Aбaй aтындaғы Қaзaқ ұлттық педaгогикaлық универcитеті
жүктеу/скачать 1,77 Mb. Pdf көрінісі
|
disser
| willing to serve seven years and a day for me, so ihal 1 may becom e a man
once more. «There is a siable seven miles long and seven miles broad, and ii has nol been cleaned for seven years, and you must cleanil lo-morrow, от I will have you for my Supper». «There's a lake seven miles long, and seven miles deep, and seven miles broad, and you musi drain it to-morrow by nightfall or- else I'll have you for my supper». «I’ve a worse job lor you lo-morrow; there is a tree, seven miles high, and no branch on it. till you get to the lop, and there is a nest with seven eggs in it, and you trust bring clown all the eggs without, breaking one. or else ГН have you for my supper». Қазақ тілінде де «жеті» санына байланысты мақал-мәтелдер, фразеологизмдер өте көп: «жерден жеті қоян тапқандай қуанды», «жеті ата» (арғы ата, ата-баба), «жеті ата жау» (ежелгі дұшпан), «жеті ата, жеті түптен бері қарай» (үрім- бұтақ), «жеті атасына бітпеген...», «жеті атасынан түк көрмеген», «жеті атасын білмеген мұрт (құл)», «жеті атасын (мал) өлтірген» (дүниеқор, дүниеқоңыз), «жеті басты дәу», «жеті бүзірік (мүдірік) әулие», «жеті ғалам», «жеті дария» (алыс, қиыр шет), «жеті дуан ел», «жеті дұшпан», «жеті жұрт» (көп ел), «жеті жұртқа әйгілі», «жеті кентті құртты», «жеті қабат тау үсті», «жеті қазына», «жеті қараңғы түн/жеті түн», «жеті нан құдайы», «жеті насырым жерге кіріп, бетімнің суы бес төгіліп» (әбден ұялып, бетімнен отым шығып деген мағынада айтылады), «жеті тылсым» (құпиясы мол, қауіпті), «жеті шәріп» және т.б. Байқағанымыздай, жеті саны аталған бірліктерде де «көп», «мол», «сансыз» деген мағынада қолданылған. Белгілі ғалым В.А.Маслова: «Ертегі сюжетінде тоғыз саны ерекше орын алады. Тоғыз дегеніміз – үштің күшейтілген формасы, үш есе көбейтілген үштік. Мистицизмде тоғыз саны ойлау, дене және рухтың немесе о дүние, жер мен аспанның үштік синтезі болып есептеледі. Орыс мәдениеті үшін ол қауіп-қатердің символы. Сол себепті ертегіде кейіпкер «үш тоғыз жердің арғы жағына, үш онның патшалығына» баруы қажет» - 117 бұл о дүние символы» [150, 72 б.]. Тоғыз саны, әдетте ертегі баяндаудың астарында жасырын түрде келтіріледі. Және жете талдау барысында ғана бұл санның кейіпкермен ертегі желісінің өн бойында болатынын аңғарамыз. Үш сынақ үш мүмкіндіктен тұрады, нәтижесінде тоғыз болады. Мысалы, «Тот tit tot» ертегісінде сиқырлы көмекші үш рет мүмкіндік беріп, әр мүмкіндігі үш реттік қайталанатын әрекеттен тұрады: «Now what’s my паше»? Says he. «What. Is that Bill?» Says she. «Noo, that ain't», says he. Air he twirrled his tail. «Well, is that Ned?» Says she. «Noo. that ain’t», says he. An’ he twirrled liis tail. «Well, is that Mark?» Says she. «Noo, that ain’t», says he. An’ he twirrled hader, an' awa he flew» - бірінші мүмкіндік. «What, haiivt uew got my name yet?» «Is that Nicodemus?» Says slie. «Noo, t’ain’t», that says. «Is that Sarnmle?» Says she. «Noo, t’ain'r», that says. «A-well, is that Methusalcm?» Says she. «Noo, t'ain’t that norther», he says. – екінші мүмкіндік. Сиқырлы жан иесі кейіпкерге ескерту жасайды: «Woman, there's only tomorrer night, an’ жүктеу/скачать 1,77 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|