А. Д. Бугубаева (жауапты редактор)

319 
ата-аналардың талаптарының бірлігі. Осы жағдайда ғана балаларда қалыптасқан дағдылар 
саналы іс-әрекетке, содан кейін дағдыға айналады. 
Балаға өзін-өзі күтумен айналысуға мүмкіндік беріледі. Қасық, қайшы, майлық т.б 
ұстауды үйренеді.Киімдерді бекітеді, ағытады, күтеді,жинайды. Содан кейін баланы 
қоршаған ортаға қамқорлықпен қарауға үйретеді. Шаңды сүртеді, еден сыпырады, ыдыс 
жуады. Бұл дағдылардың барлығы балаға нұсқаулар мен түсіндірулердің көмегімен емес, ол 
үшін ұйымдастырылған арнайы ортада тұрақты жаттығулар, өз бетінше әрекет ету 
нәтижесінде келеді. Әрбір жаттығу үшін жұмыс материалы таңдалуы керек, ол балаға жеке, 
қатаң белгіленген түрде және сәйкес реттілікпен ұсынылады.[1. 12б] 
Мәдени-гигиеналық дағдыларды қалыптастырудың тиімділігіне қол жеткізу үшін 
жаңадан қабылданған ортаңғы топ балаларымен «Біз сәбилердің мәдени-гигиеналық 
дағдыларын қалыптастырамыз» жобасын әзірлеп, жүзеге асырдық, ол келесі бағыттар 
бойынша жүзеге асырылды және оны жүзеге саыруда АКТ кеңінен қолданылды: Мәдени-
гигиеналық дағдыларды қалыптастыру. 
Мектеп жасына дейінгі балалардың мәдени-гигиеналық дағдыларын қалыптастыру 
мәселесі осы жастағы балаларды тәрбиелеудегі ең өзекті мәселелердің бірі болып табылады. 
Ал оның бастапқыда қалай ойластырылып, жоспарланып, ұйымдастырылғаны денсаулыққа, 
дене және психикалық дамуына, сондай-ақ мінез-құлық мәдениетін тәрбиелеуге ықпал ете 
ме, соған байланысты. Ең бастысы, бұл жаста әрекет стереотиптерінің тез және тұрақты 
қалыптасуы, бір жағынан оларды бұзу өте қиын - екінші жағынан өзгерту. Басқаша айтқанда, 
бала белгілі бір әрекеттер тізбегін оңай қабылдайды, бірақ ондағы өзгерістерді меңгеру өте 
қиын. .[2. 30 б] 
Мәдени-гигиеналық дағдыларды тәрбиелеудің тиімділігіне қол жеткізу үшін біз 2 
бөлімнен тұратын жоспар құрдық – бұл ұйымдастырылған іс-әрекетте және күнделікті 
өмірде, мұнда мен ұйымдастырудың әртүрлі формаларын қолдандық: дидактикалық 
ойындар, ойындар – жаттығулар, әңгімелер, көркем әдебиет оқу. , иллюстрацияларды қарау, 
картиналар , бақылаулар, мультфильмдер көрсету, әңгімелеу, жаттау, рөлдік ойындар. 
Барлық жобада жүзеге асқан шаралар АКТ көмегімен презентациялар, интераквті ойындар, 
видеоматериалдар түрінде өткізілді. 
Денеге күтім жасауды үйрену, негізгі көмек көрсету дағдылары. Гигиеналық мәдениет 
адам үшін сөйлеу, жазу, оқу сияқты маңызды. Өзін-өзі күту адамға тазалық, денсаулық 
сезімін береді: дененің әрбір жасушасы өз иесін ренжітпей, оңтайлы режимде өмір сүре 
бастайды. Жақсы және үйлесімді жұмыс істейтін ағза сезімі адамға қаншалықты қуаныш 
сыйлайтынын бала ерте жастан білуі қажет. 
Бала оның денесінде қажетсіз, ұсқынсыз мүшелер жоқ екенін, дененің барлық 
мүшелерін бірдей үнемі күту және ең алдымен таза ұстау керектігін білуі маңызды. Біз 
баланы гигиеналық дербестікке үйретуге тырыстық: өз тарағым, өз төсегім, өз орамалым, өз 
орамалым, өз бөлмем. 
Балаларға дененің тазалығын сақтау жеке денсаулықты сақтау үшін ғана емес, 
басқалардың да денсаулығы үшін маңызды екенін ұғындырдық. Біз оқытуды тек топта ғана 
емес, күнделікті өмірде де балаларды осы мәселе бойынша шешім қабылдауға итермелейтін 
жағдайлар туындаған кезде ұйымдастырдық. 
Ағзаға ненің пайдалы, ненің зияны туралы түсініктерін қалыптастыру. Біз «Балаларға 
арналған мінез-құлық ережелері» альбомын әзірледік, онда мен адам ағзасына жағымды 
және жағымсыз әсер ететін суреттер мен өлеңдер жинадық. Суреттер мен өлеңдер топтамасы 
толығымен АКТ арқылы, яғни ғаламтор желісі арқылы іріктелді.Альбом ұйқының, жүрудің, 
тамақтанудың және басқа режимдік процестердің ағза үшін маңыздылығына ерекше назар 
аударту мақсатында әзірленді. Күнделікті дене жаттығуларын орындау әдетін қалыптастыру. 
Салауатты өмір салтының бір көрсеткіші – адамның қимыл-қозғалыстарына, дене 
жаттығуларына, оларды өз өмірінде пайдалануға қатынасы. Бүгінгі таңда өмірдің үшінші 
жылындағы балалардың моторлық белсенділігін зерттеу нәтижелері жай ғана қорқынышты. 
Балабақшада болу кезінде бала тек 1,5 - 2 сағат қозғалыста болады. Бұл мәселені шешу үшін 

320 
ол белсенді қимыл режимін әзірледік, сонымен қатар спорт бұрышын дене жаттығуларын 
орындауға арналған стандартты емес нұсқаулықтармен толықтырдық. 
Ата-аналар балаларда салауатты өмір салтын қалыптастыру жөніндегі біздің 
жұмысымыздың негізгі одақтастары болып табылады. Олармен кездесудің алғашқы 
күндерінен бастап біз балабақшамызда балаларын күтіп тұрғанның бәрін көрсетіп, айтып, 
балалардың денсаулығына қатысты мәселелерге ерекше көңіл бөлеміз. Балаға тамақ, 
ұйықтау, киім-кешекке қатысты өтініштерін тыңдаймыз. Барлық емдік және қатаю 
процедуралары ата-ананың келісімімен жүзеге асырылады. Біз ата-аналарға арналған 
«Ұқыпты тамақтану дағдылары», «Киімді белгілі бір ретпен шешу және кию дағдылары», 
«Ұқыптылық пен ұқыпсыздық туралы» т.б.атты кеңестер берілді. Барлық кеңестерді біз АКТ 
арқылы, нақты айтсақ инстаграмм, ватцап әлеуметтік желілеріне жүктеп отырдық. 
Жоба жұмысы негізінде біздің топ балалары мәдени гигиеналық дағдыларды жылдам 
меңгеріп, салауатты өмір салтын ұстанудың пайдасын түсінді. Еліміздің ертеңі болашақ 
ұрпағымыздың бойына денсаулыққа деген құрметті ерте бастан сіңіре білсек, біздің 
еңбегіміздің бір міндеттерінің орындалғаны деп білеміз. 

жүктеу/скачать 7,01 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: