9 арман пв баспасы



Pdf көрінісі
бет80/300
Дата18.10.2023
өлшемі8,74 Mb.
#118494
түріКнига
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   300
Байланысты:
9 сынып физика

§ 11. Күн жүй есіндегі пла не тала рдың қоз ға лы с заңдары 
I Ко пер ник тің ге ли оцентр лік жүй есі
жә не оның әлем дік ма ңы зы.
Пла не талар дың кө рі не рлік қоз ға лы сы
XV­ ға­сыр­ға­ дей­ін­ әлемнің­ құрылымы­ туралы­
Клав­дий­ Пто­ле­мей­дің­ әлем­нің­ ор­та­сын­да­ Жер­ ор­
на­лас­қан­ деп­ тұжырымдаған­
әлем­нің­ гео ентр­лік­
жү­йе­сі­
көз­қа­ра­сы­ба­сым­бол­ды.­Оған­сүйеніп­пла­
не­талар­ға­де­­йін­гі­қа­шық­тық­ты­анық­тау­және­олар­
дың­ Жер­ден­ тұ­зақ­ тәріз­ді­ кө­рі­нерлік­ қоз­ға­лы­сын­
есеп­теу­­мүм­кін­емес­еді.­Ни­ко­лай­Ко­пер­ник­әлем­нің­
ге­ли­оцентр­лік­ жүй­есін­ ұсынып,­ әлем­нің­ ор­та­сы­на­
Күн­ді­ ор­на­лас­тыр­ды.­ Пла­не­талар­дың­ тұ­зақ­ тәріз­ді­
қоз­ға­лы­сын­ ол­ ба­қы­лау­дың­ қоз­ға­лыс­та­ғы­ Жер­ден­
жүретінімен­бай­ла­ныс­тыр­ды.­Жер­ор­би­та­сы­ның­ра­
диусы­Марс,­Юпи­тер­және­Са­турн­ор­би­тала­ры­ның­
ра­диусы­нан­кі­ші,­сондықтан­сырт­қы­пла­не­талар­ды­
«озып­ке­тіп»,­біз­Жер­ден­олар­дың­ке­рі­ба­ғыт­та­ғы­тұ­
зақ­тәріз­дес­қоз­ға­лы­сын­кө­ре­міз­
(80-су­рет)

Коперник­Күн­мен­планеталардың­салыстырмалы­
ара­қашықтығын­анықтап,­олардың­айналу­перио­дын­
есептеп­ шығарды.­ Ко­пер­ник­ пла­не­талар­ дөң­ге­лек­
ор­би­та­бойы­мен­бірқалыпты­қоз­ға­ла­ды­деп­бол­жа­ды,­сон­дық­тан­оның­есеп­теу­ле­
рі­ Птолемейдікінен­ дәл­ бол­ма­ды.­ Ко­пер­ник­тің­ жұ­мы­сын­ кей­ін­нен­­ не­міс­ ға­лы­мы­
Ио­ганн­Кеп­лер­жал­ғас­тыр­ды.­Ол­Марс­қоз­ға­лы­сын­ба­қы­лаған­да­т­аст­ро­но­мы­Ти­хо­
Бра­ге­нің­еңбектері­мен­Ко­пер­ник­тің­ге­ли­оцентр­лік­жүй­есі­не­гі­зін­де­пла­не­талар­дың­
қоз­ға­лыс­за­ңын­аш­ты.
II Кеп лер дің бі рін ші за ңы 
Зерт­теу­лер­нәти­же­сін­де­пла­не­талар­дың­ор­би­тала­ры­эл­липс­пі­шін­ді­бо­ла­
ты­ны­анық­тал­ды­
(81-су­рет)
.
Планетаның­
көрінерлік­
қозғалысы
Планета­
орбитасы
Жер­­
орбитасы
12
11
10
3
7
5
1
1
3
5
7
12 11 10
Күн
4
5
6
7
8
9
3
2
1
12
11
10


Достарыңызбен бөлісу:
1   ...   76   77   78   79   80   81   82   83   ...   300




©emirsaba.org 2024
әкімшілігінің қараңыз

    Басты бет