2.4 Бақылау сұрақтары
10.4.1 Операциялық жүйе дегеніміз не?
10.4.2 Операциялық жүйенің негізгі бөліктеріне не кіреді?
10.4.3 Ашық кодты операциялық жүйе ұғымын түсіндіріңіз.
10.4.4 Linux операциялық жүйесінің ерекшеліктері қандай?
10.4.5 Recover командасының атқаратын қызметі қандай?
10.4.6 Дисктің негізгі жүктелу жазбасын қалпына келтіру командаларын атаңыз.
10.4.7 /dev/hdcl бөлімге жүктеу жазбасын жазу командасын атаңыз.
Зертханалық жұмыс № 3. Дистрибутивті орнату Жұмыстың мақсаты: дистрибутивті орнату.
3.1 Жұмыстың тапсырмасы
Loadin.exe арқылы жүктелгенде Linux операциялық жүйесін орнату. Дистрибутивті орнату ерекшеліктерімен танысу.
3.2 Теориялық мәліметтер
Дистрибутив - операциялық жүйенің негізгі 4 құраушы ядро, файлдық жүйе, команда интерпретаторы және утилита және кейбір қолданбалы бағдарламалар кіретін бағдарламалық қамсыздандыру.
Дистрибутивта басқа да дистрибутив тізіміне сілтемелер бар, керек болса әлемдегі бағдарламалар барлығы туралы мәліметтер алуға болады.
Дистрибутивтер арасында айырмашылық аз, бүгінгі күні дистрибутивтерді 3 топқа бөлуге болады: Red Hat, Slackware, Debian. Қандай крийтерий бойынша дистрибутивті таңдау алуға болады деген сұрақ туады. Біздің елімізде екі критерий бойынша дистрибутивті таңдауға болады, біріншіден, орыс тілінде болу керек, екіншіден дистрибутивті қолдауды қамтамасыз ететін өңдеуші программистер тобы болуы керек. Бұл топ осы дистрибутивті өңдегеннен, жасағаннан пайда көріп, коммерциялық фирма ретінде жұмыс істесе жақсы. Соңғы жылдары орысшаланған дистрибутивті қолдайтын, құратын програмисттердің 3 тобы пайда болды. Осы команданың біреуі логика институтында құрылған.
Финляндиядан 2000 жылы SOT фирмасы ұсынған BestLinux және RostLinux дистрибутивтері шыққан. Қазіргі таңда 3 дистрибутивті таңдау тиімді: Red Hat Linux Cyrillic Edition, Linux Mandrake Russian Edition (оның арғы тегі AltLinux ) және ASPlinux. Бұл дистрибутивтер негізінде бір атты америкалық фирма Red Hat Linux негізінде құрылған дистрибутивтер құрамына жатады. Red Hat - әлемдегі ең көп таралған дистрибутивтердің бірі. Бұл дистрибутивтердің әр қайсысында орнату процедурасы жеткілікті, жүйенің инсталияция процедурасын жеңілдету үшін аппараттық қамсыздандырудың көптеген компоненттерін автоматты түрде таниды.
RPM-дестелерінде болғандықтан бағдарламалық қамсыздандыру -дың қосымша программлары оңай орнатылады (Windows-тің астында setup сияқты бағдарламалық қамсыздандыру). Дистрибутивтер програмисттер құрған бағдарламамен тұрақты өңделіп тұрады, сондықтан сіз Linux-тің соңғы версияларымен жұмыс істейсіз. Версияның нөмірленуі туралы тоқталайық.
Дистрибутивтер версиясының нөмірі мен ядро версиясының нөмерін айыра білу керек. Linux версиясы туралы айтылғанда ядро версиясы көрсетіледі немесе операциялық жүйе Linux ядросымен анықта- латынын көреміз. Линус Торвальдс ядро өнімін өзгертуін жалғастырып келе жатқанына байланысты дистрибутивтер сияқты бұтақталмай ядро версиясы да өзгеріп отырады. Linux ядросының версиялары нүктемен ажыратылған 3 санмен анықталады.
DOS бөлімінде тек жүктелетін файлдар және ядро бейнелері болып қана қоймай, Linux-тің бүкіл жүктелуін DOS ұйымдастыруы мүмкін. Бұл үшін Хансон Лермен ( Hans Lermen, lermen@elser.ffm.fgan de ) жасаған loadin.exe бағдарламасы бар. Бұл бағдарлама Red Had сияқты дистрибутив терде қолданылады және CD-ROM-нан Linux-ты орнату процедурасын ұйымдастырады. Сондықтан, бұл бағдарлама дистрибутивінде әрқашан бар. Егер сізде DOS немесе Windows жүктелу бөлімі болса, Loadin.exe Linux-ты осы әдіспен жүктеу Linux-ты жаңадан үйренушілерге ыңғайлы болады. Көптеген қолданушылар шыдамсыз, Lilo-ның жүктелу үрдісі өте ұзақ, сондықтан олар осы бағдарламамен жұмыс істеуге ыңғайлы. Анықтамаларды оқымай, нұсқауларды дұрыс орындағаннан қандай да бір операциялық жүйені жүктеу мүмкіндігінен айырылады. Тағы да айта кетеміз, Loadin.exe өте тиімді бағдарлама.
Loadin.exe бағдарламасын орнатудың қажеті жоқ, DOS кіре алатын дискте бағдарламаның өзін және ядро бейнелерін көшіру жеткілікті. Осы бағдарлама көмегімен Linux-ты, дискетаны қолданбай-ақ тораптан немесе дискідегі ақпараттарды жіберуге болады. Lilo жүктеушісі бұзылғанда Linux-ты loadin.exe бағдарламасымен жүктейміз. Loadin.exe-нің 1.6. версиясы DOS-тың кезкелген конфигурациясында жұмыс істейді және шектеулер аз. Ол кеңейтілген жадыны қолданады және үлкен ядроларды (bzІmages) және виртуальды диск бейнелерін жүктей алады. Loadin.exe-ні қолдану Linux DOS-та жұмыс істейтінін білдіреді, яғни бұл бағдарлама компьютерді «логикалық жүктей» алады, содан кейін DOS Linux-ке толығымен көше алады. Егер сіз компьютерді қайта жүктегіңіз келсе, reboot командасымен қолданасыз. Loadin.exe-ні қолданғыңыз келсе, сіздің компьютеріңізде DOS немесе Windows 95 болу керек. Ядролардың (zImage, bzImage) бейнелерінің сығылған түрі болуы керек.
zImage – ядроның ескі бинарлы форматы.
bzImage – 1Мбайтқа дейін көлемі бар ядроның жаңа форматы, яғни қалпына келген ядро 2Мбайтқа дейін жетеді.
Loadin.exe бағдарламасын дисктегі дистрибутивтерден және loadin16.tgZ дестесінен таба аласыз, DOS/Manual.txt файлында осы бағдарламамен қалай қолданудың нұсқаулары бар. Егер сіз loadin.exe бағдарламасын параметрінсіз жібересіз. C:|Loadin>loadin бағдарламаны қолдану туралы нұсқау аласыз.
Осы бағдарламамен Linux стилінде параметрмен жіберсек ыңғайлы болады:
C:\Loadin>loadin|more.
DGS-3627#show vlan
|
|
|
|
VID: 1 VLAN Name
|
: default
|
|
VLAN Type: Static Advertisement : Enabled
|
|
Member Ports
|
|
: 25-27
|
|
Static Ports
|
: 25-27
|
|
Current Tagged Ports
|
|
:
|
|
Current Untagged Ports
|
: 25-27
|
|
Static Tagged Ports
|
:
|
|
|
Static Untagged Ports
|
|
: 25-27
|
|
Forbidden Ports
|
|
:
|
|
|
|
|
|
|
|
VID: 10 VLAN Name
|
: v10
|
VLAN Type: Static Advertisement : Disabled
|
Member Ports
|
|
: 13-24
|
Static Ports
|
: 13-24
|
Current Tagged Ports
|
|
:
|
Current Untagged Ports
|
: 13-24
|
Static Tagged Ports
|
:
|
|
Static Untagged Ports
|
|
: 13-24
|
Forbidden Ports
|
:
|
|
VID: 20 VLAN Name
|
: v20
|
VLAN Type: Static Advertisement : Disabled
|
Member Ports
|
|
: 1-12
|
Static Ports
|
: 1-12
|
Current Tagged Ports
|
|
:
|
Current Untagged Ports
|
: 1-12
|
Static Tagged Ports
|
:
|
|
Static Untagged Ports
|
|
: 1-12
|
Forbidden Ports
|
:
|
|
Total Entries
|
: 3
|
|
|
DGS-3627#show 802.1x auth_state
Command: show 802.1x auth_state
Port Auth PAE State Backend State Port State
1
|
ForceAuth
|
Success
|
Authorized
|
2
|
ForceAuth
|
|
Success
|
Authorized
|
3
|
ForceAuth
|
|
Success
|
Authorized
|
4
|
ForceAuth
|
|
Success
|
Authorized
|
5
|
ForceAuth
|
|
Success
|
Authorized
|
6
|
ForceAuth
|
|
Success
|
Authorized
|
7
|
ForceAuth
|
|
Success
|
Authorized
|
8
|
ForceAuth
|
|
Success
|
Authorized
|
9
|
ForceAuth
|
|
Success
|
Authorized
|
10
|
ForceAuth
|
|
Success
|
Authorized
|
11
|
ForceAuth
|
|
Success
|
Authorized
|
12
|
ForceAuth
|
|
Success
|
Authorized
|
13
|
Disconnected
|
Idle
|
Unauthorized
|
14
|
Disconnected
|
Idle
|
Unauthorized
|
22
|
Connecting
|
|
Idle
|
Unauthorized
|
|
|
|
|
|
3.3 Зертханалық жұмысты орындау реті
10.3.1 Loadin.exe арқылы жүктелгенде Linux операциялық жүйесін орнату барысын қарастырамыз:
Linux үшін бөлім бөліп алыңыз;
Linux-ты бөлінген бөлімге орналастырыңыз. Осы кезде Lilo-ны Linux бөлімнің бірінші секторына жазыңыз, бұл MBR-ді қайта жазбау үшін және Windows-ң жүктелуін жоғалтпау үшін қолданылады.
10.3.2 Орнату процедурасы біткен соң Linux-ты жүктеңіз. DOS бөлімін монтировка жасаңыз. Linux-ты DOS бөліміне /dev/hdal, ал Linux бөлім /dev/hda3 ретінде аламыз:
[root]#mount-tvfat/dev/hdal/mnt/C
Mnt/C/loodin каталогын құрыңыз және оған LODLIN16.tgZ файлының мазмұнын CD-дискінің дистрибутивінен архивтейміз де, осында /boot каталогынан ядро бейнесімен файлды көшіру керек. Ядро бейнесінің керекті файлын көшіру керек. Ядро бейнесінің керекті файлын /etc/lilo.conf файлының көмегімен тауып, онда «image=…» жолын қараңыз, теңдіктің оң жағынан сізге керек атты көресіз. Мысалы, Image=/mnt/C/loadin деп жазуға болады.
10.3.3 DOS-та компьютерді жүктеңіз. Егер DOS-ты бірлен жібере алсаңыз, бірден жіберіңіз, болмаса Windows-ті жүктеп, «Загрузка Windows 95» жазу шыққан соң пернесін басып, Command promt only командасын таңдаңыз. Егер пернесін басып үлгермесеңіз Windows 98 жүктелуін аяқтап, Пуск - Завершение работы – DOS режимінен шыққаннан кейін: C:\loadin каталогына өтіп cd\Loadin командасын орындаңыз:
C:\Loadlin>LoadLINVmlinux/dev/hda3rovga=ask
Егер сіз ядроны RAM дискіден орнатқыңыз келсе:
C:\ Loadin>loadinVmlinux/dev/ram rw Initrd=diskimage
10.3.4 Команданың барлық аргументін Loadin.exe файлына жазып, ол команданы келесі түрде шақырамыз:
C:\loadlin>loadin Sparams
Бұл мүмкіндік көп аргументті командалық жолмен жұмыс істегенде және оның ұзындығы 127 символдан асқанда тиімді. Linux-тың осы мүмкіндігімен сіз таныссыз, енді қолдана білесіз. Қиындық тек әр жүктелуде барлық параметрлерімен Loadin командасын теру. DOS жүктелгеннен кейін Linux-ты оңай жіберу үшін ыңғайлы және оңай болу үшін Loadin-ді шақыруды autoexec.bat файлына жазуға болады және командалық файлды жазуға болады.
10.3.5 Жоғарыдағы мәліметтер bat файлдар үшін жеткілікті. Егер компьютерде Windows 95 және Linux орнатылған болса, Linux-ты графикалық қабықшамен жіберместен бұрын кейбір жасырын файлдарды өшіріп қойып, C:\Msdos.sys файлына өзгерістер енгізіледі, яғни:
Boot GUI=0;
Logo = 0.
Бірінші жолда графикалық жолдарды өшіріп, Windows 95 мәзірінен DOS командалық жолына өтуді таңдаймыз. Графикалық қабықшаны жүктеу үшін C:>win командасын енгізу керек. Logo=0 Windows логотипін шығаруды өшіреді. Windows логотипі бейнеленген кезде кейбір жағдайларда графикалық адаптерлер үшін «бос» экран шығуы мүмкін.
Достарыңызбен бөлісу: |