|
§ 22. Ме ха ни ка лық жұ мыс жә не энер гияБайланысты: 9 сынып физика§ 22. Ме ха ни ка лық жұ мыс жә не энер гия
I Күш жұ мы сын есеп теу фор му ла сы
Денеорынауыстыруғақатыстыеркінбағыт
талған
F
күштіңәсеріненгоризонтальқозғалады
делік
(131-сурет)
.
F
күштібіріорынауыстыру
бағытына параллель, екіншісі перпендикуляр
болатынекіқұраушығажіктейік.Күштіңпарал
лельқұраушысықозғалысжылдамдығынөзгерте
алатын үдеуді тудырады, демек, жұмыс жаса
лады:
A
F
s
II
=
⋅
немесе
A
F s
=
⋅ ⋅
cos
.
(1)
Күштің перпендикуляр құраушысы жұмыс
жасамайды, себебі дене оның әсер ету бағы
тыменқозғалмайды.
Демек,орынауыстырувекторынақандайда
бір бұрышпен бағытталған күштің жұмысы
күштің орын ауыстыру векторына параллел
құраушысыныңжұмысыменанықталады.
II Жұ мыс ты гра фик бой ын ша анық тау
(1) формула негізінде түзу сызықты қозға
латынденегетүсірілгенкүштіңжұмысын:
1) массасыныңжәнебастапқыжылдамдығының
мәні белгілі дене үдеуінің уақытқа
(132, а)
сурет)
;
2) денемассасыныңмәнібелгіліболғанда,дене
жылдамдығыныңуақытқа
(132,ә)сурет)
;
3) дененің орын ауыстыруының уақытқа
(132,б)сурет)
;
4) қозғалыс жылдамдығының немесе жүрілген
жолдың мәні белгілі болғанда, күштің
уақытқатәуелділікграфиктеріарқылыанық
тауғаболады
(132,в)сурет)
.
132 г) суретте – s (күш жүрілген жол)
диаграммасы берілген. Дене жүріп өткен жол
мен күшті анықтайтын фигураның ауданы сан
дық мәні бойынша атқарылған механикалық
жұмысқатеңекеніндәлелдеуқиынемес.
Достарыңызбен бөлісу: |
|
|