90.Қазақстан тоталитарлық жүйенің нығаюы. Ф. И. Голощекиннің кіші қазан саясаты
Алматыдағы және республиканың басқа қалаларындағы Желтоқсан көтерілісі және оның себептері
жүктеу/скачать 74,92 Kb.
|
тарих 90-116
- Бұл бет үшін навигация:
- 108.Қазақстандағы экологиялық проблемалар.
| 107.Алматыдағы және республиканың басқа қалаларындағы Желтоқсан көтерілісі және оның себептері.
Алматыдағы және республиканың басқа қалаларындағы желтоқсан көтерілісі және оның себептері:Желтоқсан көтерілісі — 1986 жылы 17 — 18 желтоқсан аралығында Алматыда болған қазақ жастарының КСРО үкіметінің отаршылдық, әміршіл-әкімшіл жүйесіне қарсы наразылық іс-қимылдары. Бостандыққа, тәуелсіздікке ұмтылған қазақ халқы тарихындағы елеулі оқиға болып табылады. Көтерілістің басталуына Мәскеудегі орталықтың республика халқының пікірімен санаспастан Ресейдің Ульянов облысы партия коммитетінің 1-хатшысы Г.В. Колбинді ҚКОК-нің 1-хатшысы етіп тағайындауы түрткі болды.СипаттамасыБейбіт шеру, көтерілісшілер мен құқық қорғау органдарының қызметкерлері, арнайы әскери күштер тобы арасындағы қақтығыс.Өлгендер 168-200 адам,Жараланғандар 200-ден аса адам.Нәтижесі:КСРО ІІМ-нің бұйрығы негізінде дайындалған “Құйын — 86” операциясы бойынша көтеріліс қатыгездікпен басып жаншылды. Көтерілісшілер сотталып, қатал жазаланды.Тұтқындалғандар 1000-нан аса адам. 108.Қазақстандағы экологиялық проблемалар. Радиациялық ластану. Ең күрделі экологиялық проблемалардың бірі Қазақстан аумағының радиациялық ластануы болып табылады. 1949 жылдан бастап Семей полигонында жүргізілген ядролық сынақтар орталық және Шығыс Қазақстанда кең аумақты жұқтыруға алып келді. Республикада тағы бес полигон болды, онда ядролық сынақтар жүргізілді, оның шекарасына жақын жерде Қытайдың Лоб-Нор полигоны орналасқан. Қазақстандағы радиациялық фон Байқоңыр ғарыш айлағынан ғарыш кемелерін ұшырған кезде озон тесіктерінің пайда болуы нәтижесінде де артып келеді. Қазақстан үшін радиоактивті қалдықтар үлкен проблема болып отыр. Мәселен, Үлбі комбинаты уранмен және ториймен ластанған 100 мың тоннаға жуық қалдықтарды жинады, ал қалдықтар қоймасы Өскемен қаласының шегінде орналасқан. Республикада ядролық қалдықтарға арналған үш қорым бар және олардың барлығы сулы қабатта орналасқан. Уран кенін өндіру жерді қалпына келтірусіз жүргізілді, тек 1990-1991 жылдары Жамбыл облысының Мойынқұм ауданына 97 мың тонна радиоактивті тау жыныстары шығарылды, мұнда барлығы 3 млн.тоннаға дейін ластанған қалдықтар жиналды. Дәл осы радиациялық ластану проблемасының ауырлығы Егеменді Қазақстанның алғашқы заңдарының бірі Семей полигонында сынақтарға тыйым салу туралы 1991 жылғы 30 тамыздағы Жарлыққа алып келді. Табиғи ресурстар дағдарысы. Қазақстанның аса маңызды экологиялық проблемаларының бірі су ресурстарының сарқылуы болды. Тұщы суды тұтынудың кеңеюі, ең алдымен суармалы егіншілік үшін, табиғи су көздерінің бітелуіне және сарқылуына әкелді. Амурдария мен Сырдария суларын ұтымсыз пайдалану салдарынан Арал теңізінің таяздануы ерекше апатты болды. Егер 60-шы жылдары теңізде 1066 км3 су болса, онда 80-ші жылдардың соңында оның көлемі небәрі 450 км3 болды, судың тұздылығы 11-12 г/л-ден 26-27 г/л-ге дейін өсті, бұл теңіз жануарлары мен балықтардың көптеген түрлерінің өліміне әкелді. Теңіз деңгейі 13 метрге төмендеді, теңіз түбі тұзды шөлге айналды. Жыл сайынғы шаңды дауылдар Еуразияның үлкен аумақтарына тұз таратады. Іргелес жерлерде тұзды жер асты суларының деңгейі 1,5-2 метрге дейін көтерілді, бұл арал маңындағы суармалы жерлердің құнарлылығының төмендеуіне әкелді. Теңіз айнасының төмендеуі желдің бағытын және аймақтың климаттық сипаттамаларын өзгертті. Дәл осындай жағдай Балқаш көлінде қалыптасты, оның деңгейі 10-15 жылда 2,8-3 метрге төмендеді. Сонымен қатар, Қара-Богазгол шығанағын құрғату туралы ойластырылмаған шешімнен туындаған Каспий теңізі деңгейінің көтерілуі жалғасуда. Қазірдің өзінде жағалау аудандарының үлкен учаскелері, жайылымдық жерлер мен перспективалы мұнай учаскелері су астында қалды. Зырян қорғасын және Лениногор полиметалл комбинаттары Ертістің ластануына себеп болды, оған тек 1989 жылы 895 тонна өлшенген, 2 139 тонна органикалық заттар, 263 тонна мұнай өнімдері төгілді. Іле және Орал өзендерінің аңғарында алаңдатарлық экологиялық жағдай қалыптасты. Республиканың жер ресурстары ауыр жағдайда, құнарлы егістік жерлер таусылып, жайылымдар шөлейттенуде. 69,7 млн. гектардан астам жер эрозияға ұшырайды, жыл сайын ауыл шаруашылығы айналымынан мыңдаған гектар жер алынады. Ауаның ластануы, әсіресе ірі өнеркәсіп орталықтарында маңызды мәселе болып қала береді. жүктеу/скачать 74,92 Kb. Достарыңызбен бөлісу:
|