А. Байтурсынов 1-том final indd
жүктеу/скачать 1,7 Mb. Pdf көрінісі
|
Байтұрсынұлы І том
| 3. Ат Пен есеК
Біреудің Есегі мен бар еді Аты, Апарар бір қалаға болды заты. Аты мен Есегіне артып алып, Аяңдап, жолға түсіп келе жатты. Жүк ауыр, Есек сасып алақтайды, Иесі дем алуға қаратпайды. Әл кетіп, жығыларға таянғанда Жалынып Атқа Есек сөз айтады: «Ат достым! Жүгім ауыр, халім бітті, «Емеспін жүре алатын енді тіпті. Зорығып, жолда өліп қалатынмын, Алмасаң ауыстырып біраз жүкті». Ат оған ешбір жауап қайтармайды. Ауырлап жүгін Есек қайқаңдайды. Ентігіп, ішін соғып, дымы құрып, Жүрерге онан әрі жайы қалмайды. Жығылды Есек байғұс дымы құрып, Тұрмады айдаса да иесі ұрып. Сойды да, жүгін, терісін Атқа салып, Қалаға келе жатты тағы жүріп. Қараңдар! Шара бар ма, мына сорға? Аяғын Ат келеді басып зорға. 25 Қысымды Есек көрген бұ да көріп, Болдырып, былғақтайды оңды-солға... Өкініп, өткен іске Ат келеді: «Мен қате еткен екем... А һ ! – деді, Есектен аз жүк алып, қарасқанда Қиындық мұндай маған болар ма еді?!» * * * Бұл сөзден қандай ғибрат алмақ керек? Мысалы, еткен қайыр бір бәйтерек! Қайырың біреуге еткен болып терек, Көрерсің рахатын көлеңкелеп. Қайырдың ең абзалы бұл дүниеде: Біреуге қысылғанда жәрдем бермек! Кейбіреу зор бейнетке тап болады, Кей уақыт аз бейнеттен қашамын деп. 4. МАйМыл Жер жыртты ерте тұрып қара шекпен Қашаннан кәсібі еді егін еккен. Асырап қатын-бала еңбегімен, Кісі еді күшін жегіп, ауқат еткен. Ертеден кешке дейін дамыл алмай, Өткізді ұзақ күнді қызметпен. «Жарайды, бәрекелді... сабаз-ай!» – деп! Алғысты берді оған өткен-кеткен. Күншілік етті бұған Маймыл надан, (Мақтауды Маймыл түгіл, сүйеді адам). «Осындай жұрттан мақтау алмайтұғын, Ойлады, – мен кеммін бе, – деп, анадан». Маймылдың көзі түсті томашаға, «Енді жұрт қалсын – дейді, «тамашаға». Томарды бір көтеріп, бір сүйретіп, Бүлінді өз-өзінен оңашада. 26 Томармен домалайды ойға өрден, Біресе арқалайды алып жерден. Өкпесін, шапқан аттай, баса алмайды, Денесі көрінбейді аққан терден. Сарп етті жан аямай, Маймыл күшін, Ешбір жан мақтамады еткен ісін. Сықылды осы Маймыл адамдар көп, Көрсетіп неғылайын ашып түсін. * * * Не бітер күшті орынсыз жеккенменен? Шығар ма тасқа егін еккенменен? Ойлама алғыс, абырой аламын деп, Пайдасыз құр миһнат 3 еткенменен. Мақсұтқа ойыңа алған жете алмайсың, Мал шашып құр далаға төккенменен. Пайдалы істен алар абыройың Кетпейді кейін қарай тепкенменен. Орынды болса еткен миһнатың, Халықтың түсірерсің ілтипатын. «Пәленше, бәрекелді... жарайды!» – деп, Шығады сол уақытта жақсы атың. жүктеу/скачать 1,7 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|