А. С. Кударинова мекемелерде логопедиялық ЖҰмысты ұйымдастыру оқу-әдістемелік құралы организация работы логопеда в учреждениях образования учебно-методическое пособие
жүктеу/скачать 0,54 Mb. Pdf көрінісі
|
аб ды қ Т әж ір и бе л ік м ор ф ол ог и ял ы қ ж ал п ы л ау ды қ ал ы п та ст ы р у С өй л ем м ен ж ұм ы с Д ы бы ст ы қ ан ал и з бо й ы н ш а ж ұм ы с Е ск ер ту л ер ІІІ кезеңдегі жұмыстың перспективті жоспары 10 № Т ақ ы р ы п С аб ақ с ан ы У ақ ы ты Қ ұр ал - ж аб ды қ та р Б ай л ан ы сқ ан сө й л ем де р м ен ж ұм ы с С өй л ем де р м ен ж ұм ы с Ф он ет и к ал ы қ ж ән е м ор ф ол ог и ял ы қ ж ал п ы л ау л ар ды ж ет іл ді р у Е ск ер ту л ер Анық білінбеген сөйлеу тілінің жалпы жетілмеуін жою мен алдын-алу бойынша жұмыстың перспективті-тақырыптық жоспары № С аб ақ ты ң т ақ ы ры бы , м ақ са ты С аб ақ с ан ы У ақ ы ты Д ы бы ст ау ды т үз ет у Ф он ет и к ал ы қ е ст уд ің д ам уы Д ы бы ст ы қ а н ал и з да ғд ы л ар ы н м ең ге р у С өз ді к қ ор ды н ақ ты л ау , б ай ы ту , бе л се н ді р у Г р ам м ат и к ал ы ұ қ ұр ы л ы м н ы ң д ам уы Т әж ір и бе л ік ж ал п ы л ау (б ағ да р л ам ал ы қ м ат ер и ал ) Ә ді ст ем ел ік ә де би ет , к өр н ек і қ ұр ал , ди да к ти к ал ы қ м ат ер и ал Е ск ер ту л ер 2 сынып оқушыларында жазу мен оқу бұзылуын түзету бойынша жұмыстың перспективті - тақырыптық жоспары № Д ы бы ст ар Т ақ ы р ы п п ен м ақ са тт ар С аб ақ с ан ы У ақ ы ты А н ал и з- си н т. ды бы ст ы ң да м ы ту м ен қ ал ы п т. Б ағ да р л ам ал ы қ м ат ер и ал ды ң м ең ге р іл уі ( ті л , ә де би ет , м ат ем ат и к а) К өр н ек і- қ ұр ал да р , әд еб и ет Е ск ер ту л ер 11 1 сынып оқушыларындағы СЖЖ-н жою бойынша жұмыстың перспективтік-тақырыптық жоспары № С аб ақ ты ң т ақ ы р ы бы м ен м ақ са ты С аб ақ с ан ы У ақ ы ты Д ы бы с ай ту ды т үз ет у Д ы бы ст ы қ а н ал и з да ғд ы сы н и ге р у С өз ді к қ ор ды н ақ ты л ау , ж ал п ы л ау , бе л се н ді р у Г р ам м ат и к ал ы қ қ ұр ы л ы м н ы ң да м уы Т әж ір и бе л ік ж ал п ы л ау (б ағ да р л ам ал ы қ м ат ер и ал ) К өр н ек іл ік , о қ у қ ұр ал да ры , әд еб и ет те р Е ск ер ту л ер 1 сынып оқушыларындағы ФФЖ-ді жою бойынша жұмыстың перспективті-тақырыптық жоспары (2-кезең, 2- жарты жылдық) № О қ ы ты л ат ы н м ат ер и ал ды ң м аз м ұн ы С ағ ат с ан ы У ақ ы ты С өз ді к қ ор ( бе л се н ді е ту , то л ты р у) Б ай л ан ы сқ ан с өй л еу т іл ін да м ы ту Ф он ем ат и к ал ы қ е ст уд і тә р би ел еу м ен д ам ы ту Б ағ да р л ам ал ы қ м ат ер и ал Қ ұр ал -ж аб ды қ , ә де би ет те р Е ск ер ту л ер 6. Сабақтардың күнделікті жұмыс жоспарын логопед- мұғалім жұмыс кезеңін, тіл кемшілігінің түрін, балалардың жасын, бағдарламалық талаптарды есепке алып перспективті-тақырыптық жоспар негізінде құрастырады. Сабақтың жоспар-конспектісі әр топқа құрылады. Бір перспективті-тақырыптық жоспар бойынша (бірдей жас шамасы, бірдей логопедиялық қорытынды) жұмыс істейтін екі немесе бірнеше топтар үшін бір конспектті қолдануға болады. Мысалы: 1-сынып оқушыларында ІІІ деңгейлі СЖЖ жою бойынша сабақтың жоспар- конспектісі, №1 және №2 топтар. 12 Сабақтың күнделікті жоспарында сабақты өткізу күні (мысалы: 11.10.2009ж.), сабақтың тақырыбы (перспективтік-тақырыптық жоспармен сәйкес келуі керек), мақсаттары мен міндеттері (білімділік,түзету, тәрбиелік), құрал-жабдықтар (көрнекілік, дидактикалық материал) көрсетіледі. Одан кейін сабақ барысы – жұмыстың мазмұны жазылады. Логопедиялық сабақтың құрылымы тілдік кемістікке, жұмыс кезеңіне байланысты. Мысалы: Дыбысты қою кезеңіндегі логопедиялық сабақ жоспарының үлгісі Ұйымдастыру кезі. Мақсатты қою. Артикуляциялық гимнастика. Дыбыс артикуляциясын нақтылау. Дыбысты қою. Оқшауланған дыбысты бекіту. Фонематикалық естуді қалыптастыру бойынша жұмыс. Дыбыс пен белгінің (графема) байланысы. Үй тапсырмасы. Рефлексия. (Сабақ қорытындысы) Дыбысты автоматтандыру кезеңіндегі логопедиялық сабақ жоспарының үлгісі Сабақтың басталуын ұйымдастыру. Мақсатты қою. Артикуляциялық гимнастика. Дыбыс артикуляциясын нақтылау, оның оқшауланған айтылуы келесі сипатталуымен. Дыбысты буындарға, сөздерге, сөз тіркестеріне, байланысқан сөйлемге енгізу. Дыбыстық анализ бен синтезді қалыптастыру бойынша жұмыс. Үй тапсырмасы. Рефлексия. (Сабақ қорытындысы) Дыбысты дифференциациялау кезеңіндегі логопедиялық сабақ жоспарының үлгісі Ұйымдастыру кезі. Артикуляциялық гимнастика. Артикуляциядағы араластырылатын дыбыстырдың ұқсастығы мен айырмашылықтарын нақтылау және оларды сипаттау. Дыбыстардың символдармен белгіленуі. Дыбыстық анализ бен синтез бойынша жұмыс. 13 Үй тапсырмасы. Рефлексия. (Сабақ қорытындысы) Жазу мен оқу бұзылыстарын жою бойынша логопедиялық сабақ жоспарының үлгісі Ұйымдастыру кезі. Қайталау. Сабақ тақырыбын айту. Дыбыстырдың артикуляциясының ұқсастығы мен айырмашылықтарын табу және дыбыстарды сипаттау. Оқытылатын дыбыстарды дифференциациялауға, анықтауға арналған жаттығулар (ауызша және жазбаша түрде). Дыбыс пен әріп байланысын бекітуге жаттығулар. Сергіту сәті. Дыбыстық анализ бен синтезді қалыптастыру, бекіту бойынша жұмыс. Өздік жұмысы. Өздігінен оқу сәттері. Үй тапсырмасы. ІІІ деңгейлі сөйлеу тілінің жалпы дамымауын жою бойынша логопедиялық сабақ жоспарының үлгісі Сабақты ұйымдастыру. Үй тапсырмасын тексеру. Сабақ тақырыбын айту. Дыбыс артикуляциясын нақтылау. Дыбыстың сипаттамасы. Дыбысты буындарда, сөздерде, сөйлемдерде дұрыс айтуды бекіту. Оқытылатын дыбысы бар сөздерді талдау. Сөздік қорды байыту бойынша жұмыс. Сөйлеу тілінің грамматикалық құрылысын жетілдіру бойынша жаттығулар. Үй тапсырмасы. Рефлексия. (Сабақтың қорытындысы) Ескерту: жұмыс кезеңіне байланысты сөздік қорды, фонетикалық жағын және грамматикалық құрылысын қалыптастыру мен жетілдіру бойынша жұмыстың көлемі ауысып отырады. Қазіргі түсініктерді пайдаланып, ұйымдастыру кезін психолого- педагогикалық дайындық деп, ал сабақ қорытындысын рефлексия деп атауға болады. Сабақ жоспарына тыныс алу, қолдың ұсақ моторикасын дамыту жаттығулары, сергіту сәттері, кинезиологиялық жаттығулар және 14 негізгі психикалық процестерді түзету мен дамыту бойынша тапсырмалар кіреді. 7. Оқушылардың жұмыс дәптері жазу дәптерінде жүргізіледі. (1 сынып – жіңішке жолды, 2-4 сыныптар кең жолды дәптерде). 1-2 сыныптарда дәптердің сыртын логопед, ал 3-сыныптан бастап оқушы өзі логопедтің бақылауымен толтырады. № мектептің сынып оқушысы логопедиялық сабақтарға арналған дәптері Дәптерде күн жазбаша түрде жазылады. «Сынып жұмысы» деген жазу жазылмайды. Дәптерде бірегей орфографиялық тәртіп сақталуы қажет. Жұмыс түрлері арасында бір жол қалдыруға болады, әсіресе буындық, буындық-дыбыстық үлгілер және сөйлемдердің үлгілері алдында және солардан кейін. Әр сабақтың соңында логопед-мұғалім жұмыстарды тексеріп, қателерді түзетеді және талдайды. Баға тек дұрыс орындалған тапсырмаларға ғана қойылмайды, сонымен қатар баланың оқу әрекетіне, зейін қоюына, белсенділігіне де қойылады. Баламен түзетілген қате саналмайды. «Екілік» қою ұсынылмайды. Жазбаша үй жұмыстары көбінесе берілмейді. Ауызша тапсырмалар келесі түрде болуы мүмкін: берілген дыбысқа сөздер қатарын табу; жаңылтпашты, өлеңді жаттап айту; әңгімені аяқтау, т.с.с. Жұмыс дәптерлері логопунктте арнайы папкаларда топ бойынша сақталады. 8. Дыбыстауды түзету бойынша жеке жұмыстарға арналған дәптер-күнделік тек жеке сабақтар өткізілетін балаларға ғана ашылады. Бұнда логопед сабақтың өткізілу күнін, тақырыбын, лексикалық материалын, үйдегі өздік жұмысына арналған тапсырмаларды жазады. Оқушылар бұл дәптерлерді үйде сақтайды және әр сабаққа әкеліп отырады. 9. Логопедиялық сабақтардың кестесі қаржылай есеп беру құжаты болып табылады, өйткені онда логопед-мұғалімнің жұмыс жүктемесі бекітіледі ( 1 ставка=18 сағат). Сабақ кестесінде логопедиялық топтың толық аты (сабаққа қатысу журналы бойынша), сабақтың өткізілген уақыты, апта күндерінің көрсетілуі болуы керек Сабақ кестесін мектеп директоры бекітеді.Мысалы: Бекітемін________________________ 15 Директор______________________ __ № мектеп логопунктіндегі логопедиялық сабақтар кестесі оқу жылы, 1-жарты жылдық ауданы, қаласы Сабақ кестесі келесі уақыт параметрлеріне қарай құрастырылады: 1 сынып оқушыларының оқу уақыты - 35минут, 2-4сыныптар аралығы үшін оқу уақыты - 45минут; топшалардың оқу уақыты – 20-25минут; жеке оқыту уақыты –15-20 әрбір оқушымен; топтар арасында 10-15минут үзілістер, ал топшалар арасында 5- 10 минут үзіліс болып тұруы мүмкін. Осы үзілістерді логопед - мұғалім оқушылардың сабақта жазған жұмыстарын тексеру үшін, есептерде кеткен қателіктерді талдауға, келесі сабақтарды жоспарлағанда осы қателіктерді түзетужұмысын кіріктіру үшін, өзінің қарауы бойынша өзге жұмыстар (балаларды сыныпқа жинау, оларды сыныптарына апару, тақтаны дайындау, көрнекі материалды келесі сабақтарға әзірлеу,т.с.с.) жасауға пайдаланады. Логопедтің сабақ кестесі әр топтың балалары аптасына үш рет әр күнде бір уақытта дайындалуы үшін таңдалып құрылады. Бұл бірінші сыныпта оқитын топтар үшін өте маңызды. Фонематикалық процестерінің қалыптаспағандығымен шартталған жазу бұзылыстары бар 3-сынып оқушыларымен және жазу бұзылыстары бар 2-3 және 3-4 сыныптардың аралас топтарымен сабақты аптасына 2 рет жүргізуге болады. Дыбыс айтуды түзету бойынша жеке немесе шағын топтық жұмыстар тілдік кемістіктің күрделілігіне байланысты логопедтің шешімімен аптасына 1-3 рет жүргізілуі мүмкін. 10.Топ және топшаларды құру. Көп жылдық тәжірибелер көрсеткендей, логопедтің тиянақты және толық түзету жұмысын өткізуі үшін балалардың максималды саны 40 адамнан аспауы керек (8 адамнан 5 топ). Оқушылардың санының көбеюі түзету жұмысының сапасының, нәтижесінің төмендеуіне әкеледі. Логопунктқа қабылданған оқушылардың минималды саны 30 болуы мүмкін (6 баладан 5 топ). 16 Логопунктқа қабылданған оқушыларды логопед келесі топтарға бөледі: 1. жалпы тілдің дамымауы немесе оның элементтері (1- сыныпта оқитындар); 2. сөйлеу тілінің фонетико-фонематикалық немесе фонематикалық бұзылуы (1-сыныпта оқитындар); 3. фонематикалық процестерінің қалыптаспағандығымен шартталған жазу бұзылысы (2-сынып оқушылары); 4. фонематикалық процестерінің қалыптаспағандығымен, сөйлеу тілінің жалпы дамымауы немесе оның элементтерімен шартталған жазудың бұзылуы (2-3сынып оқушылары). Сөйлеу тілінің жалпы дамымауы бар топқа сөйлеу тілінің лексико-грамматикалық, фонетико-фонематикалық немесе фонематикалық жақтары, байланысқан сөйлеуі қалыптаспаған не бұзылған 1-сынып оқушылары қабылданады. Оқу жылында логопунктте 5-6топ жұмыс істейді, топтағы оқушы саны 6-8. Коррекциондық жұмыстың топтық түрі басты болады. Логопунктке қабылданғандардың көбін 1-сынып оқушылары құру керек. Мектеп бағдарламасын ұтымды меңгеруге бөгет болатын сөйлеу тілінің бұзылыстары бар 1-сынып оқушыларының барлығының логопунктке қабылдануына ұмтылу керек. Егер логопед бұндай жұмысты атқара алса, онда 2-сыныптағы дисграфик балалардың саны азаяды. Мектептік логопунктте жұмыс істейтін логопедтің барлық назары оқушылардағы жазу бұзылыстарын алдын –алуға және сөйлеу тілін түзетуге бағытталған. Бірақ сөйлеу тілінің жалпы дамымауы және жазу бұзылыстары бар топқа қабылданған балалардың ішінде фонетикалық бұзылыстары бар оқушылар да кездеседі. Бұндай балалардан логопед дыбыс айтуды түзету бойынша жұмыс үшін шағын топтар құрайды. Топшаларда 2-ден 5-ке дейін оқушылар болуы мүмкін. Логопед бір шағын топқабірдей бұзылысы бар бір немесе әр түрлі жастағы оқушыларды біріктіре алады. Мысалы, ызың дыбыстарды түзету бойынша шағын топ. Қажеттілік болса, онда логопед оқу жылының ішінде бір топшадан екінші топшаға балаларды ауыстыра алады. Дыбыс айтуды түзету бойынша топшалармен жұмыс топтық сабақтармен параллель жүргізіледі. 1-дана сабаққа қатысу журналының бірінші бетіне тігіледі, 2-ші дана «Логопед бұрышында» орналасады, 3-дана – әкімшілікте (негізінен 17 директордың оқу-тәрбие жұмысы бойынша орынбасарында болады). Бұлардың көшірмесі логопедиялық сабақтарға қатысатын оқушылардың сыныбында (мұғалімде, сынып бұрышында) болуы керек. жүктеу/скачать 0,54 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|