5 Электрондық пошта Электрондық пошта қызметі (e–mail) жеке хабарламалармен алмасу мүмкіндігін қамтамасыз етуге арналған. Бұл қызмет клиенттерге қызмет көрсету объектілерінен (клиенттерге қол жеткізу бағдарламалары) және электрондық пошта серверлерінен тұрады. Желінің әрбір пайдаланушысы өз серверіне бекітілген және онда белгілі бір атпен электрондық "пошта жәшігі" бар. Хабарлама жіберу үшін оны алушының мекен–жайын көрсете отырып, белгілі бір форматта пошта серверіне жіберу жеткілікті. Пошта сервері, алушының мекен–жайын талдағаннан кейін, хабарламаны пошта серверлерінің желісі арқылы алушының пошта жәшігі бар серверге жіберіңіз, сонда ол хабарлама қойылады. Хабарламаларын алу үшін пайдаланушы өзінің пошта серверіне хабарласып, оларды пошта жәшігінен санауы керек.
6 Хабарламаның форматы. SMTP, POP3, IMAP хаттамалары. Әртүрлі алмасу хаттамаларына негізделген электрондық пошта қызметінің бірнеше түрі бар: X.400, UUCP, SMTP, POP3 және т.б.
Интернетте ең көп қолданылатын электрондық пошта қызметі SMTP және POP3 хаттамаларына негізделген.
SMTP (Simple Mail Transfer Protocol) хаттамасының негізгі міндеті клиент пен сервер арасында 25 порт арқылы TCP байланысын құру арқылы электрондық хабарламаларды (пошта) жіберуді қамтамасыз ету болып табылады. Содан кейін клиент пен SMTP сервері қосылым жабылғанша немесе тоқтатылғанша ақпарат алмасады. SMTP–дегі негізгі процедура Пошта процедурасы болып табылады. Одан әрі Поштаны қайта жіберу процедуралары: пошта жәшігінің атауларын тексеру және пошта топтарының тізімдерін көрсету. Ең бірінші процедура – тарату арнасын ашу, ал соңғысы – оны жабу.
ROR3 (post Office Protocol Version 3) – пошта бөлімшесінің хаттамасы, 3 – нұсқа–электрондық пошта клиенті серверден электрондық пошта хабарларын алу үшін пайдаланатын желілік хаттама. Әдетте SMTP протоколымен жұптастырылған. RORZ кіріс қосылымын күту режимінде тұрған сервердің 110–шы ОТҚ портына орнатылады. Клиент RORZ қызметін пайдаланғысы келгенде, ол жай ғана сол хосттың 110 портына TCP қосылымын орнатады. Байланыс орнатылғаннан кейін РОРЗ қызметі қосылған клиентке сәлемдесу хабарын жібереді. Осыдан кейін клиент пен сервер командалар мен деректермен алмасуды бастайды. Рорз алмасу аяқталғаннан кейін арна жабылады.
IMAR4 хаттамасы (Internet Message Access Protocol, 4 – нұсқа) – бұл клиенттерге сервердегі электрондық пошта хабарларына қол жеткізуге және басқаруға мүмкіндік беретін Интернет электрондық поштасына қол жеткізу протоколы.
IMAP4 хаттамасы мен RORZ хаттамасының маңызды айырмашылығы–IMAP4 хабарламалар каталогтарының (немесе қалталарының) жүйесімен жұмыс істеуді қолдайды. IMAP4 протоколы клиент пен IMAP4 сервері арасында сенімді және сенімді деректер байланысын қамтамасыз ететін көлік протоколының үстінде жұмыс істейді. TCP–де жұмыс істеген кезде IMAP4 143–ші портты пайдаланады. IMAP4 командалары мен деректері көлік протоколы арқылы сервер немесе пайдаланушы жіберген түрде беріледі.
Бақылау сұрақтары: 1 Гипермәтіндік тілдің қызметі мен құрылымы?
2 URL дегеніміз не және оның құрылымы?
3 Домендік атау жүйесі дегеніміз не?
4 Желілік адрестердің әр класының ауқымын анықтаңыз?
5 Домендік атаулар мен желілік адрестердің айырмашылығы қандай?
6 Интернет желісіндегі URL құжаты қандай бөліктерден тұрады?
7 Электрондық хабарламаларды жіберу үшін қандай хаттамалар қажет?
8 Электрондық хабарламаларды беру хаттамалары қандай порттарда жұмыс істейді?
9 Javascript тілі не үшін қолданылады?