Сенімділік-адамның қандайда бір сезінетін күйі, бірақ аяқталмаған мақсат: міне менде сенімділік бар ,енді ештеңеге талпынудың қажеті жоқ, Сенімділіктің бірнеше сатысы бар.
Ақиқатты(нағыз)сенімділік жетілуге байланысты және жасқа қарамайды. Көптеген жасы келген адамдар өмір бойы жасқаншақ болып қалады. Осы кезде білімі мен тәжірбиесіаз жас адамдар өзін қалыптастыру қажеттілігін сезінген. Кемелденудің мынадай трактовкасы бар: өзінің сенімсіздігін жеңген және шындыққа тура қарайтын кемелденген адам.
Сенімділіктің дамуына әртүрлі факторлар әсер етеді: өзін-өзі бақылау, эсоционалды ұстамдылық, үй жағдайы, білім түрі мен деңгейі. Адам өзіне сенімді болған сайын, қандай да бір оқиға оны аз толғандырады.
Көптеген адамдарды олардың достарының және әріптестерінің алдында жақсы көрінуі парықсыз емес. Адамдар өзін сыйлағанды және жақсы көргенді қалайды.Олар оны сезген сайын өздеріне сенімді бола бастайды. Егер басқаша болса, онда олар өздеріне деген сенімділіктерін жоғалтады.
Өмір бойы жылжып, өзінен жауапкершілікті алып тастап, басқа адамдарға қатты мұқтаж болатын адамдар да бар. Тәуелсіз болуға талпынатын, аз мұқтаж болатын, анағұрлым салмақты және сенімді адамдар да бар. Олар бақыттың өзі құқық, мақсат немесе адамның жан дүниесі емес екенін, бақыт олардың өздерінде екенін сезінеді.
Қорқыныш-табиғи сезім, одан ұялудың қажеті жоқ. Егер адам қауіпке тіке қаарйтын болса, ол оған қарсы шыға алады, табысқа жетеді, өзіне деген сенімділік артып, ауыр кездері аяқтан тұра алады.
Өзін-өзі тану, сенің адамдардың арасында тұранытыныңды сезіну қабілетін енгізіп, жеке тұлғаның көптеген күрделі аспектісін қозғайды. Адам қоршаған адамдарға көңіл қойған сайын, олармен көп қарым қатынас жасаған сайын, олар рухани дамиды және жеке тұлғаның қарым қатынасының тұтастай жүйесін бекітеді. Біз өзімізді таныған сайын, өзіміздің мүмкіндіктеріміздің шегін түсіне бастаймыз, егер біз сенімділік сезімінің шектен тыс өсуіне мүмкіндік беретін болсақ, онда қоршаған ортаның өзімізге деген суықтығын байқаймыз.
Адамның көңіл күйінің көтерілуі үшін: жақсы түс, дене шынықтыру жаттығулары, табиғатта серуендеу, мұражайларға, концерттерге бару, үнайтын жұмыспен айналысу керек.
Адам өзіне оңды немесес теріс әсер ететін өмірде көптеген адамдармен, оқиғалар мен құбылыстармен кездеседі. Бұл факторлар ең алдымен жеке тұлғаның эмоционалды өрісіне әсерін тигізеді. Өз кезегінде жаңа эмоциялар адамның ішкі жан дүниесін өзгертеді. Мысалы, жағымсыз хабарды естігенде адамда психоэмоцоналды жаңылу болады. Ауру, қайғы, реніш кейде өзінің іс әрекетін сезінбеуге мүмкіндік береді. Осы жағдайда тек жеке жігерлі күш пен болған жағдайды сезіну ғана құтқара алады. Адамның ішкі жан дүниесінің күйі.
Ойлау негізін (позитивті немесе негативті) жеке тұлғаның көзқарасы, өмір құбылысының өнегелі психологиялық нұсқауы, жеке тұлғаның сенімділігі. Бірі бақытты, екіншісі жабырқанғы екі адам бір затқа қарайтын болса, біріншісі заттан жақсыны көреді, екіншісі жаманды көреді. Депрессияда адам әлем мен адамдардан өзінің ішкі жан дүниесінің күйінің бейнесін көреді.Лилиан Гласстың жұмыстарынан мысал. Автор қырыққа жуық жағымсыз адамдарға мысал келтіреді: «көп сөйлейтін», «сенімсіз әлсіз», «көргенсіз», «жағымпаз».
Өзін- өзі бағалаудың төмендігі және сенімсіздік барлық адамдардың зиянды мінез құлықтарын баяндау арқылы өтеді. Зерттеушілер, өзін өзі бағалауы төмен адамдар басқа адамдармен аоа қатынасын бұзады, сонымен қатар араласа алмайды, олардың әлсіздігі осында.
Өзін өзі тану мәдениетінің төмендеуі маңызды негативті құбылысқа тартады, ол өзінің қызығушылығыңды басқа адамдардың қызығушылығына қарама қарсы қою.
Құндылықтар мен бағыттардың қалыптасуында адам өмірдің обьективті жағдайынан еркін емес. Обьективті факторлар, субьективті факторлар.
Э.Кант жеке тұлғаның ішкі қозғалысы мен өзіндік жүзеге асырылуының үш негізгі блогын қарастырады: Когнитивті блок: өзіндік сезіну, өзіндік бақылау, өзіндік бағалау.
Тәртіптік блок: өзіндік дайындық, өзіндік білім алу, өзіндік тәрбие, жеке тұлғаның қалыптасуында өзіндік даму.
Регулятивті блок: когнитивті және тәртіпті блоктар мақсатында ілгері жүреді, олардың негізінде қалыптасады өзіне деген жолда жеке тұлғаның мақсаты мен үмітін көрсетеді.
Бақылау сұрақтары: 1.темперамент дегеніміз?
2.темпермент түрлері
3.мінез құлықтың жеке тұлғаға әсері
4.Э.Кант негізгі блоктары
Әдебиеттер:
1.В.С.Садовская Основы коммуникативной культуры М.2011
2.Е.О.Омар, Ю.А.Сапарова Қарым қатынас мәдениеті Ш,2004
3. Елеусізова С. Қарым-қатынас психологиясы. –А.1996.