Кесте 2. Ӛсімдік ҧлпаларын культивирлеу ҥшін қоректік орталардың қҧрамы

 
ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №3, 2019 
 
 
240 
2-кестенің жалғасы. 
 
 
Қоректік орта компоненті 
Қоректік орта концентрациясы, г/л 
Murashige and 
Skoog 
Гамборг (В
5
) 
Уайт 
FeSO
4 
· 7H
2
O 
27,95 
27,95 
27,95 
NaН
2
РО
4 
·H
2
O 
- 
150 
- 
H
3
BO
3 
6,2 
3,0 
1,5 
MnSO
4 
· 4H
2
O 
22,3 
10,0 
4,5 
ZnSO
4 
8,6 
2,0 
1,5 
KI 
0,83 
0,75 
0,75 
Fe
2
(SO
4
)
3 
- 
- 
2,5 
Na
2
MoO
4 
· 2H
2
O 
0,25 
0,25 
0,0025 
CuSO
4
· 5H
2
O 
0,025 
0,025 
0,02 
CoCl
2 
· 6 H
2
O 
0,025 
0,025 
- 
Глицин 
2 
- 
3,0 
Мезоинозит 
100 
100 
10 
Никотин қышқылы
0,5 
1,0 
0,5 
Пиридоксин -HCl
0,5 
1,0 
0,1 
Тиамин-HCI 
1 
10,0 
0,1 
Сахароза
30000 
30000 
20000 
In vitro жағдайларында ҿсімдіктердің ҿмір қабілеттілігіне жҽне сапалық 
сипаттамаларына қоректік орталардың минералдық құрамының ҽсері 3-кестеде кҿрсетілген. 
In vitro Рetunia hybrida L. культураға енгізу бойынша жүргізілген тҽжірибелер 
нҽтижесінде Мурасиге-Скуга қоректік ортасында ҿсірілген экспланттардың ҿмір 
қабілеттілігінің жоғарғы пайызын (97,50 %) кҿрсетілгендігі анықталды. Сондықтан, келесі 
зерттеулерді жүргізу кезінде Мурасиге-Скуга қоректік ортасы қолданылды. 
Кесте 3. In vitro жағдайларында ӛсімдіктердің ӛмір қабілеттілігіне және сапалық 
сипаттамаларына қоректік орталардың минералдық қҧрамының әсері 
 Қоректік 
орта 
 Ӛмірге қабілетті 
ӛсімдіктердің 
саны % 
Ӛсімдіктердің сапалық сипаттамасы 
Murashige 
and Skoog 
97,50 
ҿте жақсы, ҿсімдіктер жасыл түсті, 
ҿсуі байқалады 
Uata 
66,60 
жақсы, ҿсімдіктер жасыл түсті, 
ҿсуі байқалмайды 
Гамборг 
88,00 
ҿте жақсы, ҿсімдіктер жасыл түсті, 
ҿсуі байқалады
Жасушалық селекцияны жүргізу үшін жҽне ауыр металдардың улылығын анықтау
үшін каллустық дақылдар мен ҿсімдіктердің ауыр металдарға сезімталдығын анықтау қажет
болды.
Осыған байланысты ауыр металдардың тұздарының петуния тұқымының ҿсіп шығуына 
ҽсерін зерттедік. Мырыш сульфатының концентрациясының тұқымның шығуына ҽсерін 
зерттегенде, ҿсімдікке мырыштың ҽсері 150 мг/л концентрацияда білінді, ол тұқымның
шығуына ҽлсіз ғана ҽсер етті. 300 жҽне 400 мг/л тұқым ҿліп қалды.

 
ЯСАУИ УНИВЕРСИТЕТІНІҢ ХАБАРШЫСЫ, №3, 2019 
 
 
241 
Петуния тұқымына кадмийдің ҽсері сулы ерітіндіде 10 мг/л байқалды. Бұндай 
концентрацияда тұқымның ҿсуі 90% болды. 120 мг/л-де тұқым ҿсуін тоқтатты. Тұқымның 
ҿсуіне мырыштың ҽсері қызығушылық тудырды, себебі қорғасын Шымкент қаласын
ластайтын негізгі металл. Ҽдебиеттерге сүйенсек [11,12] кҿптеген ҿсімдіктер қорғасынның 
ҽсерінен жойыла бастайды (жапырақ хлорозы, жапырақ бетінің кішіреюі, ҿсудің тоқтауы). 
Бұл айтылған белгілер біздің тҽжірибелерімізде де кездесті. Біздің тҽжірибелерімізде
петуниядің тұқымының ҿсуіне ҽсер етуші (PbNO
3
)
2
- 0,2% болды, ал 0,6 %-да ҿсімдік ҿлді. 
Белгілі бір концентрацияда (PbNO
3
)
2
– каллустың бір бҿлігі ҿліп қалды. Сонымен қатар 
петуния буданына қорғасын жҽне мырыш, мырыш жҽне кадмий, қорғасын жҽне кадмий 
тұздарының ҽсері зерттелді.
Тҽжірибелер кҿрсеткендей, мырыштың ҽлсіз концентрациясы кадмийдің уыттылық
ҽсерін жоғарылатпайды (4-кесте).
Кесте 4. Рetunia hybrida L. тҧқымының шығуына мырыш және кадмий тҧздары 
концентрациясының әсері, бақылаудан % 
 
Сd, мг/л 
15 
30 
60 
30 
60 
Zn, мг/л 
150 
150 
150 
300 
300 
Тҧқымның шығаруы, % 

жүктеу/скачать 0,51 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: