А. Р. Рустенов, Н. Ж. Елеугалиева генетика практикумы

56 
Ауылшаруашылық зерттеулерінде ықтималдық деңгейді (Р) көбінде 0,05 
(мәнділігі 5%) тең деп алып, қателікті 5 % дейінге есептейді 5 %. Қажетті 
жағдайларда бағалауларды 0,01 (1 %) жүргізеді. 
Зерттеу мәліметтері мен теориялық күтімділік толығымен бірдей болғанда
χ
2 
нольге тең.
Егер χ
2
есептеп анықталған мән кестедегі 0,05 немесе одан аз болғанда, 
оны теориялық күтімділік шықтыға жатқызады. 
Қарастырылған бұршақтың моногибридтік будандастыруындағы χ
2
тең 1,05. 
Екі фенотиптік класстағы (сары және жасыл дәндер) еркіндіктің сандық 
дәрежесі тең 1. χ
2
нақты мәні кестедегі мәнділіктен төмен болып отыр, яғни 
ажырауда алынған статистикалық көрсеткіштер теориялық күтімділікке сай 3:1. 
χ
2
 мәні тәуелді: 
- ауытқулар көлеміне;
- талданылатын будандар сандарына (дәндер, өсімдіктер, жануарлар).
Есептің шешу мысалы. 
Есеп 2.31. Қызыл масақты, қылшықты бидай өсімдігімен ақ масақты, 
қылшықсыз бидайды будандастырғанда F
1
ұрпақта 15 өсімдіктер алынды. F
1
будандарының барлығы қызыл масақты, қылшықсыздар болып шықты. Оларды 
өзара будандастырғанда төрт фенотиптік класстарға жататындар: 50 қызыл 
масақты, қылшықсыздар, 21 қызыл масақты, қылшықты, 16 ақ масақты, 
қылшықсыз, 7 ақ масақты, қылшықты бидайлар алынған. 
Дәлелдеу керек, зерттеуде алынған фенотиптік ажыраулар (50:21:16:7), 
теориялық күтімділікке (9:3:3:1) сәйкестелінген. 
Шешімі.
Бидай 
Масақтың түсі; 
Қалшықтың барын. 
A – қызыл масақ; 
a – ақ масақты; 
B – қылшықсыз; 
b – қылшықты. 

жүктеу/скачать 4,96 Mb.

Достарыңызбен бөлісу: