А 11 «Механика және молекулалық физика» бөлімінен лабораториялық жұмыстар орындауға арналған әдістемелік нұсқау. Қызылорда. ҚМУ, 2007ж
Эксперименттік қондырғының сипаттамасы
жүктеу/скачать 2,13 Mb.
|
мех-лаб-каз (2)
Эксперименттік қондырғының сипаттамасыС шыны ыдысы (1 сурет) U тәрізді М ашық су манометрімен жалғанған. Үш жүрісті А краны С ыдысын манометрімен немесе атмосферамен жалғайды. Екінші кран С ыдысы мен сорғышты қосатын трубкаға орналастырылған. Манометр бағандарындағы су деңгейінің айырмашылығы 15-20 см болғанға дейін ыдысқа ауа айдайды. 1-2 мин уақыт өткен соң ыдыстағы ауа температурасы қоршаған орта температурасымен теңеседі. Газдың меншікті көлемі , қысымы және температурасы (бөлме температурасы) болсын. А кранын тез ашып ыдысты қоршаған орта ауасымен қосып, кранды қайта жабады. А кранының саңылауы үлкен болғандықтан, ыдыстағы ауа қысымы лезде атмосфералық қысыммен теңеседі. Процесс тез арада жүретіндіктен, оны адиабаталық деп есептеуге болады. Газдың жаңа меншікті көлемі , қысымы (атмосфералық) және температурасы болады. 1-2 мин соң ыдыстағы ауа бөлме температурасына дейін қызады, , оның қысымы , ал меншікті көлемі (газдың массасы да, көлемі де өзгермейді) болады. Бірінші күйден екінші күіге өту (адиабаталық процесс) Пуассон теңдеуіне бағынады. . 1 сурет. Газдың үшінші күйін оның бірінші күйімен салыстырудан, газдың бірінші және үшінші күйіндегі температурасының бірдей болатыны байқалады, сәйкесінше, осы процеске Бойль-Мариотт заңын пайдалануға болатыны анықталады: . Есептеу фомуласын қорытып шығару. Екі теңдеуден тұратын жүйені шешу арқылы мәнін анықтауға болады. Екінші теңдеуді шамасына дәрежелейміз және оны бірінші теңдеуге бөлеміз: . болғандықтан, или . Соңғы өрнекті логарифмдейміз, сонда келесі теңдеу шығады: . Манометрдегі су деңгейінің бірінші жағдайдағы айырмашылығын , үшінші жағдайдағы айырмашылықты деп белгілесек, онда мұндағы d – манометрдегі сұйықтың меншікті салмағы. және мәндерін өрнегіне қоямыз: . Берілген жағдайда және мәндерінің мәнінен аз ғана айырмашылығы бар (яғни, и мәндері , және мәндерінен кіші болады), сондықтан соңғы теңдеудегі логарифмдер айырмасын сандар айырмасымен алмастыруға болады, демек . Бұл біздің тәжірибемізге арналған есептеу формуласын береді: . жүктеу/скачать 2,13 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|