А. Соловьева, Б. Ибраимова
14-бөлім. АДАМ қызМеТіНің қОРШАғАН
жүктеу/скачать 5,1 Mb. Pdf көрінісі
|
- Бұл бет үшін навигация:
- Биологиялық көптүрлілік
| 239
14-бөлім. АДАМ қызМеТіНің қОРШАғАН ОРТАғА ӘСеРі §59. Адамның табиғаттағы рөлі Биологиялық әртүрлілікті сақтаудың және қолдауды қажеттілiктің себептерін негіздеу. Дүниежүзілік тұқым қорының маңызын бағалау Атмосферада көмірқышқыл газының жинақталуынан қандай өзгеріс туын- дайды? МКС деген не? Озон қабаты қайда орналасқан? Қышқыл жауын дегеніміз не? «Жасылдар» дегеніміз кімдер? Адамның табиғатқа әсері үнемі артып отырады. Ол табиғатқа жағымды әсер етумен қатар, зиянды да әсер етеді. Қоршаған орта – ауа, су, топырақ тез ластанады. Атмосфераға жинақталған көмірқышқыл газының көп мөлшері ауаға бөлінеді. Нәтижесінде жылыжайлық әсері (парниковый эффект) пайда болды. Соңғы он жылда Жерде температура 1 0 С-қа көтерілді. Бұл мұздықтар мен мәңгілік жерасты мұздықтарының жылдам еруіне және Дүниежүзілік мұхит суы деңгейінің көтерілуіне себеп болуы мүмкін. Газдардың әсіресе фреондардың ауаға бөлінуінен озон қабаты бұзылады. Озон қабаты Жердегі барлық тір шілік атаулыны Күннің ультракүлгін сәулелерінен қорғайды. МКС пен Жер серіктерінен бақылаған кезде Аркти- ка мен Антарктиканың үстінде озон қабатының тесіктері пайда болғанын көрсетті. Атмосфераға әртүрлі оксидтердің, бірінші кезекте күкірт және азот оксидтерінің көп мөлшерде бөлінуінен өсімдіктер мен жануарлардың тіршілігін жоятындай әсер ететін қышқыл жауын пайда болды. Олар көлдер, өзендер мен тоғандарды тіршіліксіз су тоғандарына айналдырды. Ормандардың жойылуының негізгі бір себебі – қышқыл жауын. Биологиялық көптүрлілік белгілі бір аймақта тіршілік ететін өсімдіктер, жануарлар және т.б. ағзалардың түр санын көрсетеді. Жер жырту, ормандарды жою, қалалар мен қолдан жасалған экожүйелердің санының өсуі өсімдіктер мен жануарлардың табиғи тіршілік орталарын қысқартады. Бұдан басқа соңғы 150 жылдың ішінде адамзат жануарлардың көп түрін жойып жіберді. Олар: Пржевальск жылқысы, тарпаң, су сиыры, америкалық кептер және т.б. көптеген түрлер. Көптеген ғалымдардың пікірі бойынша табиғатта кез келген ағзалар- дың түрлері бір-ақ рет пайда болады. Егер бір түр жойылып кететін болса, Все учебники Казахстана на OKULYK.KZ * Книга предоставлена исключительно в образовательных целях согласно Приказа Министра образования и науки Республики Казахстан от 17 мая 2019 года № 217 240 ол қайта қалпына келмейді. Сондықтан өсімдіктер мен жануарлар дүние- сін сақтау әрбір адамның міндеті болып табылады. Дүниежүзінің көптеген мемлекеттерін алаңдатқан бұл мәселе Биологиялық алуантүрлілік туралы Конвенцияның (Рио-де-Жанейро, 1992 ж.) жасалуына түрткі болды. Әр түр біздің экожүйенің бір бөлшегі болып табылады. Бір түрдің жойылуы сол түрмен байланысты екінші бір түр санын қысқартып, экожүйедегі тұрақтылыққа әсер етеді. жүктеу/скачать 5,1 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|