Абай қҰнанбаевтың Әлемі мен шығармашылығына жастардың КӨЗҚарасы
дік пе, жаман өткіз дік
жүктеу/скачать 1,97 Mb. Pdf көрінісі
|
| дік
пе, жаман өткіз дік пе, әйтеуір бірталай өмірімізді өткіз дік : алыс тық , жұлыс тық , айтыс тық , тартыс тық - әурешілікті көре-көре кел дік . Енді жер ортасы жасқа кел дік : қажы дық , жалық тық ; қылып жүрген ісіміздің баянсызын, байлаусызын көр дік , бәрі қоршылық екенін біл дік . Ал, енді қалған өмірімізді қайтіп, не қылып өткіземіз? Соны таба алмай өзім де қайранмын». Абайдың қара сөздері мәтіннің байласымы мен тұтасым категорияларын құрайтын тілдік бірліктердің шебер байланысына толы. Мықты байласымға негізделген мәтінді оқыған тіл үйренуші мәтін бойынша әр екі сөз сайын қайталанып келетін грамматикалық категорияны оңай игеріп алады. Себебі, берілген мысалда, тіл үйренуші тек көпше 112 «Абай Құнанбаевтың әлемі мен шығармашылығына жастардың көзқарасы» атты республикалық ғылыми онлайн-конференция формадағы жедел өткен шақ жұрнағын ғана емес, сол жұрнақпен жұмсалып тұрған қаншама синонимдерді игереді. Жоғарыда мысал ретінде берілген абзацтың өзінде біз « айқас» мәнін білдіретін төрт синоним сөзді (« алыстық, жұлыстық, айтыстық, тартыстық ») және жедел өткен шақ формасында тұрған 14 лексеманы кездестіреміз. Мұның барлығы тілді кешенді меңгеруге жағымды жағдай туғызатыны сөзсіз. Адам келбеті тақырыбына жиырма жетінші қара сөздің мына үзіндісін ала отырып, тілімізде жиі кездесетін хикмет сөзіне талдау жасауға болар еді: «Әуелі көзді көрсін деп беріпті, егер көз жоқ болса, дүниедегі көрікті нәрселердің көркінен қайтып ләззат алар едік? Ол көз өзі нәзіктігінен керегіне қарай ашып, жауып тұруы үшін жүктеу/скачать 1,97 Mb. Достарыңызбен бөлісу:
|