2- Ғылыми мақаланың жанрлық ерекшелігі қандай? Ғылыми мақала анықтамасы, оның ерекшеліктері
ҒЫЛЫМИ МАҚАЛА - қандай да бір тақырыпты ашатын, зерттеу нәтижелерін жариялайтын, ғалымдармен не өз саласында мамандармен жазылған, аяқталған әрі логикалық тұтас шығарма.
Халықаралық журналдарға жариялау үшін ғылыми мақала берген кезде, эксперттер зерттеу сонылығын, ойлардың анық әрі логикалық баяндалуын, айғақтылығын, материалдың құрылымдалғандығын әрі сапасын, теориялық әрі практикалық маңызын ескереді.
Ғылымимақаланыңөзінетәнерекшеліктері:
Мамандарға бағытталған академиялық баяндалуы;
Беріліп жатқан ақпараттың дәлділігі;
Дәләлдемелердің сендірерлігі;
Логикалық түрде жазылуы;
Қысқа да нұсқалығы;
Ғылыми әлемге соны зерттеу немесе тәжірибе туралы хабарлау және
баяндалуы;
Ауқымды әдебиеттер тізімі;
Зерттеу тақырыбына сай терминология;
3- Ғылыми мақаланың құрылымы қандай? Кез келген ғылыми мақаланың құрылымы келесілерден тұрады:
Мақаланың толық атауы (Title);
Мақала авторының аты жөні (Author);
Авторлардың адрестері (Contact);
Аннотация аңдатпа (Abstract);
Мақала атауының қысқартылған түрі (Running title );
Кілт сөздер (Keywords );
Кіріспе (Introduction);
Материалдар мен әдістер (Materials and methods);
Нәтижелер (Results) мен олардың талқылануы (Discussion);
Қорытынды (Conclusions) бөлімде - жұмыс қорытындысы
келтіріледі, түйін тұжырымдалады, ұсыныстар беріледі, мүмкін болатын ары қарайғы зерттеулер бағыттары көрсетіледі;
Ризалық білдіру (Acknowledgements);
Сілтемелер (References);
4- Мақаланы ресімдеуге қойылатын талаптар
Ғылыми мақала мазмұны бұрын жарияланбаған және жаңалығы бар авторлық әзірлемелерді, қорытындыларды, ұсынымдарды қамтитын; немесе жалпы тақырыппен байланысты бұрын жарияланған ғылыми мақалаларды қарауға арналған (жүйелі шолу) ғылыми зерттеудің, эксперименттік немесе талдамалық қызметтің өз қорытындыларын және аралық немесе түпкілікті нәтижелерін баяндауды көрсететін журналдың мәлімделген мақсаты мен тақырыптық бағытына сәйкес келуге тиіс.
Ғылыми мақаланың құрылымы атауын, аңдатпаларды, түйінді сөздерді, кіріспені, материалдар мен әдістерді, негізгі бөлікті (нәтижелерді, талқылауды), қорытындыны, қаржыландыру туралы ақпаратты (бар болса), әдебиеттер тізімін қамтуға тиіс.
Рәсімдеуге қойылатын талаптарға сәйкес келмейтін мақалалар қаралмайды. Пайдаланушылар өздерінің байланыс деректері мен профильде көрсетілген басқа ақпараттың өзектілігін сақтауы керек. E-mail нұсқаудың дұрыстығын тексеріңіз, өйткені редакция барлық хат-хабарларды Сізбен электрондық пошта арқылы жүргізеді.
Мақалалар қазақ, орыс және ағылшын тілдерінде қабылданады. Библиографияны қоса алғанда, мақаланың көлемі кемінде 6 және 10 беттен аспауы керек.
. Берілген қолжазба:
- академиялық және ғылыми құндылық;
- белгілі бір маңыздылығы мен өзіндік ерекшелігі, сондай-ақ практикалық маңызы бар;
-осы тақырып бойынша бұрынғы зерттеулерге үлес қосу;
-мұқият вычитана және редакцияланған болса.
Мақаланы ресімдеуге қойылатын техникалық талаптар:
- формат-Microsoft Word, формула редакторындағы формулалар (Microsoft Equation).
- қаріп-Times New Roman;
– қаріп өлшемі-14;
- жоларалық интервал-дара;
- барлық өрістердің ені-2 см;
- азат жол-1 см.
Журналда аяқталған эксперименттік зерттеу туралы түпкілікті есеп болып табылатын түпнұсқа ғылыми мақалалар ұсынылуы мүмкін.
Мақаланы рәсімдеу тәртібі
Автор мынаны көрсетеді:
- ӘОЖ - бүкіл әлемде ғылым, әдебиет және өнер туындыларын, мерзімді басылымдарды, құжаттардың қилы түрлерін және картотекаларды ұйымдастыруды жүйелеуде қолданылатын әмбебап ондық жіктеуі негізінде. Бұл қолжазбаның сол жақ жоғарғы бұрышында көрсетіледі.
- ҒТАМР - Электронды каталогтағы құжаттарды жүйелеу үшін қолданылатын ғылыми-техникалық ақпараттың мемлекеттік рубрикаторы негізінде. Тақырыбы бойынша ҒТАМР http://grnti.ru/ немесе http://lib.gup.kz. сайтынан табуға болады. Бұл қолжазбаның сол жақ жоғарғы бұрышында көрсетіледі.
ӘОЖ және ҒТАМР басқа JEL (JEL Сlassification) классификациясы бойынша кодтарын көрсетуге болады. Автор көрсеткен кодтар зерттеу аймағын нақты көрсетуі керек. Егер зерттеуге қатысты болса, автор екі немесе үш саланың JEL классификациясы кодтарын қолдана алады. JEL классификациясы бойынша кодтарды мына сілтеме бойынша табуға болады: http://nfmte.com/assets/docs/jel.doc.
JEL кодтары кілт сөздерден кейін көрсетіледі.
DOI (ДОИ) (бұдан әрі - DOI (ДОИ) журналдың мазмұнын және интернеттегі сілтемелерді бірегей және тұрақты онлайн сәйкестендіруге арналған объектінің сандық сәйкестендіргіші болып табылатын және International DOI Foundation (Интернэйшенел ДОИ Фаундэйшен) тіркеу агенттігі береді.
Кілт сөздер үш тілде беріледі (қазақ, орыс, ағылшын тілдерінде – кey words, ключевые слова, кілт сөздер).
Автор (авторлар)
Мақала атауының алдында жоғарғы оң жақ бұрышында автордың (авторлардың) аты-жөні көрсетіледі. Автордың аты-жөні жазылғаннан кейін мыналар жазылуы керек: ғылыми дәрежесі мен ғылыми атағы, жұмыс орны, қаласы, елдің атауы. Ұйымның немесе мекеменің атауы атау септігінде көрсетіледі, бұл ретте атауы қысқартусыз толық болуы тиіс.
Егер бірнеше авторлар болса, олардың өздері мақаланың атауында оларды атап өту тәртібі туралы шешім қабылдайды (ұсынылған нұсқа зерттеуге қосқан үлесіне байланысты). Авторлардың тізіміне тек зерттеуге қатысқан және оның мазмұны үшін толық жауап беруге келіскен адамдар ғана кіреді. Барлық авторлардың электрондық мекен-жайларын көрсету. Сондай-ақ негізгі авторды (хат-хабар авторын) көрсету қажет. Авторлар саны 4-тен аспауы қажет.
Мақала атауы
Мақала атауы зерттеу тақырыбын және оның мазмұнын толық көрсетуі керек. Ол қысқа және нақты болуы керек (10 сөзден аспайды). Сонымен қатар, ол оқырман назарына тартымды болуы және ғылыми стильді қолдана отырып жазылуы тиіс. Зерттеу нысанын көрсету немесе оны қос нүкте немесе жақшаның көмегімен нақтылау орынды. Жалпы қабылданған және белгілі қысқартуларды қоспағанда, қысқартуларды пайдалану ұсынылмайды.
Мақала құрылымы
Қолжазбадағы Материал "жалпыдан нақтыға"қағидаты бойынша құрылуы тиіс. Мақала халықаралық стандарттарға сәйкес келетін келесі бөлімдерден тұруы керек (бұл қосымша бөлімдердің болуын жоққа шығармайды):
Аннотация
Аннотация ақпараттық және құрылымдалған болуы керек. Аннотацияда мақалада не істелгенін (қаралды, анықталды, анықталды, көрсетілді, талданды және т. б.) көрсетеді және оның мөлшері сақталуы (22-25 жол немесе 150 сөзден кем емес, 300 сөзден артық емес) қажет.
Аннотацияда зерттеудің мәні мен қолданылған әдістері баяндалады, ең маңызды нәтижелер мен олардың маңыздылығы жинақталады.
Аннотация қолжазбаның негізгі тілінде жазылады (мақаланың басында), мақаланың соңында, әдебиеттер тізімінен кейін қазақ және/немесе орыс және/немесе ағылшын тілдерінде аннотация болуы керек (қолжазбаның негізгі тіліне байланысты).
Түйінді сөздер (үш тілде)
Кілт сөздердің саны кемінде 10 болуы керек. Сөйлемдер болмауы керек, тек сөздер немесе сөздер тобы. Егер зерттеу нысаны құжаттың атауында (елді, аймақты қоса) айтылмаса, оны кілт сөздер тізіміне қосу керек.
Кіріспе (26-32 жол немесе 200 сөзден кем емес)
Кіріспеде ғылыми мәселелер, өзектілігі, мақсаты, міндеттері, зерттеу материалдары мен әдістері негізделіп, түсіндірілуі тиіс. Мақсат негізгі нәтижелерді қысқаша және нақты түрде сипаттайды, оған қол жеткізу осы зерттеудің мақсаты болып табылады. Мақсат қолжазбаның атауын көшірмеуі керек. Зерттеу әдістері қысқаша және нақты түрде сипатталады. Зерттеу әдістемесі жабдықтар мен материалдардың шығу тегі, деректерді статистикалық өңдеу әдістері және репродуктивтілікті қамтамасыз етудің басқа тәсілдері көрсетіле отырып сипатталады. Егер ұсынылған әдістер мен процедуралар басқа жұмыстарда қолданылса, автор бастапқы дереккөздерге сілтеме жасауы керек. Теориялар, перспективалар, формулалар, теңдеулер ұсынылуы керек. Егер мақалада белгілі статистикалық процедуралар қолданылса, автор олардың мәнін сипаттамауы керек, оларды көрсеткен жөн.
Автор осы зерттеу жүргізілген мәселені нақтылауы керек. Кіріспе ұзақ болмауы керек, автор кестелер мен сандарды пайдаланудан аулақ болу керек.
Әдебиетке шолу (20-22 жол немесе 150 сөзден кем емес)
Автор мәселенің мәнін сипаттайтын және/немесе оны шешу үшін алдыңғы зерттеулер туралы түсінік беретін тиісті жұмыстарды (мақалалар, монографиялар, баяндамалар, тезистер және т.б.) талдау мен жалпылауды сипаттауы керек. Әдебиеттерді шолу зерттеу мақсатына сәйкес келуі керек және зерттеу гипотезасын тестілеу үшін аналитикалық базаны сыни талдау нәтижелерін ұсынуы керек.
Әдеби шолу соңғы бес жыл ішінде web of science немесе Scopus деректер базасынан индекстелетін журналдарда және Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігінің Білім және ғылым саласындағы сапаны қамтамасыз ету Комитеті ұсынған журналдарда жарияланған жұмыстарды қамтуға тиіс.
Әдебиеттерді шолуды шешілмеген мәселелерді баяндаумен, алдыңғы зерттеулердің нәтижелері мен нәтижелеріндегі қайшылықтарды анықтаумен, осы саладағы зерттеулерді жалғастыру қажеттілігін негіздеумен және осы зерттеудің нақты тақырыбын (бағытын) таңдаумен аяқтау ұсынылады.
Негізгі бөлім (талдау, нәтижелер және талқылау)
Зерттеу барысында алынған эмпирикалық немесе теориялық деректерді қамтиды. Суреттерді, кестелерді пайдалану ұсынылады (жиынтығында 5-тен аспайды).
Қорытынды (15 жол немесе 100 сөзден кем емес).
Бұл бөлімде мақаланың негізгі идеялары баяндалады, алынған нәтижелер мен олардың жаңалығы тұжырымдалады. Ұсыныстар, қорытындылар мен ұсынымдар зерттеудің қойылған мақсаттары мен міндеттеріне қол жеткізілгенін растауы тиіс. Алынған нәтижелерді іс жүзінде пайдалану мүмкіндігін белгілеу және одан әрі ғылыми зерттеулер жүргізу үшін бағыттар ұсыну қажет.
Белгіленген бөлімдердің атауын (абзацтағы мәтін) қалың қаріппен белгілеңіз (кіріспе, әдебиетке шолу, негізгі бөлім, қорытындылар).
Мақала мәтінінде дереккөздерге сілтеме жасау міндетті. Пайдаланылған әдебиеттерге сілтемелер тік жақшада басылады.
Әдебиеттер тізімі мәтін бойынша сілтемелер ретімен және МЕМСТ 7.1–2003 "Библиографиялық жазба. Библиографиялық сипаттама. Құрастырудың жалпы талаптары мен ережелері" (Стандарттау, метрология және сертификаттау жөніндегі Мемлекетаралық Кеңес қабылдаған (2003 жылғы 2 шілдедегі № 12 хаттама).
Әдебиеттер тізімінің атауында стандартты "әдебиеттер тізімі", "Әдебиеттер тізімі", "References" тақырыпшалары болуы тиіс (6-дан 15-ке дейін дереккөздер, мүмкіндігінше қазақстандық және шетелдік авторлардың журналдарынан кітаптар, брошюралар, мақалалар).
Орыс және қазақ тілдеріндегі мақалалардағы әдебиет көздері түпнұсқа тілінде ұсынылуы қажет. Осыдан кейін сіз транслитерациямен екінші әдебиеттер тізімін (References) беруіңіз керек. Ағылшын тілінде жазылған мақалада орыс және қазақ тілдеріндегі дереккөздер транслитерациямен берілген. Ол үшін сайтты пайдалануға болады: http://translit.net.
Қазақ және ағылшын тілдеріндегі мақалалардың кәсіби аудармасы болуы керек (интернеттен автоматты аударуға тыйым салынады).
Әдебиет көзі: автор (лар), дереккөздің толық атауы - Жарияланған орны: баспа, Шығарылған жылы. - беттер саны (төмендегі үлгі)
МЫСАЛЫ:
Список литературы (Әдебиеттер тізімі)
Лаврушин О.И. Банковское дело: современная система кредитования: учеб. пос./ О.И.Лаврушин, О.Н. Афанасьева- 7-е изд.- М.: КНОРУС, 2013.- 360 с.
Указ Президента Республики Казахстан от 30 мая 2013 года № 577 «О Концепции по переходу Республики Казахстан к «зеленой экономике» //https://online.zakon.kz/Document/?docid=31399596#pos=0;167
3, Регионы Казахстана (2018). Комитет статистики Министерства национальной экономики Республики Казахстан. Астана: 30 с. http://stat.gov.kz/faces/wcnav_externalId/publicationsCompilations?_afrLoop=9713740891393549#%40%3F_afrLoop%3D9713740891393549%26_adf.ctrl-state%3Dl9favud3d_54
Hong, C.Y., Lee, Y.C., Tsai, M.C. and Tsai, Y.C., 2018. Agricultural Sector Input Technical Coefficients, Demand Changes and CO2 Emissions after the Financial Crisis: Environmental Input-Output Growth Factor Model Approach. International Journal of Energy Economics and Policy, 8(6), pp.339-345.
Шумакова О.В. Теоретические аспекты устойчивого развития сельских территорий в современной науке// Современные проблемы науки и образования. -2013. -№6. –С.1-8
Marshall A.(1980). The principles of Economics (Macmillan and Co., Ltd.). London: Macmillan and Co., Ltd. econlib.org. Retrieved from http//www.econlib.ord/library/ Marshall/marP.html.
Қазақстан Республикасының агроөнеркәсіптік кешенін дамытудың 2017 – 2021 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасы. Қазақстан Республикасы Президентінің 2017 жылғы 14 ақпандағы № 420 Жарлығы. // http://adilet.zan.kz/kaz/docs/P1600000894
References
Lavrushin O.I. Bankovskoe delo: sovremennaja sistema kreditovanija: ucheb. pos. [Banking: the modern system of lending: training manual]/ O.I.Lavrushin, O.N. Afanas'eva- 7-e izd.- M.: KNORUS, 2013.- 360 s. [in Russian]
Ukaz Prezidenta Respubliki Kazahstan ot 30 maja 2013 goda № 577 «O Koncepcii po perehodu Respubliki Kazahstan k «zelenoj jekonomike» [Decree of the President of the Republic of Kazakhstan dated may 30, 2013 No. 577 "on the Concept of transition of the Republic of Kazakhstan to the" green economy»] //https://online.zakon.kz/Document/?docid= 31399596#pos=0;167 [in Russian]
3, Regiony Kazahstana (2018). Komitet statistiki Ministerstva nacional'noj jekonomiki Respubliki Kazahstan. [Regions Of Kazakhstan (2018). Statistics Committee of the Ministry of national economy of the Republic of Kazakhstan] Astana: 30 s. http://stat.gov.kz/faces/wcnav_externalId/publicationsCompilations?_afrLoop=9713740891393549#%40%3F_afrLoop%3D9713740891393549%26_adf.ctrl-state%3Dl9favud3d_54 [in Russian]
Hong, C.Y., Lee, Y.C., Tsai, M.C. and Tsai, Y.C., 2018. Agricultural Sector Input Technical Coefficients, Demand Changes and CO2 Emissions after the Financial Crisis: Environmental Input-Output Growth Factor Model Approach. International Journal of Energy Economics and Policy, 8(6), pp.339-345.
Shumakova O.V. Teoreticheskie aspekty ustojchivogo razvitija sel'skih territorij v sovremennoj nauke [Theoretical aspects of sustainable development of rural areas in modern science]// Sovremennye problemy nauki i obrazovanija. -2013. -№6. –S.1-8 [in Russian]
Marshall A. (1980). The principles of Economics (Macmillan and Co., Ltd.). London: Macmillan and Co., Ltd. econlib.org. Retrieved from http//www.econlib.ord/library/ Marshall/marP.html.
Agroonerkasіptіk keshendі zhane auyldyk aumaktardy damytudy memlekettіk retteu turaly Kazakstan Respublikasynyn 2005 zhylgy 8 shіldedegі N 66 Zany [Law of the Republic of Kazakhstan dated July 8, 2005 No. 66 About State Regulation of Agribusiness Development and Rural Areas Development]// http://adilet.zan.kz/kaz/docs/Z050000066 [in Kazakh]
Редакцияның мақаланы қарау мерзімі үш айдан алты айға дейін болады. Редакцияның оның түпкілікті нұсқасын алған күні баптың тапсырылған күні болып есептеледі
Мақалада мыналар қолдануға жол берілмейді:
- негізгі мәтіндегі қалың, курсив және астын сызылған шрифт;
- автоматты және мәжбүрлеп көшіру, жолдарды, беттерді мәжбүрлеп бұзу белгілері;
- фотосуреттер;
- түсті элементтер.
Мақалада жиынтықта Word-та орындалған 5-тен аспайтын кестелер мен суреттерге (Word, топтастыру) жол беріледі. Дереккөздерге сілтемелер шаршы жақшада беріледі.
Егер қолжазба талаптарға сәйкес келмесе, ол қайта қарау үшін қайтарылады. Редакцияның оның соңғы нұсқасын алған күні мақаланың тапсырылған күні болып саналады.
МАҚАЛА ТӨЛЕМІ РЕДАКЦИЯДАН ХАБАРЛАМА ҚАБЫЛДАНҒАННАН КЕЙІН ЖАСАЛАДЫ.
Мақалаға қоса беріледі:
- Авторлар туралы мәліметтер (3 тілде): т.а. ә., елдің атауы, үлестестігі (ұйымның атауы), лауазымы, дәрежесі, атағы, қызметтік және ұялы телефондары, барлық жарияланым авторлары үшін е-mail (оның ішінде негізгі авторды көрсете отырып).
Автор туралы мәлімет
Тегі, аты, әкесінің аты қазақша-орысша және ақылшын тілдерінде (толық)
Қызметі, ғылыми дәрежесі, атағы (үш тілде)
Ұйым (үш тілде)
Мекен-жай
Ел (үш тілде)
Телефон: жұмыс және ұялы
E-mail
Мақала атауы (үш тілде)
Қосымша ақпарат
Мақаланың соңғы нұсқасы қоса берілген барлық құжаттармен (мақала, авторлар туралы мәліметтер) бірге берілуі тиіс.
Барлық мақалаларды рецензенттер сараптауға тиіс. Қажет болған жағдайда мақала авторға пысықтауға жіберіледі немесе қабылданбайды. Редакциялық алқа құрылымы мен ресімделуі бойынша осы талаптарға сәйкес келмеген кезде оны баспасөзден бас тартуға және авторлармен хат жазыспауға құқылы.
Мақаланың мазмұны мен дизайны үшін мақала авторы жауапты.