|
Байланысты: 9 сынып физика§ 11. Күн жүй есіндегі пла не тала рдың қоз ға лы с заңдары
I Ко пер ник тің ге ли оцентр лік жүй есі
жә не оның әлем дік ма ңы зы.
Пла не талар дың кө рі не рлік қоз ға лы сы
XV ғасырға дейін әлемнің құрылымы туралы
Клавдий Птолемейдің әлемнің ортасында Жер ор
наласқан деп тұжырымдаған
әлемнің гео ентрлік
жүйесі
көзқарасыбасымболды.Оғансүйеніппла
неталарғадейінгіқашықтықтыанықтаужәнеолар
дың Жерден тұзақ тәрізді көрінерлік қозғалысын
есептеумүмкінемеседі.НиколайКоперникәлемнің
гелиоцентрлік жүйесін ұсынып, әлемнің ортасына
Күнді орналастырды. Планеталардың тұзақ тәрізді
қозғалысын ол бақылаудың қозғалыстағы Жерден
жүретініменбайланыстырды.Жерорбитасыныңра
диусыМарс,ЮпитержәнеСатурнорбиталарының
радиусынанкіші,сондықтансыртқыпланеталарды
«озыпкетіп»,бізЖерденолардыңкерібағыттағытұ
зақтәріздесқозғалысынкөреміз
(80-сурет)
.
КоперникКүнменпланеталардыңсалыстырмалы
арақашықтығынанықтап,олардыңайналупериодын
есептеп шығарды. Коперник планеталар дөңгелек
орбитабойыменбірқалыптықозғаладыдепболжады,сондықтаноныңесептеуле
рі Птолемейдікінен дәл болмады. Коперниктің жұмысын кейіннен неміс ғалымы
ИоганнКеплержалғастырды.ОлМарсқозғалысынбақылағандатастрономыТихо
БрагеніңеңбектеріменКоперниктіңгелиоцентрлікжүйесінегізіндепланеталардың
қозғалысзаңынашты.
II Кеп лер дің бі рін ші за ңы
Зерттеулернәтижесіндепланеталардыңорбиталарыэллипспішіндібола
тыныанықталды
(81-сурет)
.
Планетаның
көрінерлік
қозғалысы
Планета
орбитасы
Жер
орбитасы
12
11
10
3
7
5
1
1
3
5
7
12 11 10
Күн
4
5
6
7
8
9
3
2
1
12
11
10
Достарыңызбен бөлісу: |
|
|
