А. М. Сманова- алматы: ҚазМемҚызПУ, 2012. 234 б
Екінші дҥниежҥзілік соғыс қарсаңындағы Алжир
жүктеу/скачать 1,31 Mb. Pdf көрінісі
|
Сманова-А.М.-Азия-және-Африка-елдерінің-қазіргі-заман-тарихы
| Екінші дҥниежҥзілік соғыс қарсаңындағы Алжир.
1929-1933 жылдардағы дүниежүзілік экономикалық дағдарыс Алжир экономикасына ауыр соққы болып тиді, фосфор мен темір ӛндіру азайып, ауылшаруашылық жұмысшыларының та- бысы тӛмендеп, жұмыссыздар саны күрт ӛсті. Тӛртжылдық қуаңшылықтан кейін малдың 80% қырылып, нәтижесінде мал- шы-шаруалар толығымен ойсырап қалды. Ал халықтың тағы бір бӛлігі күн кӛріс жағдайымен Францияға қоныс аударды. Капи- талистік қатынаста дамып келе жатқан ауылдық жерлерде шар- уалардың кӛп бӛлігі жерлерінен айырылды. 1930 жылдың ӛзінде жер иеліктері бар алжирліктер саны 600 мың, ал жалгерлер саны 713 мың адамға жетті. Ӛңделмелі жер мен шикізаттың қысқаруы, жаппай жұ- мыссыздық пен аштық жергілікті халықтың жағдайын тым на- шарлатып жіберді. Әлеуметтік және саяси қиыншылықтардың шиеленісуінен елде жұмысшы мен шаруалар ереуілініңорын алуына алып келді. Осы кезде Алжир коммунистік партиясының 165 қызметі белсенді жүрді. Алайда, әртүрлі типтегі фашистік топ- тар шыға бастады, герман-итальяндық арнайы қызметкерлердің қолдауына сүйенеміз деп жоспарлады. Елде ең күшті беделге ие болған Алжирлік улем-рефор- маторлар ассоциациясы болды, оның мүшелері 1931 жылы құ- рылып, арабтілді әдебиетшілер және діни қызметкерлерді бірік- тіріп ұлттық мәдениетті дамытады. Олар: «Менің отаным- Алжир, менің дінім-ислам, менің тілім-араб тілі» деген ұран кӛ- терді. 1936 жылы Францияда билік басына Халық Майдан үкі- меті келген кезде алжирліктерге бірқатар демократиялық бос- тандықтар берілді (саяси ұйымдар мен кәсіподақтар құру, ақылы демалыс, 40 сағаттық жұмыс аптасы т.б.). Алайда, оңшыл пар- тиядағы кертартпа сенаторлар мен депутаттар және еуропалық отаршылдар елдің дамуына мүмкіндік бермеді. Л.Блюм кабине- тінің қабілетсіздігі ұлт мүддесін қорғаушылар талабын қанағат- тандыра алған жоқ, нәтижесінде 1938 жылы Мұсылмандар конг- ресі ыдырап кетті. Елде ұсақ қала буржуазиясы, студенттер жә- не жұмысшылардан «Алжир халқының одағы» партиясы құры- лып, оларда отаршылдыққа қарсы саясат жүргізді. жүктеу/скачать 1,31 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|