9 арман пв баспасы


VII Ад рон дық кол лай дер



Pdf көрінісі
бет278/300
Дата18.10.2023
өлшемі8,74 Mb.
#118494
түріКнига
1   ...   274   275   276   277   278   279   280   281   ...   300
Байланысты:
9 сынып физика

VII Ад рон дық кол лай дер
«Үл­кен­жа­ры­лыс­тың»­та­би­ға­тын­тү­сі­ну­үшін­
ға­лым­дар­ пла­не­та­мыз­да­ғы­ ең­ үл­кен­ эле­мен­тар­
бөл­шек­тер­дің­ үдет­кі­ші­ –­ үл­кен­ ад­рон­дық­ кол­
лай­дер­де­ экс­пе­ри­мент­ жүр­гі­зе­ді­
(232-су­рет)

Үдет­кіш­са­қи­на­сы­ның­ұзын­ды­ғы­27­ки­ло­ме­тр­ді­
құ­рай­ды.­ Ол­ үдет­кіш­те­ 2008­ жыл­дан­ бас­тап­
жылдам­ бөл­шек­тер­дің­ өзара­ әре­кет­те­суі­ бо­­
йынша­экс­пе­ри­ме­нт­тер­жүр­гі­зі­ле­ді.­Кол­лай­дер­де­
Үл­кен­жа­ры­лыс­ке­зін­де­гі­энер­гия­мә­ні­не­жа­қын,­
бірақ­одан­кем­тү­се­тін,­энер­гия­сы­бар­про­тон­дар,­
ней­­трон­дар­ жә­не­ бас­қа­ да­ бөл­шек­тер­ соқ­ты­ғы­
са­ды­
(233-сурет)
.­ Де­мек­ жа­ры­лыс­ ке­зін­де­ не­
бол­ға­нын­ жә­не­ бо­ла­шақ­та­ не­ бо­ла­ты­нын­ тек­
қа­на­тео­рия­жү­зін­де­бол­жау­ға­бо­ла­ды.­­
232-су­рет.
­Ад­рон­дық­кол­лай­дер
233-су­рет.­
Эле­мен­тар­бөл­шек-
тер­дің­соқ­ты­ғы­суы
2-тапсырма
234­жә­не­235­су­рет­те­рді­қа­раңдар.­ ат­атомы­(молекуласы)­
қандай­ бөл­шек­тер­ден­ тұрады?­ Олар­ қандай­ бөлшектер­
арқылы­өзара­әрекеттеседі?­Атом­моделін­бейнелеңдер.
АРМАН
-
ПВ
 
баспасы
Все
учебники
Казахстана
на
OKULYK.KZ
*
Книга
предоставлена
исключительно
в
образовательных
целях
согласно
Приказа
Министра
образования
и
науки
Республики
Казахстан
от
17 
мая
2019 
года

217


243
Күшті
Әлсіз
Электромаг­ниттік
Гравита­циялық
Элементар­бөлшектер
Гравитон
Бозондар
Фотон
Глюондар
Лептондар
Кварктер
Электр­әлсіз
Адрондар
Бөлшектер­–­«әрекет­­тесу­
лерді­тасымалдаушылар»
Бөлшектер­–­«әрекет­
тесу­көздері»
2.3­МэВ/с
2
0.511­МэV/с
2
2.2­э /с
2
0.17­ э /с
2
15.5­ э /с
2
4.8­МэВ/с
2
95­МэВ/с
2
105.7­МэВ/с
2
1.275­ГэВ/с
2
173.07­ГэВ/с
2
126­ГэВ/с
2
4.18­ГэВ/с
2
1.777­ГэВ/с
2
91.2­ГэВ/с
2
80.4­ГэВ/с
2
жоғары
глюон
Хиггс­
бозоны
фотон
z­бозоны
w­бозон
төменгі
электрон
электрондық­
нейтрино
мюондық­
нейтрино
тау
­
­нейтрино
масса
­
заряд
спин
шынайы
сұлулық
тау
таңыр­
қарлық
ғажап
мюон
3
3
3
3
3
3
u
d
e
e
c
s
t
g
H
z
w
b
Кв
арк
тер
епт
ондар
Ко
либр
лік­бо
зондар
234-сурет.
­ ат­пен­өріс­тің­­
бөл­шек­те­рі
235-су­рет.
­Эле­мен­тар­бөл­шек­тер­дің­­
стан­дарт­ты­мо­де­лі
Ба қы лау сұ рақ та ры
1. Қан дай бөл шек тер ді эле мен тар бөлшектер деп атай ды?
2. Бөл шек пен ан ти бөл шек тің ұқ сас ты ғы мен ай ыр ма шы лығы не де?
3. Бөл шек пен ан ти бөл шек тің өза ра әре кет тесуі ке зін де не орын ала ды? 
4. Бар лық эле мен тар бөл шек тер қан дай не гіз гі қа си ет тер ге ие? 
5. Нук лон дар құ ра мы қан дай? 
6. Ғалам да муы ның не гіз гі дең гей ле рін атаң дар.
Шы ғар ма шы лық тап сыр ма
Тақырыптардың біріне хабарлама дайындаңдар:
1. Үл кен ад рон дық кол лай дер жұ мы сы.
2. Эле мен тар бөл шек тер дің жік те луі.


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   274   275   276   277   278   279   280   281   ...   300




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет