  жарқын 

мінезің  біздің  санамызда  ешқашан 

ұмытылмайды.  Артыңда қалған екі 

ұл, үш қызың және бір немерең сенің 

көрмеген жақсылығыңды көріп, сен 

жетпеген қуаныштарға кенеліп, тек 

жақсылық  көрсін  дейміз.  Жатқан 

жерің  жайлы,  топырағың  торқа 

болсын!

Қуанатын күндерің алда еді,

Тіршілікте қанатың талмап еді.

Жылысай  ауылының  ардақты  азаматтары,  асқар  таудай  әкелеріміз 

жүктеу/скачать 9,06 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: