6 Практикалық жұмыс Алаш зиялыларының ғылыми ой – пікірлері, аудармаларының көркемдік жүйесі
жүктеу/скачать 23,24 Kb.
|
№6 Практикалық сабақ
| М. Жұмабаевтың орыс әдебиетінен жасаған прозалық аудармалары 1923-1927 жылдар аралығында жарияланған. Бұл – ақынның Мәскеудегі Жоғары әдеби-көркем институтында оқыған уақытымен орайласатын жылдар. Ақынның аударғандары – кеңестік кезеңдегі орыс жазушылары М.Горький, Вс.Иванов, Д.Н.МаминСибиряк, П.Дороховтардың прозалық туындылары. Ал қазақ қаламгерінің орыс жазушыларынан аталған авторларға ықылас қою себебіне зер салсақ, Ш.Елеукеновтің: “М.Жұмабаевтың аудармашылық репертуарын талдағанда оның қолына түскенді емес, қазақ тұрмысына қажетті деген шығармаларды іріктеп, белгілі жүйемен тәржімалағанына көз жеткіземіз” [1, 322],деген пікіріне ден қоймақ ләзім.
Мағжан Жұмабаевтың аудармаларына 12 прозалық шығарма және 15 өлең жатады. Прозалық аудармалардың арасында Максим Горький, Всеволод Иванов, Мамин-Сибиряк, П.Дороховтың әңгімелері бар. Поэзиялық аудармаларының үшеуі шығыс əдебиетінен алынған, төртеуі еуропалық əдебиеттен, қалғаны орыс əдебиетінен аударылған өлеңдер. Мағжан Жұмабай еуропалық əдебиеттен тəржімалаған өлеңдері — Гётенің «Айрылдым сенен, жан сəулем», «Орман патшасы» туындылары жəне Гейненің «Екі бетің, сұлу қыз...», «Күннің батуы» өлеңдері. В.А.Жуковский аудармасындағы «Орман патшасы» 8 шумақ болса, Мағжан аудармасында 16 шумақтан тұрады. Оның себебі — аударма барысында Мағжан орысша мəтіннің бір шумағын екі шумаққа келтіріп аударған. Алайда бұл өзгерістен туындының көркемдік болмысына да, құрылымына да ешқандай нұқсан келмейді.[1] Орыс өлеңдерінің аудармасы арасында екеуінің авторы белгісіз, екеуі Лермонтовтікі («Тұтқын», «Сарғайып келген егін толқынданса»), басқалары Кольцов, Мятлов, Дмитриев және Горькийдің авторлығында. Прозалық шығармаларды аудару барысында Мағжанның екі түрлі мәселеге ден қойғанын байқаймыз. Оның бірі шығармашылық ұстанымдары бойынша, яғни әдеби-көркемдік талғам-түсінік тұрғысынан өзімен үндестік тапқан авторлардың шығармаларын аударуы болса, екіншісі — азаматтық ұстанымына, қайраткерлік мақсатына сәйкес келетін туындыларды тәржімалауы. Бірінші топқа Горькийдің «Сұңқар жыры», «Жұртын сүйген жүрек», «Ана», «Темірді жұмсартқан ана», «Хан мен ұлы», Мамин-Сибиряктың «Ақбоз ат», Ивановтың «Сай» әңгімелерін жатқызуға болады. Екінші топқа Ивановтың «Бала», «Өз өмірімнен әңгіме», «Темірбай», «Жолығу» және Дороховтың «Большевик баласы» деген туындылар жатады. жүктеу/скачать 23,24 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|