9-дәріс. Дене тәрбиесі процесінде үйрету, тәрбиелеу, дамыту

Идеялар банкі. Бұл әдіс ой майданы деп аталады. Топтың алдына бір міндет қойылады, осы міндетті шешу үшін топ мүмкіндігінше жаңа, тың ұсыныстар айту керек. Барлық ұсыныстарды топ жинап алып, оларға баға береді. Бұл әдіс арқылы проблемалық жағдаят жасалып, оны шешу туралы ұсыныстар айтылып, ол ұсыныстар тексеріліп, бағаланады және ең жақсы ұсыныстар таңдалып алынады. Ой майданы әдісін 1939 жылы А.Ф.Осборн бірінші рет қолданған. Ол балаларға ұнаған, себебі олар өздеріне қызықты мәселелерді шешіп отырған. Ой майданының ұзақтығы 1-2 сағатқа созылған. Бұл әдіс арқылы өткен сабақтың нәтижелі болуы мұғалімнің біліктілігіне, топтың даму деңгейіне байланысты. Топта он адам болғаны жақсы, бірақ топ мүшелерінің санын көбейтуге болады. Бұл әдіс арқылы педагогикалық бөлімнің студенттері шағын топтарға бөлініп, мектеп оқулығынан бір тақырыпқа әзірленіп 5-20 минут сабақ береді, содан кейін сабақ талқыланады, бағаланады, оны келесіде жақсы өткізу жолдары белгіленеді. Сабақты түгел бейне жазбаға жазу оны талдауды жеңілдетеді. Бұл әдіс мұғалімдік жұмысқа дағдыландырады. Оны шет тілін оқытуда пайдалануға болады.

Оқыту әдістерін жетілдіру бүгінгі күннің басты мәселесі болып отыр. Оқыту әдістерінің тиімділігін арттырып, оқытудың жаңа нысандары мен тәсілдерін меңгеру қажеттігіне педагогикалық зерттеулерде айрықша маңыз беріледі. Алайда, оқыту әдісін таңдау - күрделі процестің бірі. Кейбір әдістерді қолдануда біржақты асыра сілтеушілікке жол бермеу керек. Әр тақырып оқытудың ерекше тәсілдері мен жолдарын талап етеді. Соңдықтан, оқытуда әртүрлі әдістерді қолдану қажет. Сабақтың тақырыбы мен мақсатына, оқу материалының мазмұны мен көлеміне, балалардың жас ерекшелігіне, дайындығына, қабылдауына, сабақтың құрылысы мен оқу әдісін ұдайы толықтырып отыруды мектепке дейінгі ұйым педагогы өзі белгілеп, таңдап алады. Жоғарыда сипатталған әдістердің басым көпшілігі мектептерде қолдануға ұсынылған. Бірақ, бүгінгі таңдағы мектепке дейінгі балалар дамуындағы акцелерацияны есепке алсақ, көрсетіліген әдістерді мектепке дейінгі оқу іс-әрекетінде жас ерекшеліктеріне сәйкестеп қолдануға әбден болады. Бұл жастағы балаларға үйреншікті ойын, сөздік, тәжірибелік, т.б. әдістерді қолдану бала дамуына белгілі дәрежеде әсер етіп, оның ойын баласынан, тұлғаға айналуына кедергі келтіруі әбден мүмкін. Бүгінгі жаһандану дәуіріндегі өзгерістер, әлемдік білім кеңістігіне қосылу қажеттілігі мектепке дейінгі тәрбие мен оқытуда түрлі әдіс-тәсілдерді қолданып көруді қажет етеді. Бұл бір жағынан мектепке дейінгі ұйым педагогына үлкен міндет, жауапкершілік жүктейді. Біз алуан түрлі әдісті ретіне қарай оқу іс-әрекетінде қолдана отырып мектепке дейінгі бала дамуының жарқын болашағына жол ашатынымызды естен шығармауымыз керек. Жоғарыда келтірілген әдістер жалпы түсіндірмелі сипатта берілді. Әр әдістің қолдану жолдары айтылды. Ол әдістерді мектепке дейінгі дене шынықтыруда қолдануға болады. Сондықтан аталған әдістерді мектеп жасына лайықтап қолдану тәрбиешінің асқан шеберлігін керек етеді.

Оқыту әдісін таңдауға ықпал ететін шарттар:

1.Оқыту әдістерін оның мақсат-міндеттеріне, жас және таным әрекетінің ерекшеліктеріне сай қолдану;

2.Ұйымның материалдық - техникалық негізін ескеру;

3.Ұйымның орналасқан жерін ескеру. Мысалы, қалада өндіріс орындарына экскурсияға, ауылда учаскелерге, табиғатқа, ауылшаруашылық өндірісіне апару;

4.Педагогтың шығармашылығы және шеберлігі. Оқытудың нәтижелі өтуіне негіз болатын сабақ мақсатының айқындығы. Себебі оқу материалын баяндауда негізгі идеясын немесе балалардың іс-әрекетін анықтап алмай, оқыту мақсатына жету мүмкін емес.

1.Қимыл-қозғалыстарға үйретудің қандай дидактикалық принциптерін білесіз?